Geografisch thema

Zandhoven

ID
13711
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13711

Beschrijving

Kempische gemeente gelegen op een twintigtal kilometer ten oosten van Antwerpen; bewaard landelijk karakter met loof- en dennenbossen afgewisseld met akkergronden en weilanden; 3231 inwoners in 1976, oppervlakte van 1181 hectare.

Waarschijnlijk groeide het dorp rond de vestiging van een hoofdrechtbank die reeds bestond in de 12de eeuw en een oudere Karolingische gouwbank opvolgde. Het grootste deel van de provincie Antwerpen en een deel van de Nederlandse provincie Noord-Brabant tot bij Breda behoorde tot het rechtsgebied van de rechtbank van Zandhoven. Tijdens het Franse regime (13 augustus 1795) werd de aloude rechtbank vervangen door een vredegerecht. Zandhoven was een Vrijheid, die tot op het einde van het ancien regime bij de hertogelijke domeinen hoorde.

Landelijke gemeente met een dorpskern gesitueerd aan de heirweg Bavai-Utrecht; rond het dorpsplein met lindeboom, oude dorpspomp en oorlogsmonument resten nog de oude dekenij en de afspanning Sint-Christoffel. Opvallend zijn het neoclassicistische gemeentehuis en vredegerecht en het imposante neo-renaissancistische herenhuis van 1892. Verder burgerhuizen uit de tweede helft van de 19de eeuw; drie à vijf traveeën en twee verdiepingen, meestal met neoclassicistische deuromlijstingen en lage arbeidershuisjes van drie tot vijf traveeën onder pannen zadeldaken met rechthoekige muuropeningen. Voorts in de dorpskern moderne woonhuizen van twee bouwlagen, onder meer ten zuiden van de kerk de recente verkaveling zogenaamd "De Linden".

Rond de dorpskern landbouwgebied met verspreide hoeven waarvan vele vernieuwd, doch met oudere kern.

Kastelen (Hof van Bautersem, Hof van Liere) en vele landhuizen uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch overwegend uit het derde kwart van de 20ste eeuw gelegen temidden van loof- en dennenbossen.

  • BLOMMAERT V., Bouwkundige monumenten en het natuurpark der beide Neten (II), in Natuur- en Stedenschoon, XLII, nummer 6, nov.dec. 1969, p. 3-21.
  • DE LATTIN A., Omzwervingen in de provincie Antwerpen, deel IV: In de Kempen, in Natuur- en stedenschoon, XXXII, 5-6. mei-juni 1959, p. 87-90.
  • OP DE BEECK E., Kastelen der Antwerpse Kempen, Aarschot (1960), p. 44-48.
  • ROELANTS J., Een pareltje uit de Kempen. Santhoven met omgeving van gister, nu en morgen, Brecht, 1934.
  • SABBE E., De hoofdbank van Zandhoven, in Tijdschrift voor geschiedenis en folklore, XVII, 1954, 1-2, p. 3-52.
  • S.N., Heemkring "De Schout" Zandhoven, Herfstnummer 1972, lentenummer 1973.
  • S.N., Santhove in 't verleden, Zandhoven, 1978.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Binnenbos en omgeving

  • Omvat
    Bogaerdenhoeve

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Café Schuttershof

  • Omvat
    De Blokskens

  • Omvat
    Dorpskern Zandhoven

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Geboortehuis Arthur Verhoeven

  • Omvat
    Gemeentehuis en Vredegerecht van Zandhoven

  • Omvat
    Herenhuis Bergenhof met tuin

  • Omvat
    Herenhuis gedateerd 1892

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve bij het Bautersemhof

  • Omvat
    Hoeve bij het Bautersemhof

  • Omvat
    Hof ter Donck

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes

  • Omvat
    Kasteel Bautersemhof

  • Omvat
    Kasteel Hof van Liere

  • Omvat
    Landhuis De Masten

  • Omvat
    Langestraat

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch herenhuis met wagenhuis

  • Omvat
    Populierenhoeve

  • Omvat
    Schoolgebouw met schoolmeesterswoning

  • Omvat
    Schoutvorsthoeve

  • Omvat
    Twee arbeidershuizen

  • Omvat
    Twee boerenarbeiderwoningen

  • Omvat
    Windmolen Zeldenrust

  • Omvat
    Woonstalhuis

  • Is deel van
    Zandhoven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zandhoven [online], https://id.erfgoed.net/themas/13711 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.