erfgoedobject

Centrum Vogelenzang

bouwkundig element
ID
127247
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/127247

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Centrum Vogelenzang
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Centrum Vogelenzang
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Typisch voorbeeld van een naoorlogs sociaal huisvestingsproject, bestaande uit een complex van vier gebouwen met bejaardenwoningen, opgericht door de Stad Gent in 1961, zoals vermeld op de herdenkingssteen op het gemeenschapslokaal. De steen vermeldt “Stad Gent/ Centrum Vogelenzang/ op 21 maart 1961 werd de eerste steen/ van dit woon- en ontspanningscentrum/ gelegd door de heer P. Meyers minister/ van volksgezondheid en van het gezin/ E. Claeys – burgemeester. A. De Decker -/ schepen van openbare werken./ H. Verhaest – schepen van sociale zaken./ J. Verhe – stadssecretaris.”

Het centrum Vogelenzang omvat een complex woningen voor bejaarde echtparen met twee appartementsgebouwen, een rij eenlaagse woningen en een gemeenschapslokaal voor senioren, ingeplant in een aangelegd en beboomd parkje. De locatie betreft een resterend gedeelte van een siertuin, voorheen behorend tot de woning Voortman met aanpalende katoenspinnerij, Vogelenzang 22 en 23, een ruime pittoreske landschapstuin met vijver en aanhorigheden. Het voormalige huis van katoenfabrikant Voortman werd gebouwd in 1816 in empirestijl naar ontwerp van architect J.B. Pisson. De bomen in het huidige Vogelenzangpark, waaronder een opvallende bruine beuk ter hoogte van de eenlaagse woningen, zijn nog restanten van de voormalige tuin Voortman. Ook een bestaand wandelpad werd bij het nieuwe tuinconcept behouden. Bij de bouw van het sociaal huisvestingsproject werd in de tuin naast het gemeenschapslokaal ook een pergola gebouwd, kenmerkend voor de tuinarchitectuur uit het interbellum en de naoorlogse periode. De typische tuinconstructie bestaat uit dertien pijlers van breuksteen die een betonnen raamwerk dragen waarover klimplanten geleid worden. Voorts was er in het tuinontwerp ook nog een betonnen rechthoekige zandbak en een rond vijvertje voorzien, die inmiddels verdwenen zijn.

Het initiatief tot de bouw van een “sociaal centrum” werd vastgesteld op zitting van 23 februari 1959. De plannen werden opgemaakt door architect Camiel De Wettinck, bureelhoofd. Het vrij kleinschalige gebouwencomplex werd opgetrokken in een eigentijdse sobere architectuur met onbekleed bakstenen parement, waarbij de materialen de detailafwerking voor alle gebouwen identiek zijn. Het complex van gebouwen voorziet een appartementsgebouw van vier bouwlagen hoog aan de Vogelenzang met zestien appartementen, en op het achtergelegen terrein van de vroegere tuin Voortman, een laagbouw met acht aaneensluitende woningen, en een kleiner appartementsgebouw van twee bouwlagen met 8 appartementen, tussen beide laatstgenoemde wooncomplexen is een gemeenschapslokaal en dienstencentrum voor senioren gebouwd met aansluitend een pergola.

Vogelenzangpark 1-8. Schuin ingeplant, westelijk gericht appartementsgebouw van twee bouwlagen onder een zadeldak (zwarte pannen), opgetrokken in beton met licht rood bakstenen parement in halfsteens verband, op een lage plint van Doornikse breuksteen. Het gebouw omvat 8 appartementen, vier per twee gekoppelde appartementen per bouwlaag. De voorgevel wordt geritmeerd door de traveeën met hoge rechthoekige vensters van de woonkamers en de twee trappenhuizen. De woonkamers op de verdieping hebben ondiepe betonnen balkons met ijzeren leuningen. De tussenliggende traveeën hebben een hooggeplaatst venstertje van de inkom. Boven de muuropeningen is een doorlopende koppenlaag voorzien. Aan de parkzijde, voorkant, liggen de inkomportalen en de woonkamers, aan de achterzijde een kleine keuken, badkamer en slaapkamer die met een deur uitgeven op de woonkamer.

Vogelenzangpark 9. Zogenaamd gemeenschapslokaal, op het bouwplan “chalet voor ouderlingen”. De architecturale vormgeving sluit aan bij de expo-stijl. Betonbouw met licht rood bakstenen parament in halfsteens verband onder een licht hellend dak met aanbouwen onder een plat dak. De gelagzaal op geknikte plattegrond wordt vooraan verlengd door een terras, overluifeld door de brede betonnen dakoverstek en wordt opzij en achteraan geflankeerd door een lagere volumes met dienstruimtes. De naar het zuidwesten gerichte gelagzaal bevat in de voorgevel twee traveeën, afgelijnd door een bakstenen lisenen, één travee is voorzien van een groot venster en één gedicht met een paneel met verticale beplanking. Boven de muuropeningen is een doorlopende koppenlaag voorzien. Ook de rechter zijgevel wordt geopend met een groot rechthoekig venster. Het gemeenschapslokaal bevat naast een gelagzaal, in de lagere aanbouwen de inkom, gevolgd door een kleedkamer, toiletten, berging, twee diensten en een overdekte koer.

Vogelenzangpark 10-17. Laagbouw met acht bejaardenwoningen van telkens twee traveeën en één bouwlaag onder een flauw hellend lessenaarsdak, per twee gekoppeld in spiegelbeeldschema tussen bakstenen lisenen. Het rechter huis in de rij is achteruit gelegen en schuin ingeplant. Een betegeld pad loopt rondom het gebouw. De betonbouw heeft een licht rood bakstenen gevelparement in halfsteens verband, op een hardstenen plint en met als gevelbeëindiging in de voorgevel een band met kunststenen. Een brede schuine dakoverstek fungeert als luifel. Rechthoekige vensters en deuren, met behouden houten schrijnwerk. De brede vensters hebben arduinen lekdorpels met een waterspuwer en worden afgesloten door rolluiken. Boven de muuropeningen is een doorlopende koppenlaag voorzien. Tussen de gekoppelde deuren is een houten paneel (afzelia), verticaal belijnd aangebracht. In de achtergevel is de keuken voorzien van een venster en een deur, ernaast is een hooggeplaatst badkamervenstertje aangebracht. De naar het zuiden gerichte voorzijde bevat de woonkamer naast de inkom. De keuken en badkamer bevinden zich aan de noordelijk gerichte achterzijde. Tussen inkom en badkamer is de slaapkamer ondergebracht, toegankelijk vanuit de woonkamer en verbonden met de badkamer.

Vogelenzang 5-20. Appartementsgebouw, met zestien appartementen voor bejaarde echtparen. Het vrij sobere gebouw telt acht traveeën en vier bouwlagen afgedekt door een zadeldak (zwarte pannen) en omvat vier appartementen in spiegelbeeld per bouwlaag. Betonbouw met bakstenen parement in halfsteens verband op een lage plint van Doornikse breuksteen. Het gevelparament van kunststenen platen (kwarts agglomeraat) voor de pui en licht rode baksteen voor de bovenbouw, verbreekt de monotonie van de voorgevel. De gevelordonnantie van de voorgevel brengt ook de functionele inrichting duidelijk tot uitdrukking met verschillende inkomdeuren voor de gelijkvloerse appartementen op de begane grond en de kleine rechthoekige muuropeningen met houten ramen van de inkom, keuken en badkamer op de bovenverdiepingen. Een geaccentueerde centrale deurtravee verlicht het trappenhuis. De hoofdtoegang bevat een beglaasde ijzeren deur onder een gebogen betonnen luifel. De achtergevel is voorzien van ondiepe balkons met ijzeren leuningen aan de woonkamer. De kleine appartementen worden met leefruimte en slaapkamer naar het zuidoosten en de tuin georiënteerd, de dienstruimtes (inkom, keuken en badkamer) zijn aan de straat gelegen. In het trappenhuis is een lift geplaatst.

  • Stadsarchief Gent, Werken aan stadsgebouwen, reeks VI, 30/406.
  • Stadsarchief Gent, Werken aan stadsgebouwen, reeks VI, 30/539.
  • DE HERDT R. 2000: Tuinen van Eden, van Keizer Karel tot heden, Gent, 187.

Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het schuin geplaatste appartementsgebouw in het Vogelenzangpark (nummers 1-8) is gesloopt circa 2018. In 2021 werd ook het appartementsgebouw aan Vogelenzang (nummers 5-20) gesloopt. 

  • Geopunt Vlaanderen, Luchtfoto Vlaanderen, winter 2017 en winter 2018 [online], https://www.geopunt.be (geraadpleegd op 28 juni 2021).
Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Deze wijk kreeg in 1966 de provinciale prijs voor de groenaanleg van het Nationaal Instituut voor de Huisvesting (NIH).
  • S.N. 1966: Wonen 6, 101; 9, 35 & 41.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Centrum Vogelenzang [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/127247 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.