erfgoedobject

Duitse gedenkmuur Praatbos

bouwkundig element
ID
78566
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78566

Juridische gevolgen

Beschrijving

In het Praatbos, langs de Houtlandstraat, circa 100 meter ten noordwesten van de Duitse militaire begraafplaats van Vladslo, staat een Duitse gedenkmuur op een heuveltje bij de kruising van twee beken. De vlakbij gelegen Hoeve Praatbos werd tijdens de Eerste Wereldoorlog geconstrueerd als bioscoop. Daarnaast zijn er in het Praatbos nog drie kleine betonnen posten bewaard. Niet ver van het gedenkteken loopt de Käthe Kollwitz-wandelroute.

Historiek

Duits gedenkteken dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd opgetrokken. Het zou gaan om een gedenkteken van het 'Lehr Infanterie Regiment'. Dit kon afgeleid worden uit de combinatie van de resterende letters en het overgebleven kenteken ("Gardestern"). Het gedenkteken zou dateren uit augustus 1916.

Het 'Lehr Infanterie Regiment' behoorde tot de 3de 'Garde Division'. Het regiment had zware verliezen geleden aan het begin van de Slag aan de Somme, vooraleer het naar het IJzerfront trok. De eenheid arriveerde in de omgeving van Aartrijke, van waaruit ze vertrok naar de sector Kasteelhoek, tussen Stuivekenskerke en de plaats waar het Reigersvliet in de IJzer vloeit. De aflossing met de aanwezige troepen aan het front zelf gebeurde vanaf de nacht van 24 op 25 juli 1916.

In en rond het Praatbos, net ten oosten van de 'III. Stellung' gelegen, waren 'Ruhelager' (kampementen) uitgebouwd door de Duitse bezetter. De verschillende eenheden van het 'Lehr Infanterie Regiment' werden als volgt verdeeld: de staf van het regiment in een hoeve in de zuidwestelijke hoek van het Praatbos, het 1ste bataljon in het oostelijke deel van het Praatbos, het 2de bataljon in de Langenhoek (ten noordwesten van het Praatbos), het 3de bataljon in het westelijke deel van het Praatbos (hun uitrusting werd opgeslagen bij Langenhoek) en de 'M.G. Kompanien' (mitrailleurscompagnieën) op de Mokker (ten noordoosten van het Praatbos). Er werd een kampcommandant aangesteld voor de organisatie van het kampleven.

Het was er goed vertoeven, aldus de regimentsgeschiedschrijving, onder meer door de aanwezigheid van een 'Lichtspielhaus', een bioscoop waar iedere namiddag voorstellingen plaatsvonden. Dit gebouw is nog steeds bewaard (‘Hoeve Praatbos’, Houtlandstraat nummer 8). Behalve ontspanningsruimte werd er in dit gebouw ook regelmatig een mis opgedragen, aldus de bewoners, die ook menen dat vanuit dit gebouw het kamp voorzien werd van elektrische stroom. Regelmatig kon een compagnie per trein naar Oostende trekken, waar de manschappen zich konden baden. Er was een medische dienst georganiseerd in barakken, met naar verluidt vrij hoge hygiënische omstandigheden. Ook de voedselbevoorrading verliep vrij vlot, onder meer door een rijkelijke bedeling van kaas en boter. Sommige eenheden teelden in de omgeving verse groenten.

Het Praatbos werd niettemin het doelwit van vijandelijke bommen, zoals op 14 augustus 1916, toen acht of negen bommen uit vijandelijke vliegtuigen in de omgeving van het kamp gedropt werden. Er vielen toen geen slachtoffers. Tijdens hun periode in de sector Kasteelhoek, tussen 24 juli en 1 september 1916 vielen wel 'beperkte verliezen', aldus de regimentsgeschiedschrijving: in het totaal verloor het 'Lehr Infanterie Regiment' 20 doden, 59 gewonden en 1 vermiste. Op de Britse militaire stafkaart van 7 mei 1917 staat een begraafplaats aangeduid ten noorden van het huidige gedenkteken, ter hoogte van het kruispunt van de Houtlandstraat met de Brugse Heerweg (en niet ten zuiden ervan, namelijk op de plaats waar vandaag de Duitse militaire begraafplaats gelegen is).

Op 10 augustus 1916 trok het 3de bataljon van het regiment naar Brussel, waar ze deelnam aan een parade voor reserve-eenheden van het 4de Duitse leger voor de Duitse keizer.

Indien mogelijk, werd er tijdens de rustpauzes in het kamp gewerkt aan de reorganisatie van het regiment (de eenheden moesten na hun zware verliezen aan de Somme opnieuw samengesteld worden). Toen op 30 augustus 1916 het divisiebevel kwam om de sector te verlaten en naar het Oostfront te trekken, kwam dit bevel volgens de regimentsgeschiedschrijving verrassend vroeg: meer tijd om het regiment te reorganiseren was wenselijk geweest.

In het bos zijn behalve de gedenkmuur ook drie kleine betonnen militaire constructies overgebleven. Mogelijks fungeerden die als wachtpostjes.

Beschrijving

Gebogen muur opgetrokken in grijze natuursteen, met gebruik van baksteen voor de dekplaat. De muur lijkt oorspronkelijk opgetrokken te zijn op een aangelegde aarden heuveltje. In het midden een betonnen gedenkplaat onder een kroonlijst, met bovenaan het Duitse 'Eisernes Kreuz' en twee gekruiste eikentakken in vlakreliëf. Eronder zijn volgende letters nog te lezen: "(...) MP", eronder "(...) R. INF (...)", "(...) AUG (...)". Onder de gedenksteen het onvolledig kenteken van een Duitse eenheid, met een omlijsting met siermotieven.

  • Provinciale bibliotheek en documentatiecentrum West-Vlaanderen, Belgium, 20NW 2a, 7/5/1917.
  • VON MÜLMANN D. & MOHS D. 1935: Geschichte des Lehr-Infanterie-Regiments und seiner Stammformationen, Zeulenroda.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National Archives [CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press], Übersichtkarte Gruppe Dixmude, 23/9/1917.
  • Monument Lehr Infanterie Regiment uit augustus 1916 te Vladslo kreeg opknapbeurt, persbericht, 18/02/2007 [online], http://www.wo1.be/ned/mainnav.html (geraadpleegd in 2008). 

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002427, Oorlogsgedenktekens te Diksmuide (DECOODT H., 2008)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse gedenkmuur Praatbos [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78566 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.