Geografisch thema

Arnould Nobelstraat

ID
8283
URI
https://id.erfgoed.net/themas/8283

Beschrijving

Rechtlijnige straat die het Quinten Metsysplein met de Justus Lipsiusstraat verbindt en vernoemd werd naar de oudst bekende burgemeester (circa 1225) van Leuven.

Zij maakt deel uit van het geheel der straten die in het oostelijke stadsontwikkelingsgebied tussen de Diestsestraat en de Tiensestraat in rastervorm werden aangelegd volgens het in 1839 goedgekeurde rooilijnenplan van toenmalig stadsarchitect F. H. Laenen (zie Martelarenplein).

Voor de aanleg van de nieuwe straat werd de oude Zwartegalgenweg, die hier eertijds het gebied met een schuin verloop doorkruiste, gesupprimeerd. De ontsluiting werd ingezet met de bebouwing in 1865-1866 van de oostelijke pleinwanden van het Quinten Metsysplein en de aangrenzende kavels in de Arnould Nobelstraat. Vanaf 1867 volgde de verdere aanleg en bebouwing van het eerste straatgedeelte en vanaf 1873 de verlenging tot de Justus Lipsiusstraat, doorheen de terreinen die de Stad van de Staat had verworven na de oprichting van de "Hulpgevangenis" (Maria-Theresiastraat). De straat werd in 1874 genivelleerd, in 1878 geplaveid en in 1896-1898 aan onpare zijde halverwege geopend voor de aanleg van de Jozef II-straat.

Behoudens nog een aantal minder of meer aangepaste getuigen van de oorspronkelijke bebouwing, wordt het straatbeeld heden in sterke mate gedomineerd door de inplanting van een reeks appartementsblokken in nrs. 7 tot 17 - daterend uit de jaren 1960-1970 en 1990 -, hogerop door de ommuring van de reeds genoemde "Hulpgevangenis" die het volledige binnenblok met de Jozef II-straat, Justus Lipsiusstraat en Maria-Theresiastraat inneemt, en aan de overzijde door de tegenoverliggende, complexe 20ste-eeuwse industriële en administratieve gebouwen van het sigarenbedrijf "Tabacofina -Vander Elst" (Tiensevest nr. 102). Van de vroegere gangen - die initieel toegankelijk waren vanuit de voornoemde Zwartegalgenweg - werd de door L. J. Heers in 1839 opgerichte "Veldgang" (ter hoogte van nr. 3-5) afgebroken in 1962-1963 en de door E. Lefebvre in 1853 gebouwde "Laarzengang" (ter hoogte van nr. 15) gesloopt in 1972. De daarentegen nog bewaarde "Straatjesgang" (zie aldaar), door P. Smaelen opgericht in 1863/1868, is thans toegankelijk via nr. 9-11.

Samen met de hoekbebouwing met het Quinten Metsysplein, behoren de panden nrs. 8-20, 19, 21, 23-27 tot de basisbebouwing van de straat. Het zijn vrij eenvoudige rijhuizen met lijstgevel, twee of twee bouwlagen plus een mezzanino en, op nr. 10 na, twee traveeën, onder zadeldak.

Nrs. 8-16 - waarvoor de vermoedelijke bouwvergunning met ontwerp van architect J. Vingeroedt dateert van 1867 - zijn blijkbaar oorspronkelijk bepleisterde opstanden met neoclassicistisch uitzicht - nr. 8, 14,16 echter heden ontpleisterd, nr. 12 gecementeerd -, met bovenvensters gevat in een geriemde stucomlijsting voorzien van een siersluitsteen en typerende ijzeren leuningen. Deels aangepaste benedenvensters. Met zijn huidig geveluitzicht met beschilderde muurbanden en omlijstingen, vormt nr. 16 een geheel met nrs. 18, 20, die in 1871 eveneens door architect J. Vingeroedt werden ontworpen; Nr. 19 vertoont een uitgesproken neoclassicistisch stucdecor; nrs. 23-27 zijn stilistisch verwant aan het hoekhuis Jozef II-straat nr. 55.

  • Stadsarchief Leuven, Modern Archief, doss. 12269 (bouwverg. 04.03.1867) en doss. 12414 (bouwverg. 01.04.1867); doss. 20286 (bouwverg. 03.04.1871).
  • DE COOMAN M., De Leuvense gangen, onuitgegeven licentiaatverhandeling K.U.Leuven, 1980, 95-96.
  • CELIS J., De Leuvense stationswijk, 1875-1875. Het ontstaan en de ontwikkeling van een stadsbeeld in de negentiende eeuw, onuitgegeven licentiaatverhandeling, K.U.L., 1985-1986, p. 129-130.

Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Pleinbebouwing

  • Is deel van
    Leuven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Arnould Nobelstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/8283 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.