Geografisch thema

Marie-Joséplein

ID
6956
URI
https://id.erfgoed.net/themas/6956

Beschrijving

Plein gelegen tussen de Leopold II-laan en de Hendrik Serrruyslaan met aan oostzijde erop uitkomend de Adolf Buylstraat en de Sint-Sebastiaanstraat, in noordoostelijke hoek de Madridstraat. In de 19de eeuw gekend als "Schouwburgplein" ("Place du Théâtre") of "Komedieplein", voorheen een klein plein gelegen voor het "Théâtre Royal". Zogenaamd naar de in 1906 te Oostende geboren prinses Marie-José, dochter van Koning Albert I en Koningin Elisabeth.

In 1816-1818 wordt ten zuiden van de Weststraat (nu Adolf Buylstraat) tegenover de vroegere westelijke stadspoort een schouwburg opgericht; hersteld en vernieuwd in 1850. Na het slechten van de vesten (1865-1875) wordt de Leopold II-laan aangelegd in de as van het casino. In 1889 aanleg van het plein loodrecht aansluitend op de Leopold II-laan als toegang tot de binnenstad. In 1897 inwijding van de elektrische tram op het traject Oostende-Middelkerke verlopend langs het toenmalige Schouwburgplein. In 1899 plaatsen van bronzen sierfontein door de stad aangekocht in het huis Charles Gibault te Parijs. Afbraak van de schouwburg in 1906 na de bouw van een nieuwe in de Van Iseghemlaan (1903). In 1908 plannen voor bouw van nieuw justitiepaleis naar ontwerp van stadsarchitect G. Vandamme (Oostende), verworpen om economische redenen. Deel van de voormalige schouwburggrond wordt gebruikt voor het rechttrekken van de Hendrik Serruyslaan. In 1909 optrekken van nieuw tramwachthuisje na sloping van het oude. In 1927 volledige heraanleg van het plein en inhuldiging van het August Beernaertmonument. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt door de Duitsers op het plein een bunker gebouwd, afgebroken in 1947. Jaren 1980: niet uitgevoerde plannen voor de bouw van een nieuw toerismebureau op het plein.

Rechthoekig gekasseid plein met groot plantsoen palend aan de Leopold II-laan, aan oostzijde afgezoomd met bomen en beplant met geometrische bloemenperken. Aan oostzijde tramwachthuisje van 1909; aan westzijde het Monument van August Beernaert van 1927.

Plein na afbraak van schouwburg (1906) gedomineerd aan oostzijde door zogenaamd "Bouchery-pand", een statig winkel- en woonpand in eclectische stijl (typerende hoektorens, later verdwenen) opgetrokken in 1911 naar ontwerp van stadsarchitect A. Raoux (Oostende) voor apotheker A. Bouchery. Begane grond onder meer met "Pharmacie Anglaise" tot jaren 1950. Gesloopt in de jaren 1990 en vervangen door recent opgetrokken groots complex onder zelfde naam naar ontwerp van AWG- B. Van Reeth (Antwerpen).

Oorspronkelijk rijbebouwing van de tweede helft van de 19de eeuw vnl. neoclassicistische lijstgevels van twee tot drie bouwlagen onder zadeldak (evenwijdig met plein). In het eerste kwart van de 20ste eeuw vaak verbouwd tot eclectische panden van vier tot vijf bouwlagen. Overwegend ingericht als hotels, onder meer het verdwenen "Lloyd Residence" (hoek Madridstraat) naar ontwerp van architect J. Van der Banck (Oostende); tevens café-restaurants met woonfunctie op de verdieping. ("La Belle Vue", later "César"). In het eerste kwart van de 20ste eeuw vestiging van enkele banken, onder meer "Crédit Général Liégois" (hoek Hendrik Serruyslaan). Eigenlijke huizen van het plein aan noordzijde. Huidig uitzicht getypeerd door appartementsgebouwen van acht tot negen bouwlagen vnl. uit 1960 en later, met achteruitwijkende dakverdieping (nummers 3 en hoekpand Madridstraat nummer 2). Nummer 5 van het tweede kwart van de 20ste eeuw onder plat dak met gecementeerd gevelparement en gebogen erker doorlopend over bouwlagen.

  • BEKAERT J., Het Marie-Joséplein, in De Plate, 1993, p. 212-231.
  • DESCHACHT D., Straatnamen van Oostende van A tot Z, Oostende, 1998, p. 105.
  • HOSTYN N., Monumenten, beelden en gedenkplaten te Oostende. VIII. Nationaal huldemonument Auguste Beernaert op het Marie-Joséplein, in De Plate, 1983, p. 108-110.
  • LOONTIENS C., Guide du Touriste. Ostende monumentale et pittoresque. Les monuments et les édifices remarquables, Oostende, s.d., p. 178-184.
  • SMISSAERT E., Het tramwachthuis aan de Marie-Joséplaats, in De Plate, 1998, p. 222-223.

Bron: CALLAERT G., DELEPIERE A.-M., HOOFT E., KERRINCKX H. & VANNESTE P. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostende, Deel IA: Stad Oostende, Straten A-M, Deel IB: Stad Oostende, Straten N-Z en wijken Haven, Hazegras, Opex, Deel II: Deelgemeenten Mariakerke, Raversijde, Stene en Zandvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL6, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Kerrinckx, Hans; Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Eclectisch winkelpand Pacino

  • Omvat
    Hôtel du Parc

  • Omvat
    Monument voor August Beernaert

  • Omvat
    Tramwachthuis

  • Is deel van
    Oostende


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Marie-Joséplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/6956 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.