Geografisch thema

Kasteelstraat

ID
9285
URI
https://id.erfgoed.net/themas/9285

Beschrijving

Centrale oost-west-straat door de dorpskern van Moerkerke, van de Vissersstraat tot aan Schipdonkvaart-Zuid; laatste stuk tot aan de vaart is een wandelpad afgezoomd met knotwilgen. Tot voor de fusie met Damme "Dorpsstraat" genoemd; huidige naam refereert naar het kasteel van Moerkerke, dat zich sinds de middeleeuwen ten zuiden van de kerk bevindt (zie nummer 7).

De dorpskern wordt gedomineerd door de Sint-Dionysiuskerk (zie Visserstraat), waarvan de kerkhofmuur zich uitstrekt langs de noordkant van de Kasteelstraat, en door het kasteeldomein, dat vanaf de Kasteelstraat via een monumentale poort is te bereiken. Het kasteeldomein is gelegen achter het voormalige gemeentehuis dat een midden-20ste-eeuwse heropbouw (1951-1955) is van de vroegere stallen en remises. De gemeente plant de afbraak van het pand voor sociale woningbouw. Gebogen tracé van de straat aangeduid op de kaart van Pourbus (1561-1571), op de Ferrariskaart (1770-1778) en op de Atlas der Buurtwegen (1845) naast kasteel en kerk enkele losse woningen. Vanuit de straat vertrekken enkele onverharde wegels, reeds aangeduid op historisch kaartenmateriaal. De twee voetwegen ten zuiden van de Kasteelstraat, zijnde De Dreve en Boomgaard, behoren tot het oorspronkelijke kasteeldomein. De straat ontwikkelt zich circa 1900 tot de huidige samenstelling, waarbij tussen de rijbebouwing winkeltjes en cafés aanwezig zijn. In 1904 wordt een tramlijn door de Kasteelstraat getrokken, als onderdeel van de lijn Brugge-Aardenburg.

De Kasteelstraat bevat tussen de Vissers- en de Nieuwdorpstraat aaneensluitende rijbebouwing met eind-19de-eeuwse kern, waarvan de oudste huizen vaak afwijken van de rooilijn. Lage dorpswoningen met gecementeerde en geschilderde lijstgevels zijn nummers 3, sterk vooruitspringend op de rooilijn en met ronde ornamenten in fries (voor de balkkoppen); nummer 5A, half vrijstaand tegen de toegangspoort van het kasteel; nummer 30, samenstel van twee dorpswoningen met witgekalkte gevels en gepekte plint, terugspringend op de rooilijn. Nummer 10, dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen met verzorgde neoclassicistische lijstgevel, handelsfunctie sinds begin 20ste eeuw. Nummer 27, begin-20ste-eeuwse woning met fantasierijke gecementeerde topgevel, oorspronkelijk drie traveeën op gelijkvloers. Eenvoudige interbellumbebouwing, getypeerd door rode en gele baksteenarchitectuur, voorbeeld nummer 31, art-decogetinte burgerwoning met erker en gecementeerde eerste bouwlaag; nummers 41-43, samenstel van twee spiegelende arbeiderswoningen, met links van de huizen een smalle kerkwegel; nummer 48, burgerwoning met voortuintje, voorzien van puntgevel en faiencetegels in boogvelden van muuropeningen.

Vanaf de Nieuwdorpstraat is de bebouwing 20ste-eeuws en bestaat ze voornamelijk uit vrijstaande eengezinswoningen. Eveneens enkele hoeves, voorbeeld nummer 72, interbellumboerderij met losstaande gele bakstenen bestanddelen, bescheiden boerenhuis versierd met rode bakstenen banden. Op de hoek met de Nieuwdorpstraat bevindt zich een café, op dezelfde plaats als de 19de-eeuwse herberg "In 't Nieuw Dorp". Ten oosten van deze herberg liet landbouwer Van Damme in 1844 een houten graan- en oliewindmolen optrekken. In 1907 werd de molen verkocht aan de lokale politicus Edmond Reybrouck die hem liet afbreken om op die plaats een muziekzaal voor liberalen te bouwen (nummer 58).

  • BALLEGEER J. en BRAEMS J.-P., De Zwinstreek in oude prentkaarten, deel 2, Zaltbommel, 1977, nrs. 47-48.
  • BRAEMS J.-P., Zwinstreek in oude prentkaarten, deel 1, Zaltbommel, 1972, nrs. 40-42, nr. 46 (molen).
  • RAU J., Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p. 81.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuizen

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve d'Okkerneute

  • Omvat
    Kasteeldomein van Moerkerke

  • Omvat
    Neoclassicistisch herenhuis

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Is deel van
    Moerkerke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteelstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/9285 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.