waarneming

Eeuwfeestwal-Watertorenstraat II

archeologisch element
ID
980380
URI
https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980380

Beschrijving

De oppervlakte van de opgraving bedroeg 517 m². De archeologische site hierrond werd niet aangetast door de werken en bleef in situ bewaard.
Het vooronderzoek met ingreep in de bodem bestond uit een proefput- en sleuvenonderzoek. Tijdens het vooronderzoek werd al snel duidelijk dat er wel degelijk sprake was van een goed bewaarde complexe stratigrafie die te relateren was aan de Romeinse stad en die stratigrafisch de gehele Romeinse periode vertegenwoordigde. De opgraving, met ID 2018G34 die door Aron bvba in juli 2018 uitgevoerd werd, vulde de verwachtingen van het vooronderzoek in. Tijdens de opgraving werden 56 sporen geregistreerd. Het ging om uitbraaksporen, muren en(puin)lagen die te relateren waren aan Romeinse stedelijke bewoning. Er werden geen sporen uit voor-Romeinse periodes, de Middeleeuwen of latere periodes aangetroffen. Alle archeologische lagen en sporen die door het aanleggen van de terrassenconstructie zouden kunnen geraakt worden, werden opgegraven.

Het projectgebied ligt in de vroege en midden keizertijd op de noordwestrand van het gereconstrueerde dambordpatroon van de Romeinse straten, een eind heuvelopwaarts van de grote weg Bavay-Keulen die in deze periode de oost-west hoofdas vormt. Op het stadsplan van Romeins Tongeren van Vanvinckenroye blijkt duidelijk hoe het projectgebied net ten zuiden ligt van één van de kruispunten van het Romeinse stratennet. Er werden vijf opgravingsvlakken en een sleuf aangelegd. De ontwikkeling van de bebouwing die we binnen het projectgebied aantroffen, en die zich als een luxueuze private stadswoning voor deed, sluit nauw aan bij eerdere opgravingen in de overige woonkwartieren van de Romeinse stad.

Het vroeg-Romeinse loopvlak, dat zich voor doet als een licht grijsbruine horizont in de profielen (S43), ontstond op een donkere grijsbruine cultivatie laag van ca. 20-30 cm dikte. Deze horizont vertoonde duidelijke sporen van verploeging, en doet zich donker aangerijkt met humus voor. In deze cultivatie laag werd vroeg-Romeins aardewerk aangetroffen, sporadisch wat dakpanfragmenten en een bronzen AVAUCIA muntje dat aan het eind
van de eerste eeuw v. Chr. tot het begin van de eerste eeuw n. Chr. te dateren is (infra). In het onderste vlak, VL5 dat werd aangelegd onder de cultuurlaag (S19 = S42, S38, S6 en S41), tekenden zich vier sporen af die in VL4, wegens het geringe kleurverschil, niet zichtbaar waren. Het gaat om vier paalkuilen (S44, S45, S46 en S21) en een ovale kuil (S36), die de oriëntatie van het dambordpatroon van het wegennet aanhouden laag
S19. Uit de kleine hoeveelheid palen, op een beperkte oppervlakte, kon geen structuur gereconstrueerd worden. Er doen zich ook geen oversnijdingen van deze oudste sporen voor op ons kleine stukje. Net zoals dit bij eerder stadskernonderzoek werd vastgesteld, zien we dat aan het einde van de 1ste eeuw of het begin van de 2de eeuw er voor het eerst een steenbouw stadswoning wordt opgericht. De muren van de kelder waren verbonden met uitbraaksporen van muren waaruit een ruimte met een minimale breedte van 4 meter te reconstrueren was. Ten noorden van zowel de kelder als de eerder genoemde kamer bevond zich vermoedelijk een open koer. We zien aan de noordzijde van de uitbraaksporen namelijk een vierkante
kalkkuil en een tegen de wand gelegen in situ verbrande houten balk. De uitgebroken en opgevulde kelder bevatte meer houtskool als de overige uitbraaksporen. Samen met de in situ verbrande balk vormen deze twee sporen de enige directe getuigen van een (stad?)brand die zich heeft voor
gedaan kort na het midden van de 2de eeuw. Al bij al kunnen we stellen dat deze woning achteraf zeer grondig werd uitgebroken, zodat er amper nog steen in de uitbraaksporen zat. Kort na midden tweede eeuw maar voor het eind van de tweede eeuw wordt het terrein opnieuw bebouwd. Door
de bij de eerste steenbouwfase hordende puinlaag heen zit de insteek voor de funderingen van steenbouwfase 2. Aan het eind van de tweede eeuw werd ook deze woning verwoest. Uit de puinpakketten van deze bouwfase werden aanzienlijke hoeveelheden fresco’s gerecupereerd.
Klaarblijkelijk vond men het niet nodig om de omgevallen wanden en pleisterpakketten te ruimen. De volgende steenbouwfase, en de laatste die we binnen ons beperkte projectgebied konden vaststellen, bestaat slechts uit één muur, die geheel geen rekening lijkt te houden met voorgaande muren of fundamenten. De muren uit deze bouwfase werden volledig door de zwarte laag afgedekt. Het ziet er dus niet naar uit dat het gebouw in die periode nog in gebruik was. In de zwarte laag deden zich de gebruikelijke losse vondsten van Laat-Romeins bouwmateriaal, aardewerk en munten voor, aangevuld met botmateriaal, mortel en enige metaalvondsten.
Binnen het projectgebied doen zich geen sporen voor uit de Middeleeuwen of recentere perioden, afgezien van het meest recente ophogingspakket dat alle lagen afdekte, en dat tot de parkaanleg van het Casino behoort.


Bron: HOEBRECHTS M., D. PAUWELS & E. WESEMAEL 2020: Eindverslag van de opgraving aan de Eeuwfeestwal-Watertorenstraat te Tongeren. Heraanleg vah het park, Tongeren.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: ARON bvba

Laat-Romeins

Datering: Laat-Romeinse Tijd
Typologie: bouwmaterialen, funderingsgreppels, funderingslagen, indicaties voor steenbouw, munten, muurresten
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), metaal
Gebeurtenis:

Midden-Romeins

Datering: Midden-Romeinse tijd
Typologie: brandlagen, funderingsgreppels, funderingslagen, indicaties voor steenbouw, kalkovens, muurschilderingen
Context: stadswoningen
Materiaal: aardewerk, bot (dierlijk), hout, houtskool, koperlegering, pleister
Gebeurtenis:

Vroeg-Romeins

Datering: Vroeg-Romeinse tijd
Typologie: akkerlagen, bouwmaterialen, kuilen, munten, nivelleringslagen, paalkuilen, ploegsporen, vaatwerk
Materiaal: aardewerk, brons
Gebeurtenis:

Relaties

  • Is deel van
    Eeuwfeestwal-Watertorenstraat

  • Is deel van
    Historische stadskern van Tongeren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eeuwfeestwal-Watertorenstraat II [online], https://id.erfgoed.net/waarnemingen/980380 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.