Geografisch thema

Quinten Matsijslei

ID
11844
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11844

Beschrijving

Aan één zijde bebouwde, brede rechte laan met een beboomde middenberm, aan de oostzijde van het Stadspark. Sinds 1868 genoemd naar de schilder Quinten Matsijs (circa 1466-1530), de laatste belangrijke vertegenwoordiger van de Vlaamse Primitieven. De Quinten Matsijslei verbindt het kruispunt van Quellinstraat, Maria-Theresialei, en Rubenslei ten noorden, met de Loosplaats op de kruising van Charlottalei, Brialmontlei en Plantin en Moretuslei ten zuiden.

De Quinten Matsijslei en de gelijktijdig aangelegde Van Eycklei aan de zuidzijde van het Stadspark, danken hun ontstaan aan de uitbreiding van de Promenade Lonchamps langs beide flanken van de Herentalse lunet in 1853. Emmanuel Van Cuyck, die in 1845 de eerste fase van dit landschappelijke wandelpark op het glacis van de Spaanse vesten ontwierp, tekende ook voor het uitbreidingsplan dat uit twee brede wandeldreven bestond beplant met een vierdubbele bomenrij van iep en tamme kastanje. Van de huidige aanleg werd in 1860 als eerste het straatgedeelte tussen de Lange Kievitstraat en de Herentalse Vaart (huidige Plantin en Moretuslei) aangelegd op gronden van Augustin Moretus-Della Faille. Aanvankelijk werd hiervoor de benaming De Keyserlei gebruikt, naar de portret- en historieschilder Nicaise De Keyser (1813-1887). De definitieve aanleg verlengd tot de Quellinstraat dateert van omstreeks 1865-1870, na de overdracht en ontmanteling van de zogenaamde krijgsgronden en de creatie van het Stadspark. Ingenieur Theodoor Van Bever, hoofd van de dienst Stadsvergroting, tekende het aanlegplan van deze belangrijke 19de-eeuwse stadsuitbreiding.

De Quinten Matsijslei werd wellicht reeds in de jaren 1860, maar uiterlijk vanaf 1870 bebouwd met statige heren- en burgerhuizen, waarvan de laatste tot stand kwamen omstreeks 1895. Het kruim van twee generaties Antwerpse architecten, tekende voor deze vastgoedoperatie in dienst van het patriciaat. Bouwdossiers werden teruggevonden van vader en zoon Heliodore en Edmond Leclef, Henry Redig, Emile Wauters, Lievin Van Opstal, Victor Durlet, Jean-Laurent Hasse, Antoine Feyt en Guillaume Van Oenen. Van het 50-tal panden dat de Van Eycklei oorspronkelijk telde, blijft er vandaag welgeteld één over, het monumentale hotel Moretus de Theux door Jan Stordiau. Op de Quinten Matsijslei verrees in 1925-1927 het eerste en jarenlang ook enige appartementsgebouw aan de rand van het Stadspark, een prestigeproject van de Société Belge Immobilière (voorheen nummer 16, gesloopt in 1966). Pas eind jaren 1930 volgden de eerste hoogbouwflats zoals de modernistische "Résidence Claire" door Rie Haan.

De totale transformatie van de leien rond het Stadspark voltrok zich vanaf de jaren 1950 doorlopend tot de jaren 2000, waarbij de straatwanden geleidelijk werden ingevuld met hoofdzakelijk conventionele flatgebouwen, opgetrokken door privé-investeerders, projectontwikkelaars en bouwbedrijven.

De kruising van Rubenslei, Maria-Theresialei, Quellinstraat en Quinten Matsijslei, werd van 1881 tot 1934 ingenomen door het standbeeld van Quinten Matsijs door Jacques de Braekeleer, Leonard en Henri Blomme, vandaag opgesteld op de Baron Dhanislaan.

  • VAN RUYSSEVELT A. 2001: Stadsbeelden Antwerpen anno 2001. Een gids inventaris van de beelden en de monumenten, Antwerpen, 108-109.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hotel Moretus de Theux

  • Omvat
    Résidence Claire

  • Omvat
    Stadspark

  • Is deel van
    Antwerpen - 19de- en 20ste-eeuwse stadsuitbreiding


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Quinten Matsijslei [online], https://id.erfgoed.net/themas/11844 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.