erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Rectrudis

bouwkundig element
ID
70253
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70253

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Parochiekerk Sint-Rectrudis
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Rectrudiskerk
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Reninge
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Georiënteerd bedehuis te midden van kerkhof volledig omringd door geelbakstenen muurtje met ezelsrug. In de kerkhofmuur bevindt zich op de zuidoosthoek een Onze-Lieve-Vrouwkapel met trapgevel en op de noordoosthoek een dito kapel met natuurstenen bordestrap met kruisiging, opgericht voor Ch. L. Peters (gestorven in 1932) en familie. Het kerkhof is afgezoomd met rode beuken en knotlindes. Bewaarde arduinen grafmonumenten met neogotische inslag uit het einde van de 19de eeuw of het begin van de 20ste eeuw. Tevens bewaarde kruisen met boomstamimitatie en ijzeren kruisen. Calvarie ten noorden van de toren.

Gotische hallenkerk die na de Eerste Wereldoorlog volledig heropgebouwd werd naar vooroorlogs model.

Historiek

1140: Aloysius, bisschop van Atrecht, zou de reliek van Sint-Rectrudis naar Reninge hebben overgebracht. Rectrudis, patroonheilige van de kerk, ligt aan de basis van de 7de-eeuwse stichting van de Noord-Franse benedictijnenabdij van Marchiennes, die een belangrijke rol speelde in de ontginning van het Reningse.

1597: plundering van de kerk door de Geuzen.

1598-1621: naar verluidt wordt de vooroorlogse hallenkerk gebouwd onder het bewind van Albrecht en Isabella, zie wapenschild van de landvoogden onder het uurwerk (vooroorlogse situatie).

1914-1918: op 9 maart 1915 wordt de kerk door de Duitsers bijna volledig in puin geschoten, waarbij ook het mobilair in de vlammen opgaat. Aanhoudend oorlogsgeweld zorgt er voor dat de kerk volledig tegen de vlakte gaat.

1921-1923: wederopbouw van de kerk door de aannemers Reychler en Cambier (Eeklo) naar ontwerp van de architecten Charles Pil en Henri Carbon (Oostende).

1993: restauratie van de kerkramen naar ontwerp van de architect Ch. Pauwels (Kortrijk).

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt: voorgeplaatste vierkante westtoren met ten zuidwesten vierkant traptorentje; driebeukige hallenkerk met schip van vier traveeën; pseudotransept van één travee; zijkoren van twee traveeën met rechte afsluiting en hoofdkoor van drie traveeën met driezijdige afsluiting; in het verlengde van het zuidelijk koor sacristie met T-vormige plattegrond en éénlaagse berging. Omlopend druippad in rode klinkers.

Gele baksteenbouw op circa 80 cm hoge plint van ijzerzandsteen. Afdekking door middel van leien zadeldaken.

Aansluitend bij de regionale baksteengotiek. Westtoren van drie geledingen gemarkeerd door doorlopende bakstenen waterlijsten ter hoogte van de afzaten en omlopende borstwering met spitsboogfries en veelzijdige hoektorentjes met bakstenen spits; haaks op elkaar gestelde steunberen met versnijdingen. Rondbogig portaal met geprofileerde bakstenen omlijsting en waterlijst; onderaan rechts datumsteen "1921"; boven het portaal grote geprofileerde oculus met stervormig maaswerk in baksteen. Tweede geleding: drie lichtgleuven gevat in drie geprofileerde spitsboognissen op afzaat onder waterlijst; erboven drie blinde geprofileerde oculi. Derde geleding: twee gekoppelde galmgaten op afzaten onder spitsbogige waterlijst met erboven eveneens drie blinde geprofileerde oculi. Het geheel wordt bekroond met een achtzijdige spits (leien). Ten zuidwesten aanleunend vierkant bakstenen traptorentje, voorzien van lichtgleuven, overgaand in een veelzijdig volume met bakstenen spits.

Zijbeuken, transeptarmen en zijkoren met tuitgevels begrensd door versneden steunberen uitlopend op bakstenen pinakels; spitsboogvensters (vierlicht) met bakstenen maaswerk in geprofileerde omlijsting op afzaat onder bakstenen waterlijst met erboven in topgevel lichtgleuf. Overige traveeën geritmeerd door steunberen met versnijdingen en dito spitsboogvensters (drielicht) op doorlopende afzaat. Hoofdkoor met dito steunberen en spitsboogvensters (tweelicht). Sacristie: verankerde gele baksteenbouw onder leien zadeldaken; tuitgevels met schouderstukken en muurvlechtingen bovenaan doorbroken door rondbogig deurtje onder waterlijst; gekoppelde steekboogvensters in dito nis op afzaat met geprofileerde omlijsting; oostgevel blind.

Interieur

In de westtoren ingebouwd doksaal met recent glazen windsas en houten balkenzoldering; aan de zijde van het schip: stijl- en regelwerk met briefpanelen met er boven glas-in-lood en houten rondboogfries. Sobere onbepleisterde hallenkerk; geprofileerde spitsboogarcade op kalkzandstenen zuilen op dito achthoekige sokkel en koolbladkapiteel; ter hoogte van transept en koren bakstenen schachten. Overwelving van schip en koren door middel van houten spitstongewelf; aanzettend op bakstenen kroonlijst met tandmotief; kruin- en gordelribben op slikblokkelen voorzien van trekstangen. Overwelving transept: zesdelig houten kruisribgewelf. Het hoofdkoor is overkluisd door een vereenvoudigd houten straalgewelf met ribben.

Mobilair

Schilderij "Onze-Lieve-Vrouw schenkt de rozenkrans aan de Heilige Dominicus", olie op doek van Matthys de Visch (1701-1765); schilderij "Laatste Avondmaal: Jezus zegent het brood", olie op doek, 18de eeuw; kruisweg (14 staties) door L. Geyaert, 1901. Beeld Heilige Eligius van Noyon, geschilderd en verguld hout, 18de eeuw; Heilige Rectrudis, verguld hout, einde 18de/ begin 19de eeuw; borstbeeld Heilige Donatus van Münstereifel, wit geschilderd en verguld hout, begin 19de eeuw; Onze-Lieve-Vrouw met Kind, gepolychromeerd hout door L. Lelan (Kortrijk), circa 1930. Boven het doksaal orgel van Jules Anneesens (Menen). Twee rechthoekige koperen gedenkplaten, respectievelijk voor de militaire slachtoffers van de Eerste en Tweede Wereldoorlog en voor de burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Voorts hoofdzakelijk 20ste-eeuws mobilair.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief nummer 434.
  • Provinciale Bibliotheek Tolhuis, Fototheek, prentbriefkaarten Reninge.
  • DEBAST L., De H. Rictrudis, patrones van Reninghe-aan-den-Yzer, Esschen, 1925.
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden... Cultuurhistorische analyse van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, 2 delen, Brugge, 1996, deel 2, p. 334-335.
  • LAMPAERT R., Reninge onder vuur, Koksijde, 2002. (iconografie van de vernielde kerk)
  • NOTEBAERT A., NEUMANN C. e.a., Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 1986 (dossier 11016 over de wederopbouw van de kerk).
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Ieper II, Brussel, 1979, p. 39-41.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MISSIAEN H. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Lo-Reninge, bestaande uit deelgemeenten Lo, Noordschote, Pollinkhove en Reninge, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL14, onuitgegeven wekdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de Sint-Rectrudiskerk, aan de westzijde, hangen twee rechthoekige koperen gedenkplaten met een geprofileerde houten omlijsting waarvan de bovenzijde spitsboogvormig is afgewerkt en versierd met acanthusbladeren. Bovenin bevindt zich een Heilig Hartbeeld in reliëf. Eén plaat herinnert aan de militaire doden van beide wereldoorlogen, de andere aan de burgerlijke doden van Reninge uit de Eerste Wereldoorlog.

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpplaats

  • Is deel van
    Dorpskom Reninge

  • Omvat
    Orgel kerk Sint-Rectrudis


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Rectrudis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/70253 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.