erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Antonius van Padua

bouwkundig element
ID
90228
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90228

Juridische gevolgen

Beschrijving

Parochiekerk Sint-Antonius van Padua, ook gekend als "kerk van 't Veld" of "kerk van de Sneppen", kerk in neoromaanse stijl gebouwd in de periode 1940-1951 naar de plannen van architect Willem Nolf (Torhout) met integratie van beeldhouwwerk van de gekende kunstenaars Antoon en Luc Van Parys.

Historiek

Reeds in 1867-1868 wil gravin Zoé de Jonghe d'Ardoye op 't Veld een kerk bouwen, doch door haar plotse dood wordt dit verzoek niet ingewilligd. In het laatste kwart van de 19de eeuw vragen ook de bewoners van de "Veldhoek" of "Sneppewijk" financiële middelen aan het gemeentebestuur om een kerk te kunnen bouwen, doch er komt een weigering van de pastoors van Meulebeke en Pittem.

Na het indienen van een nieuw verzoek tot het bouwen van een eigen parochiekerk door de bewoners van het Veldgehucht, wordt na toelating van de Brugse bisschop Lamiroy bij K.B. van 1 december 1936, de parochie Sint-Antonius van Padua opgericht, die bestaat uit delen van de Meulebeekse Sint-Amandussparochie en van de parochies Sint-Martinus te Ardooie en Onze-Lieve-Vrouw te Pittem. De eerste pastoor is Karel Vandeputte die de misvieringen aanvankelijk in de oude Veldschool houdt.

Op 1 juli 1937 gebeurt de eerstesteenlegging van een voorlopige kerk, op 17 oktober 1937 door Mgr. Georges de Jonghe d'Ardoye ingewijd.
Op 1 mei 1940 vangt men de bouw aan van de parochiekerk van Sint-Antonius van Padua naar ontwerp van architect Willem Nolf (Torhout), uitgevoerd door de gebroeders Crop (Meulebeke) en met integratie van beeldhouwwerk en kerkmeubilair van de gekende kunstenaar Antoon Van Parys (Deinze, 1884 - Gentbrugge, 1968) in samenwerking met zijn zoon Luc (Deinze, 1920 - Sint-Amandsberg 1991) die er van 1940 tot 1942 aan werken. Ten zuidwesten van de kerk wordt een begraafplaats aangelegd.

Omwille van de Tweede Wereldoorlog worden de bouwwerken van 1942 tot 1951 stilgelegd. Pas in november 1951 kan de nieuwe parochiekerk in gebruik worden genomen na een voorlopige inwijding op 1 november; de plechtige inwijding gebeurt op 13 augustus 1953 door Mgr. Desmedt.

In 1980 wordt omheen de kerk een parking aangelegd, waarbij men beplanting integreert. Vanaf 1994 behoort de Sint-Antoniusparochie tot de "parochiefederatie Meulebeke" en in 2001 gebeuren er restauratiewerken aan de kerk.

Beschrijving

Westgeoriënteerde kerk, ingeplant tussen het in 1937 opgerichte klooster met vrije kleuter- en lagere school "Sint-Antonius" ten zuiden, en de in hetzelfde jaar gebouwde noodkerk ten noorden. Voorliggend parkeerterrein met rechthoekige perken waarin lage aanplantingen en lantaarns, aan noord- en zuidzijde omzoomd door aanplantingen en Japanse kerselaren. Achterliggende, kleine parking, omhaagd en met bomen beplant.

Grondplan: zaalkerk op rechthoekig grondplan met middenbeuk van zes traveeën geflankeerd door smalle processiegangen, vierkante toren op zuidoostelijke hoek en rechte koorpartij met halfronde apsis; sacristie en weekkapel aan zuidwestzijde en bijgebouwtje aan noordwestzijde.
Materiaalgebruik: ruw bekapte zandsteenbouw met gebruik van natuursteen voor onder meer onderdorpels, trappen en reliëfbeeldhouwwerk; schip onder verspringend zadeldak en sacristie onder schilddak, beide met mechanische pannen; torenspits en bedaking van apsis met tegelpannen; processiegangen onder plat dak.

Exterieur. Oostelijke puntgevel met centraal, rondbogig hoofdportaal met houten vleugeldeur in vlakke omlijsting met decoratieve reliëfstenen, geflankeerd door rondboogvenstertjes en gelijkaardige zijportalen. Erboven, grote oculus met verticale verdeling in metselwerk en glas-in-loodinvulling. In top, ruitvormige gevelsteen met Christusmonogram. Vrij gesloten hoektoren met verticale lisenen en halfcirkelvormige galmgaten; uurwerkplaat aan oostzijde. Groot witstenen gevelreliëf met voorstelling van patroonheilige door Antoon Van Parys. Zijgevels van schip, koor en bijgebouwen opengewerkt door rondbogige vier- of drielichten; processiegangen en apsis met halfcirkelvormige (onder meer drie)lichten.

Natuurstenen gevelgedenkplaat met inscriptie "D.O.M./ ONDER HET PATROONSCHAP V.D./ H. ANTONIUS VAN PADUA/ TEN JARE 1940-42 ZIJNDE/ HENRICUS LAMIROY/ BISSCHOP VAN BRUGGE/ JOZEF DESTROOPER/ DEKEN TE TIELT/ KAREL VAN DE PUTTE/ PASTOOR ALHIER 1937/ IS DEZE KERK GEBOUWD".

Interieur. Grotendeels geschilderd interieur. Opmerkelijke ruimtewerking door middel van indrukwekkend spitstongewelf, verticaal geritmeerd door ribben die doorlopen tot op de grond met hoge natuurstenen sokkel, waartussen halfronde scheibogen van de vlak afgedekte processiegangen. Rondbogige vier- (schip) en drielichten (proccessiegang) met geometrische glas-in-loodramen. Koor afgescheiden door zwartmarmeren trappenpodium met communiebank en kansels (ambo) in combinatie van zwarte en grijze marmer. Koorommegang verlicht door halfcirkelvormige, figuratieve glasramen. Boven de toegang, eenvoudig doksaal. Cementtegelvloer in schip; in koor, tegelvloer van verschillende marmersoorten.

Mobilair. Sobere inrichting met fraai gestileerd meubilair en beeldhouwwerk, meegaand met de bouw van de kerk (1940-1951). Hoofdaltaar met tabernakel, marmer, natuursteen en verguld cederhout, 1948, door Antoon Van Parys (Deinze); altaar met gebeitelde, gestileerde voorstelling van vis als symbool van Heilige Eucharistie, tussen opschriften in Grieks en Nederlands "JEZUS CHRISTUS/ GODS ZOON VERLOSSER"; tabernakel met voorstelling Verbondsark van het Oude Testament en pelikaan.

Zijaltaar zuidbeuk toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, marmer; zijaltaar noordbeuk toegewijd aan Heilige Antonius met Kind, hout. Dienstaltaar, hout, tweede helft 20ste eeuw.

Biechtstoelen, hout, door Antoon en Luc Van Parys (Deinze), circa 1942; zuidzijde, met Maria Magdalena en inscriptie "QUIA MULTUM DILEXIT", en Paulus met inscriptie "EGO CHRISTI PERSECUTOR"; noordzijde met Samaritaanse vrouw en inscriptie "EGO DABO AQUAM VIVAM", en Koning David met inscriptie "MISERERE MEI DEUS".

Doopvont, koper op marmeren onderstel.

Beeldhouwwerk: monumentaal kruisbeeld, hout, gesigneerd en gedateerd, 1942, door Luc Van Parys (Deinze); Heilig Hart van Jezus, witte natuursteen, gesigneerd, 1942, door Antoon en Luc Van Parys (Deinze), Heilige Antonius van Padua met kind, witsteen, circa 1942, Antoon en Luc Van Parys (Deinze).

In koor, figuratieve glas-in-loodramen met voorstelling van de zeven sacramenten, 1940-1951, door Van Walleghem (Brugge).
Gepolychromeerde kruisweg.

Obiit (1961) en replica van gevelgedenksteen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 1, 1938/42, 1953/75, 1959/130/2.
  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek, opnames 1968.
  • CASSIMAN P.; CASSIMAN K.; EVRARD J., Twee generaties beeldhouwers, Antoon en Luc Van Parys, Deinze, In Jaarboek Kunst- en Oudheidkundige Kring Kortrijk, jg. 62, 1995, p. 41, 111, 113-121.
  • CLAERHOUT X., De parochiekerk Sint-Antonius van Padua te Meulebeke, onuitgegeven verhandeling, V.T.I. Roeselare, 1997-1998.
  • GERMONPREZ R., Het boek van Meulebeke, Meulebeke, 1982, p. 246-247.
  • MUYLAERT F. (red.), Kerken in West-Vlaanderen, Deel 1, Roeselare, 1992, p. 119-120.
  • DETAILLEUR W., Alle kerken van West-Vlaanderen in vademecumstijl, Brugge, 1975, p. 64.
  • VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Oostrozebeke, Brussel, 1977, p. 22.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Antonius van Padua [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90228 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.