erfgoedobject

Kantoorgebouw Securitas

bouwkundig element
ID
5175
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5175

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kantoorgebouw in beaux-artsstijl, in twee fasen gebouwd in opdracht van de verzekeringsmaatschappij “Securitas”. De eerste fase (zes rechter traveeën) kwam tot stand naar een ontwerp door de architecten Charles en Henri Janssens uit 1924. Aanvankelijk was het gebouw gepland met een mansardedak, maar tijdens de bouw werd in 1925 geopteerd voor een volwaardige derde verdieping. Henri Janssens tekende in 1938 voor de tweede fase (vijf linker traveeën), uitgevoerd in 1939. De nieuwbouw verving de bestaande gebouwen van de maatschappij op deze percelen. De Compagnie d’Assurances maritimes et d’incendie d’Anvers “Securitas” werd in 1819 opgericht door Alexandre Delehaye, met de steun van koning Willem I en de Banque Anselme Rothschild, en geldt als de oudste verzekeringsmaatschappij van België. Tot de belangrijke eerste aandeelhouders behoorden de families de Caters, Le Grelle en Lemme. “Securitas”, minstens sinds 1825 gevestigd aan het Kipdorp, liet in 1894 het bestaande hotel op dit perceel door de architect Joseph Hertogs verbouwen en uitbreiden met een lokettenzaal in de tuin. Charles Janssens voerde hier al sinds 1909 meerdere verbouwingswerken uit.

Het kantoorgebouw “Securitas” is representatief voor het rijpe oeuvre van Charles Janssens, wiens loopbaan eind jaren 1880 van start ging. Uit de periode vóór de Eerste Wereldoorlog zijn zowel ontwerpen bekend in een conventioneel neoclassicisme als in een pittoreske neo-Vlaamserenaissance, de bouwstijl van één van zijn belangrijkste latere realisaties, het gemeentehuis van Edegem uit 1911. Vanaf 1914 vermoedelijk tot 1924 was hij geassocieerd met zijn zoon Henri Janssens.

Het langgerekte gebouw met een gevelbreedte van elf traveeën omvat vier bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel onderscheidt zich door een verzorgde parement uit witte natuursteen. Horizontaal geleed door de puilijst en het hoofdgestel, beantwoordt de opstand aan een klassieke driedeling. Deze is opgebouwd uit de pui met schijnvoegen, de door kolossale lisenen gemarkeerde hoofdverdiepingen, en de als attiek uitgewerkte topgeleding. De eerste bouwfase wordt gemarkeerd door een vier traveeën breed zijrisaliet, met in de middenas het dubbele portaal onder een balkon met consoles en balustrade. Verdere accenten zijn een medaillon met opschrift: “SECURITAS 1819”, en een aan de Lodewijk XVI-stijl ontleend decor van guirlandes, chutes en sluitstenen. Regelmatig ordonnantieschema opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen, in de pui met sluitsteen, de bovenvensters met een paneel op de borstwering. Een klassiek hoofdgestel met kroonlijst op klossen beëindigt de hoofdverdiepingen; de attiek is afgewerkt met een architraaf, fries en houten kroon- en tandlijst op consoles. Bewaarde smeedijzeren vleugeldeuren met waaier, kelder- en venstertralies in de pui, en gevernist houten vensterschrijnwerk.

De plattegrond van het kantoorgebouw opgetrokken tijdens de eerste bouwcampagne in 1924, kent volgens de bouwplannen op de begane grond een strikte scheiding tussen de lokalen voor publiek en directie enerzijds, en het personeel anderzijds, met afzonderlijke vestibules. Het publieksgedeelte omvat directiekantoren en de raadszaal, aan weerszij van de centrale lokettenhal, het personeelsgedeelte kantoren en de conciërgewoning aan weerszij van de traphal met lift. De drie bovenverdiepingen, over de volledige breedte opgedeeld door de centraal ingeplante vestibule en traphal, omvatten telkens twee enfilades van drie kantoren met sanitair, respectievelijk aan de straat en de binnenplaats. De uitbreiding uit 1938-1939 sluit met een gespiegelde plattegrond aan op het bestaande gebouw, georganiseerd rond een tweede traphal met twee liften. De begane grond omvat een vestibule, een doorlopende kantoorruimte, een vergaderzaal en een conciërgeloge. De bovenverdiepingen worden telkens grotendeels ingenomen door een doorlopende, L-vormige kantoorruimte, en twee individuele kantoren.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1924#18601, 18#11427 en 18#11637, 1894#503.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kantoorgebouw Securitas [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5175 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.