Geografisch thema

Abdijstraat

ID
8360
URI
https://id.erfgoed.net/themas/8360

Beschrijving

Dalende gekasseide straat met een bochtig verloop, tussen het Kerkplein en de Wolvertemsesteenweg, opgenomen in het beschermde dorpsgezicht "De dorpskern van Grimbergen met elf monumenten" bij M.B. van 17 februari 1997.

Reeds in 14de-eeuwse archivalia vermeld als "Dendermondestraat"; verwijzend naar de stad met een belangrijke veemarkt. De straat heeft nog steeds hetzelfde tracé als in 1699 (zie kaartboek van de abdij), maar eindigt niet meer aan de Maalbeek doch aan de circa 1820-1825 aangelegde Wolvertemsesteenweg. De oostzijde werd toen volledig ingenomen door de abdij en haar visvijvers. De westzijde, vanaf de voetweg, nu "Bakkersstraatje", tot aan de Lissebeek werd gedomineerd door vrijstaande, voornamelijk stenen breedhuizen al dan niet met achterhuis (zie Sanderus, 1659 en 1726). Achter de Lissebeek lag het waterkasteel van "de Romré", voorheen "Coalmonthof" en "Padenborg" genoemd, dat circa 1800 werd afgebroken. Op 17 april 1747 brak er een hevige brand uit in het pand "De Helm" (Kerkplein nummer 4) die bijna de hele straat tot aan het kasteel in de as legde, slechts drie woningen en de abdij bleven gespaard.

Nog steeds wordt de pare zijde gedomineerd door de abdij, met name de zijmuur van de pastorie met aansluitend de hoge kalkzandstenen omheiningsmuur, het poortgebouw en de hoeve. De hoeve werd in 1965 naar ontwerp van architect J. Vanderheyden (zie gevelsteen) uitgebreid met het cultureel centrum "Fenikshof" en de volkssterrenwacht "Mira". Iets verderop de voormalige "Vrije School" eveneens van architect J. Vanderheyden van 1965 (zie gevelsteen) in functionele architectuur. Aan de onpare zijde wordt het eerste deel van de straat ingenomen door heterogene rijhuizen vanaf de 18de eeuw, gevolgd door een vrijstaande hoeve van circa 1925 (nummer 41) en een dito tweewoonst van circa 1959 (nummers 43-45). Het Bakkersstraatje werd circa 1974 overbouwd.

Reeks woningen in kern opklimmend tot de 18de eeuw van twee tot drie traveeën en anderhalve bouwlaag met gewijzigde openingen en bepleisterde gevels: nummer 9 met gevelsteen "ANNO 1736" volgens het Primitief plan (1821) één geheel met nummers 5-7 ("Het Zweert") en circa 1866 gesplitst; nummers 11 en 13 in het cijnsboek van 1732 "Huis Dendermonde" genaamd en circa 1900 definitief in twee gesplitst, enkel nummer 13 bewaart nog zijn afgeschuinde plint; nummer 15 eveneens met afgeschuinde plint.

De 19de-eeuwse bebouwing wordt uitgemaakt door: nummer 17 van circa 1866 met vernieuwde voorgevel in 1985; nummers 21-23-25: arbeidershuisjes van twee traveeën en anderhalve bouwlaag van circa 1872 en nummer 27 van circa 1879. Nummers 5-7 dragen heden de naam "Het Zweert" en vormden oorspronkelijk één geheel met nummer 9 (zie jaarsteen 1736). De benaming wordt een eerste maal vermeld in 1732-1734 maar het huidig pand dateert van de eerste helft van de 20ste eeuw. Nummer 19: woonhuis van 1969 ter vervanging van het pand de "Coninck van Spaengnien" dat in 1701 door de abdij werd opgetrokken; enkel behoud van de kelder met tongewelf.

  • AROHM, afdeling ROHM Vlaams-Brabant, Monumenten en Landschappen, beschermingsdossier: "De dorpskern van Grimbergen met elf monumenten" bij M.B. van 17 februari 1997.
  • Gemeentearchief Grimbergen: nummer 1: BA/139/74; nummer 17: BA/116/85; nummer 19: BA/49/69; nummer 43-45: BA/57/59.
  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Grimbergen: 1866/41, 1872/26, 1879/4, 1900/12 en 1925/30.
  • Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. Inventaris van het cultuurbezit in België. Architectuur, deel 2n, Vlaams Brabant, Halle-Vilvoorde, Gent, 1977, p. 185.
  • DELESTRE J.B., Uit het verleden van Grimbergen, bewerkte en geannoteerde uitgave onder leiding van H. DE SCHEPPER, deel II, Grimbergen, 1987, p. 61-64.

Bron: VAN DAMME M. met medewerking van DEBACKER I. & BOEKSTAL P. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Grimbergen, Deelgemeenten Grimbergen, Beigem, Humbeek en Strombeek-Bever, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Damme, Marjolijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Grimbergen

  • Omvat
    Gebouw

  • Omvat
    Gekandelaarde linde in tuin Norbertijnerabdij

  • Omvat
    Huis Dendermonde

  • Omvat
    Huis gedateerd Anno 1736

  • Omvat
    Huis Het Sweert

  • Omvat
    Ridderhoeve

  • Omvat
    Schepenhuis Camer van Uccle

  • Omvat
    Woonhuis


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Abdijstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/8360 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.