Opera van Vlaanderen

Tekst van Vlaamse Opera (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/6773)

"Opera van Vlaanderen", voordien Lyrisch Toneel en Koninklijke Vlaamse Opera, opgericht in 1904-07 naar ontwerp van stadsbouwmeester A. Van Mechelen, vanaf 1905 met medewerking van E. Van Averbeke die onder meer het schermenmagazijn en de gelagzaal ontwierp.

Monumentaal operagebouw naar Beaux-Arts traditie, ingeplant tussen Frankrijklei, Franklin Rooseveltplaats en Van Ertbornstraat onder leien bedaking met oeils-de-boeuf en bekronende harp tussen twee putti, aansluitend schermenmagazijn en gelagzaal (Van Ertbornstraat 2 + Franklin Rooseveltplaats) onder plat dak.

Operagebouw. Natuurstenen voorgevel met flankerende, uitspringende en hoger opgaande zijtravee, gebogen middenpartij met bordes voor de verhoogde begane grond en loggia op bovenverdieping. Doorlopende gekorniste puilijst en kordons, geornamenteerde fries onder kroonlijst op klossen en opengewerkte attiek met topvazen. Loggia met balustrade en kolossale gekoppelde composietzuilen, voortgezet als pilasters in zijtravee. Zware neo-Lodewijk XVI-decoratie met frontons, festoenen, leeuwenkoppen, putti en topvazen. Rechthoekige en radvensters, evenals de rechthoekige deuren in zware omlijstingen met kolossale sluitstenen of met gebogen of driehoekige frontons.

Achtergevel (Van Ertbornstraat) met uitspringende middenpartij, gekorniste puilijst, klassieke gevelbeëindiging en opengewerkte attiek, hogerop koepel met rijk uitgewerkte achteruitspringende dakverdieping (festoenen, topornamenten). Markerende driekwartzuilen met composietkapitelen op bovenverdieping, cartouches en guirlandes. Rechthoekige en radvensters.

Schermenmagazijn en gelagzaal. Hoekpand Van Ertbornstraat 2 en Franklin Rooseveltplaats naar ontwerp van E. Van Averbeke met op begane grond "café Théatre" eertijds zogenaamd "De Boerinnekens" (zie kledij van diensters) en toegang (laatste travee) tot het schermenmagazijn op bovenverdieping. Natuurstenen lijstgevel in een strakkere, meer gestileerde neo-Lodewijk XVI-stijl; twee + afgeronde hoek- + vijf traveeën en drie bouwlagen, bekronende attiek met balusters, hoektravee hoger opgaand met groot, zwaar omlijst radvenster. Brede puilijst waarop kolossale Ionische pilasters met festoenen, gelede architraaf, fries met lauwerkransen, cartouche en guirlandes, zware kroonlijst met tandlijst en attiek. Laatste nagenoeg blinde travee met langgerekt paneel en cartouches, zware festoenen. Grote rechthoekige vensters en radvensters, begane grond met rondboogpoorten; blinde rechthoekige verdiepte panelen en rechthoekige met festoenen omlijste poort (laatste travee) naar het schermenmagazijn.

Rijk gedecoreerd interieur met gebruik van marmer, (verguld) stucwerk, mozaïekvloeren en uitgewerkte deuromlijstingen. Voorstellingszaal in amfitheatervorm omgeven door ruime wandelgangen. Halfronde zaal met loges en balkons op Ionische zuiltjes met vergulde kapitelen, fronten van de balkons en loges met guirlandes, cartouches, gebroken frontons en putti. Zwaar bewerkt plafond met ronde plafondschildering door K. Mertens (1865-1919). Scene afgesloten door beschilderd ijzeren scherm (zie brandgevaar) omgeven door fluwelen gordijn en zwaar neo-Lodewijk XVI-decor met onder meer vrouwenfiguren die omlopende guirlande vasthouden, maskerkop en Antwerps stadswapen. Dieper gelegen orkestbak. Hoofdverdieping met ovaal foyer uitkomend in loggia (Frankrijklei). Muren tot op deurhoogte bekleed met roze marmer; geriemde deuromlijstingen van wit + grijze marmer met entablement. Stucplafond met ovale en ronde schilderingen, neo-Lodewijk XVI-decor met onder meer rocailles en aflijnend festoen met maskerkoppen, laatstgenoemde telkens boven radvenster met omlopende festoenomlijsting. Links en rechts: hoge rondboognissen met loggia's op marmeren Ionische zuilen. Oorspronkelijke parketvloer met ingewerkt geometrisch motief. Tegen de muren enkele gedenkplaten. Via een gang en trap is een doorgang naar "café Théatre" met beschilderde en met bladwerk versierde kruisgewelven op gebombeerde marmeren zuilen en pilasters met Ionische kapitelen. Houten lambriseringen met panelen en gegolfde meander. Oorspronkelijk meubilair.


Bron: PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nc, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vlaamse Opera [online], https://id.erfgoed.net/teksten/6773 (geraadpleegd op ).