Geografisch thema

Dagobertstraat

ID
8285
URI
https://id.erfgoed.net/themas/8285

Beschrijving

De Dagobertstraat vormt een onderdeel van de 19de-eeuwse stedenbouwkundige transformatie volgens dambordpatroon van het tot dan toe quasi onbebouwde uitbreidingsgebied tussen Diestsestraat en Tiensestraat: het aanlegplan werd in de jaren 1836-1839 uitgetekend door stadsarchitect François Henri Laenen (Antwerpen 1801 - Leuven 1849). Binnen het nieuwe stratenpatroon werd de Dagobertstraat geprojecteerd in het verlengde van de Bogaardenstraat, als een loodrechte verbindingsas tussen Quinten Metsysplein en Tiensevest. Haar ontsluiting dateert van 1856.

Straat met een nog behouden dominerend woonkarakter en relatief goed bewaarde oorspronkelijke bebouwing: voornamelijk de onpare zijde is getypeerd door een evenwichtig geritmeerde scenografie. De straatwanden zijn samengesteld uit bescheiden tot middelgrote burgerhuizen van twee tot drie bouwlagen en dito traveeën, haast alle met enkelhuisopstand. De vroegste basisbebouwing vertoont een neoclassicistisch uitzicht, gaande van een sobere gevelbehandeling met vlakke bepleistering tot een rijkere uitwerking met stucdecor en balkonmarkeringen. Een aantal werden echter inmiddels ook gebanaliseerd door verwijdering van bepleistering of decor, of door meer ingrijpende aanpassingen zoals gevelverbouwingen of -vernieuwingen naast vervangende nieuwe bouw. Onder meer nrs. 4, 6 en vermoedelijk ook nr. 8 die samen met het inmiddels verbouwde nr. 2 en de vroegere - thans gesloopte - zuidelijke pleinbebouwing van het Q. Metsysplein in 1857 werden opgetrokken als één geheel van twee bouwlagen: de thans nog resterende panden nrs. 4 en 6 werden aangepast met de huidige bepleistering en vergroting van de benedenvensters, nr. 8 werd voorzien van kleurrijk geglazuurd tegelparement en entablementomlijstingen. De thans ontpleisterde nrs. 7 en 11 sluiten typologisch aan bij de neoclassicistische panden van de tweede helft van de 19de eeuw, terwijl nrs. 31, 39 en 41 blijkbaar resulteren van een latere omvorming of verhoging. Verder wordt het straatbeeld ook bepaald door een reeks panden met een gediversifieerd eclectisch voorkomen, daterend uit de jaren 1880-1900, onder meer nr. 36 met thans tot garage omgevormde begane grond, verderop nr. 48, die met zijn klassiek bepleisterde opstand qua ordonnantie aansluit bij het ensemble nr. 40 tot 46, en in contrast hiermee de versoberde versie nr. 50. Voorts wordt de straat in het laatste gedeelte ook afgezoomd door een sobere wederopbouwarchitectuur, daterend van na de teisteringen door Wereldoorlog I en gekenmerkt door een ingehouden klassiek of traditioneel geïnspireerde opstand en een minder of meer geprononceerde toepassing van contrasterende materialen: nr. 47 (1923, architect G. De Cock) - met later ingebrachte garagepoort-, nr. 49 (1924, A. De Buck), nr. 57 (1923, architect G. Sterckx), nr. 59 (1921, architect A. Vanden Eynde) en nr. 65 (1922, architect A. Mommaels).

Beeldbepalend aan de pare zijde is het expressief en coloristisch gevelfront van de voormalige rijkswachtkazerne (nr. 22), in 1866 door provinciaal architect Louis Van Arenbergh ontworpen in een klassiek en barok geïnspireerde eclectische stijl: het gebouw is ingeplant binnen een ruim perceel, met afsluitingsmuur en aanhorigheden grenzend aan de Mathildegang. De eertijds belendende hoekbebouwing nr. 18-20 en panden nrs. 24-30 zijn, sinds hun sloping in 1987, ingenomen door een braakliggend terrein en een dominant appartementsblok.

De voornoemde aanpalende "Mathildegang" vormt in feite een restant van een vroegere veldweg die naar de Tiensestraat liep en later werd opgedeeld: de noordzijde ging samen met vroegere "Loogang" (Burgemeestersstraat) deel uitmaken van een "bataillon carré", door de koetsier A. Peeters in 1839 opgericht met een 35-tal arbeidershuisjes en deels in 1951, deels in 1960 gesloopt. De resterende panden werden naderhand gerenoveerd, verbouwd of omgevormd tot garages.

  • Stadsarchief Leuven, Modern Archief, doss. 22917 (bouwverg. 20.10.1857); doss. 82936 (bouwverg. 14.09.1923); doss. 84515 (bouwverg. 29.12.1924); doss. 83206 (bouwverg. 23.11.1923); doss. 81209 (bouwverg. 28.10.1921); doss. 81296 (bouwverg. 21.04.1922).
  • CELIS J., De Leuvense stationswijk, 1875-1875. Het ontstaan en de ontwikkeling van een stadsbeeld in de negentiende eeuw, onuitgegeven licentiaatverhandeling, K.U.Leuven, 1985-1986, p. 113.
  • DE COOMAN M., De Leuvense gangen, onuitgegeven licentiaatverhandeling K.U.Leuven, 1980, 83-84, 105-107.
  • MEULEMANS A., Atlas van Oud-Leuven, Leuven, 1981, p. 266, 268, 340.
  • UYTTERHOEVEN R., Leuven weleer. 2. De Nieuwe Bovenstad: tussen "Statiestraat" en Tiensevest, Leuven, 1986, fig. 68a-b.

Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van stadswoningen

  • Omvat
    Ensemble van burgerhuizen

  • Omvat
    Ensemble van stadswoningen

  • Omvat
    Reeks burgerhuizen

  • Omvat
    Rijkswachtkazerne

  • Omvat
    Stadswoning in wederopbouwarchitectuur

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Is deel van
    Leuven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dagobertstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/8285 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.