Inhoudelijk thema

Herenboerenparkjes in de Leemstreek

ID
82
URI
https://id.erfgoed.net/themas/82

Beschrijving

Vanaf omstreeks 1850 legt men in de vruchtbare leemstreek kleine landschappelijke tuinen rond enkele welvarende boerderijen aan. Het succes van de landbouw in de tweede helft van de 19de eeuw verklaart het ontstaan van deze herenboerenparkjes bij de grote boerderijen. De fruitteelt verschafte voldoende rijkdom om het boerenhuis tot een herenboerenhuis, soms met kasteelallures, te verbouwen. Deze opstoot van welvaart werd vaak ondersteund door nevenactiviteiten zoals een brouwerij, distilleerderij of paardenfokkerij.

Het herenboerenparkje bestond meestal uit een kleine vijver, een grasveld met enkele solitaire bomen, bloemenparterres opgevrolijkt met tuinsieraden en een tuinpaviljoen voor de uitkijk, omzoomd door een brede bomengordel als bescherming, al of niet met een doorkijk op het landschap of op de kerktoren. Deze siertuinen waren een statussymbool, maar dekten ook de houtbehoefte.

Herenboerenparkjes komen niet alleen in de leemstreek voor. Ook in Nederland zorgde de combinatie van een voorspoedig economisch klimaat en bijzondere eigendomsbepalingen er voor dat bij hoeves op de meest vruchtbare gronden herenboerenparkjes werden aangelegd, zoals bijvoorbeeld de Groningse slingertuinen.

Vandaag verraden de hoge loofbomen in het landschap de aanwezigheid van deze parkjes en bepalen er ook grotendeels het karakter van. Hun ondertussen respectabele leeftijd samen met de recentste evolutie in de landbouw maken dat ze de laatste decennia sneuvelden, erg verminkt raakten of meer en meer plaats moeten ruimen voor grootschalige fruitbedrijven. Toch zijn er nog aan aantal mooie voorbeelden bewaard.

  • DE MAEGD, C. & VAN DEN BOSSCHE, H. 2003: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel I: Gingelom, Halen, Herk-de-Stad, Nieuwerkerken, Sint-Truiden, Brussel.
  • DENEEF R. 2008: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Vlaams-Brabant. Zuidoostelijk Brabant – Haspengouw: Geetbets, hoegaarden, Kortenaken, Landen, Linter, Tienen, Zoutleeuw, Brussel.
  • SCHOLTENS T. 2008: Slingertuinen in Groningen. De aanleg van tuinen bij monumentale boerderijen in Groningen, Historische Woonsteden en Tuinen 157, 40-45.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten

Hauthem 104 (Hoegaarden)
Gesloten hoeve met informeel herenboerenparkje, dendrologisch interessant en van ver zichtbaar.


Haagsmeerstraat 40 (Borgloon)
Herenboerenparkje van 81 are 60 centiare, in landschappelijke stijl, rond 1890 aangelegd op een tuinperceel dat al begin 19de eeuw bestond, bij een boerderij met huis van plaisantie.


Kruiskensstraat 6 (Landen)
Distilleerderij en burgerhuis, heropbouw circa 1895 van een door brand verwoest hoevecomplex onder burgemeester Jean-Victor Falla. De voortuin is toegankelijk via een monumentaal toegangshek tussen geblokte natuurstenen pijlers. De gebouwen zijn vergezeld van een landschappelijk herenboerenpark, aangelegd vanaf circa 1880, bezaaid met beplantingsheuveltjes, 'fabriekjes' en een spectaculaire folly in de vorm van een toren.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenboerenparkjes in de Leemstreek [online], https://id.erfgoed.net/themas/82 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.