waarneming

R4 Carpoolparking

archeologisch element
ID
980936
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980936

Beschrijving

Tijdens de opgraving zijn binnen een relatief kleine onderzoekszone sporen opgetekend uit de Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en de Late Middeleeuwen tot en met de Nieuwe tijd. Dit laat zien dat het gebied langdurig een geschikte locatie is geweest voor bewoning en begraving.

Bronstijd

Het meest bijzondere spoor van de opgraving is een grafmonument uit de Bronstijd. Interessant is dat er een duidelijke fasering zichtbaar is: eerst werd de grafheuvel afgebakend met een kringgreppel, later met een palenkrans. Dat wijst op een lange gebruiksduur van het monument. Of er ook in meerdere fasen mensen begraven zijn ter plaatse is niet meer te achterhalen. In de kringgreppel zijn geen vondsten aangetroffen. Van de stalen was enkel de pollenstaal geschikt voor analyse. Deze toont aan dat de grafheuvel was gelegen op een open plek in het landschap. Op deze open plek was een heiderijke en grasrijke vegetatie aanwezig met een enkele hazelaar en els. Op enige afstand van de grafheuvel was nog wat loofbos aanwezig. Afgezien van het open karakter van het landschap zijn er geen duidelijke aanwijzingen, zoals cultuurgewassen, voor menselijke aanwezigheid gevonden. De open plek waarin de grafheuvel gelegen was zal minimaal 150 meter breed zijn geweest, maar mogelijk groter. Grafvelden met één of meerdere grafstructuren uit het Laat-Neolithicum tot Midden-Bronstijd in West- en Oost-Vlaanderen bevinden zich hoofdzakelijk op topografisch hogere locaties, zoals dekzandruggen, en lijken deze ook te volgen in het geval van meerdere grafstructuren bij elkaar. Dit kan in een strikt lineair patroon, zoals eerder vastgesteld te Oedelem-Wulsfberge, of eerder in een onregelmatige verspreiding, zoals in het nabijgelegen Gent-Hogeweg. De meeste van dergelijke grafvelden dateren uit de Midden Bronstijd, al is er bij diverse sites ook een laat-neolithische voorganger vastgesteld. Ook het grafmonument te Destelbergen is mogelijk onderdeel van een groter grafveld. Ca. 150 m ten westen en op ca. 150 m ten noorden van de planlocatie zijn bij luchtfotografisch onderzoek circulaire structuren waargenomen die worden geïnterpreteerd als een grafmonument uit de Bronstijd (CAI 154015 en 154892). Het grafveld ligt echter niet direct op een topografisch hogere locatie, aangezien het gebied zich situeert in een grote alluviale vlakte van het Beneden-Scheldebekken met weinig reliëf. Wellicht was de positie ten opzichte van de Schelde wel hoger gelegen. De vraag bij dergelijke grafmonumenten is hoelang deze nog zichtbaar blijven in het landschap. De kringgreppel is waarschijnlijk al weer in de Midden-Bronstijd gedicht en vervangen door een palenkrans op dezelfde locatie. De heuvel zelf was toen zeer waarschijnlijk nog aanwezig, gezien de onregelmatige lay-out van de palenkrans. Vermoedelijk is de heuvel ook in de (Vroege) IJzertijd nog zichtbaar geweest als een verhoging in het landschap. De structuren uit deze periode respecteren zonder uitzondering het grafmonument en zijn er ‘netjes’ rondom gesitueerd.

IJzertijd

De opgraving leverde een erf uit de Vroege IJzertijd op. Het gaat om een kleine huisplattegrond en een groot aantal spiekers. Er is sprake van de herbouw van maar liefst vijf spiekers op dezelfde plaats vlak naast het huis. Dit lijkt erop te wijzen dat de bewoning vrij plaatsvast is geweest, waardoor er geen sprake is van ‘zwervende erven’ in deze periode. Het huis bevindt zich opvallend dicht langs een depressie. Vermoedelijk is dit gedaan om het akkerareaal zo groot mogelijk te maken. De spiekers zijn zonder uitzondering ten zuiden van het huis gelegen, dichter bij het hogere gedeelte en de grafheuvel. Dit zal handiger geweest zijn voor de opslag van de oogst en het zaaigoed. De weilanden voor het vee zullen rondom de laagte gelegen hebben. Meer inzicht in de bestaanseconomie van deze nederzetting hebben we niet. De sporen uit deze periode hebben vrijwel geen vondstmateriaal opgeleverd, en botanische monsters waren niet geschikt voor analyse. Zodoende kan er, buiten de aannames omtrent de indeling van het erf, niets gezegd worden over de exploitatie van het omliggende gebied en eventuele (handels)contacten met de wijdere regio.

Romeinse tijd

Uit de Romeinse periode dateren een drietal grote kuilen en vermoedelijk enkele spiekers. De kuilen kunnen waarschijnlijk geïnterpreteerd worden als houtskoolmeilers. Houtskoolmeilers zijn kuilen waarin hout werd gestookt om houtskool te fabriceren, veelal ten behoeve van metaalproductie, een praktijk die vanaf de protohistorie tot in de Nieuwe tijd plaatsvond. Het pollenmonster uit KL01 geeft aan dat de kuilen waarschijnlijk aan de rand van een gemengd eikenloofbos zijn gegraven. Grote hoeveelheden hout waren zodoende op korte afstand beschikbaar. Het is niet duidelijk of de houtskoolmeilers direct in relatie stonden met de spiekers. Het pollenonderzoek geeft ook aan dat in de omgeving granen en mogelijk hennep werden verbouwd. Deze producten kunnen na de oogst in de spiekers zijn opgeslagen. Binnen de onderzoekszone en tijdens het proefsleuvenonderzoek zijn verder geen sporen of vondsten uit de Romeinse tijd aangetroffen. Het is dus niet duidelijk waar de vermoedelijk aanwezige nederzetting zich situeert ten opzichte van de gevonden sporen. Tijdens het proefsleuvenonderzoek aan de Damstraat, ca. 500 m ten oosten van het terrein, zijn wel een groot aantal nederzettingssporen aanwezig. De vondst van terra nigra aardewerk laat zijn dat de bewoners van het huidige terrein wel al contacten hadden met de wijdere regio. Dat is ook niet verwonderlijk, aangezien de Romeinse heerbaan mogelijk te situeren is ter hoogte van de Dendermondesteenweg, die aan het plangebied grenst.

De greppels en houtskoolmeilers uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd worden hier verder buiten beschouwing gelaten. Deze algemeen voorkomende sporen vragen niet om een specifieker regionaal kader.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: VLAAMS ERFGOED CENTRUM bvba (VEC)

Bronstijd

Datering: bronstijd
Typologie: grafheuvels, kringgreppels, palenkransen
Context: grafheuvels, halfopen landschappen
Materiaal: houtskool, plantaardig materiaal
Gebeurtenis:

Late Middeleeuwen

Datering: late middeleeuwen, nieuwe tijd
Typologie: meilers, perceelsgreppels
Materiaal: houtskool
Gebeurtenis:

Romeinse tijd

Datering: Romeinse tijd
Typologie: kuilen, meilers
Context: structuren voor houtskoolproductie
Materiaal: aardewerk, houtskool, plantaardig materiaal
Gebeurtenis:

Vroege IJzertijd

Datering: vroege ijzertijd
Typologie: bijgebouwen, gebouwplattegronden, palen, spijkers
Context: erven
Materiaal: aardewerk, houtskool
Gebeurtenis:

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: R4 Carpoolparking [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980936 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.