erfgoedobject

Kasteeldomein Blauwhuys

bouwkundig / landschappelijk element
ID
36396
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36396

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteeldomein Blauwhuys
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Blauwhuys
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hof van plaisance of speelgoed, vroeger "Kasteel Blauwhuys", later "Lammens kasteel" naar één van de 19de-eeuwse eigenaars. In oorsprong waarschijnlijk een middeleeuwse hoeve aan de Schelde met verdwenen veldweg naar de Hundelgemsesteenweg. Mogelijk in de 16de eeuw geëvolueerd tot een omgracht huis van plaisance. Oudste eigendomsbewijs van "Kasteel Blauwhuys" zou dateren van 1586. Voor 1615 en tot 1768 (volgens bewaarde verkoopakten) bezit van de familie Triest, tevens eigenaar van het nu verdwenen kasteel van het "Hof Ter Wallen" in de Kerkstraat. Beide kastelen waren door een dreef met elkaar verbonden en naar verluidt was "Kasteel Blauwhuys" een soort jachthuis waar de gasten van het "Hof Ter Wallen" logeerden. Door erfenis van 1768 tot 1806 in bezit van de familie Piers. In de eerste helft van de 19de eeuw herhaaldelijk verkocht. In 1874 aangekocht door notaris Jules Lammens uit Gent wiens dochter in 1872 huwde met ingenieur-architect baron A. Verhaegen, aanhanger van de neogotische Sint-Lucasschool en medestichter van een Sint-Lucasatelier te Merelbeke. Sinds 1886 tot heden bleef "Kasteel Blauwhuys" bezit van de familie Verhaegen.

Huidig park ten oosten van de in 1759 gegraven Melsenbeek; vijver en deels bewaarde walgracht ten noorden aan de monding van de Melsenbeek in de Schelde en aan de vroegere loskaai van de gemeente. Van het vroegere omgrachte huis van plaisance zouden naar verluidt funderingen bewaard zijn ter hoogte van de resten van de walgrachten aan de Schelde. Huidig kasteel ten zuiden daarvan min of meer centraal in het park. Aan de straat bij het begin van de toegangsweg naar het kasteel: neogotisch ijzeren hek tussen bakstenen pijlers, verderop aangevuld met afsluitingshaag.

Huidig kasteel van drie bouwlagen ontstaan door diverse aanpassingen en uitbreiding van een mogelijk aanvankelijk rechthoekig gebouw, waarschijnlijk uit het midden van de 18de eeuw, waaraan de eenvoudige ontpleisterde bakstenen noordgevel van vijf traveeën mogelijk nog een herinnering bewaart. Neoclassicistische voorgevel (midden 19de eeuw) van drie traveeën met centraal deurrisaliet; rechts sporen van een (oudere?) boog met zandstenen sluitsteen. Links venstertravee en dakvorm gewijzigd in de 20ste eeuw. Verschillende kleine aanbouwsels tegen de achtergevel. Bestaand rechthoekig kasteel in 1884-85 naar ontwerp van baron A. Verhaegen aanzienlijk vergroot door toevoeging ten zuidoosten van een dominant hoog bakstenen gebouw in de typische neogotische stijl van de Gentse Sint-Lucasschool. Naar verluidt was een gelijkaardige vleugel gepland aan de andere kant van het kasteel (niet uitgevoerd). Onderkelderde rechthoekige vleugel van drie bouwlagen onder steil leien zadeldak met vorstkam. Lijstgevel van drie traveeën met verticaliserende Brugse traveeën. Uitspringende vierkante hoektoren van vijf en een halve verdieping met torentrap, onder leien spits. Huiskapel op de eerste bovenverdieping herkenbaar aan het drieledig spitsboograam. Kruiskozijnen met gekleurde glas-in-loodramen (wapenschilden en spreuken). Gepolychromeerd Sint-Martinusbeeld op console en onder gesculpteerde baldakijn tegen de schoudertopgevel aan de voorzijde van het kasteel. Neogotisch meubilair naar verluidt uitgevoerd in het Sint-Lucasatelier te Merelbeke (Hundelgemsesteenweg). Gekleurde gebrandschilderde ramen met spreuken (sommige gerestaureerd) in het grote salon.

Vervallen tuinpaviljoen ingeplant op een heuveltje in de oostelijke hoek van het park aan de Gaversesteenweg. Achthoekige houten skeletbouw met geelbepleisterde bakstenen vullingen en leien tentdak. Vroegere aanhorigheden palend aan Scheldekant en Waterstraat aangepast en gerenoveerd tot woningen.

  • DE BRUYCKER D., Beknopte Geschiedenis van Merelbeke, Gent, s.d., p. 14.
  • DE BRUYCKER G., Het kasteel "Blauwhuys", (onuitgegeven studie).
  • DE MAEYER J., De Sint-Lucasscholen en de neogotiek 1862-1914, Leuven, 1988, p. 377-378.
  • VAN ACKER K.G., Geschiedkundige kronieken 15, (Merelbeke, januari 1989, p. 6-7).

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Blauwhuys [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36396 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.