Geografisch thema

Kerkstraat (Uitkerke)

ID
5478
URI
https://id.erfgoed.net/themas/5478

Beschrijving

Rechte, lange straat van de Kerkstraattrap aan de Zeedijk (zie Zeedijk, Blankenberge) tot aan de Sint-Amanduskerk van Uitkerke. De grens met Blankenberge loopt ten westen van de Kerkstraat ter hoogte van de Zuidlaan, ten oosten van de straat, ter hoogte van de Oude Steenweg. Historische weg, waarvan het deel op voormalig Blankenbergs grondgebied van oudsher van de duinen recht naar de Sint-Antoniuskerk (ingewijd in 1358) loopt, op het vroegere grondgebied van Uitkerke. Wordt onder meer afgebeeld op de kaart van Sanderus (circa 1641). Het gedeelte ten zuiden van de Sint-Antoniuskerk, grotendeels op het vroegere grondgebied van Uitkerke, heet voor de fusie in 1971 de Blankenbergse Steenweg, en wordt aangelegd in 1723 onder Oostenrijks bewind, waarbij het oostelijke gedeelte van het kerkhof bij de Sint-Antoniuskerk verdwijnt. De steenweg volgt grote delen van het tracé van de Dulle Weg uit Brugge en vervangt de vroegere (14de-eeuwse) "Steenstraat" of "Steenweg", die de oudste weg vanuit de dorpskom naar de zee was. In 1788 komt de Sint-Antoniuskerk door een grenswijziging op het grondgebied van Blankenberge te liggen. Na de Tweede Wereldoorlog speelt het gemeentebestuur in op het toenemend toerisme door de heraanleg van de invalswegen, onder meer in 1976 wordt het zuidelijke gedeelte van de Kerkstraat sterk verbreed en heraangelegd. Dit zorgt voor grote veranderingen in het historische stratenpatroon in het dorp van Uitkerke, rond de Sint-Amanduskerk.

De rijbebouwing van de Kerkstraat ontstaat grotendeels op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Voor die tijd concentreert de bewoning zich in de dorpskom van Uitkerke, ten noorden van de kerk, bestaande uit lage dorpswoningen. Opvallende gebouwen waren daarbij de Sint-Amanduskerk en het kasteel (zie nummer 420) met neerhof dat zich sinds eeuwen tegenover de kerk bevindt. Op de plaats van het huidige gemeentelijke kinderdagverblijf (nummer 422, in gebruik sinds de jaren 1980) bevond zich herberg "Hof van Commerce", waar vanaf 1882 de gemeenteraad zetelt. In 1958 wordt het gebouw omgevormd tot nieuw gemeentehuis, dat vanaf de fusie in 1971 overbodig is. Wordt omgevormd tot gemeentelijke kinderkribbe. Er is een doorgang in het gebouw, waarlangs men het achterliggende "Park de Craene" bereikt, waarin het kasteel en bijhorende hoeve nog steeds centraal staan. Naast het Park de Craene bevindt zich het "Fabiolapark" (1962), met sociale woningbouw. De wegel waarlangs men beide parken bereikt vanaf de Kerkstraat, was vroeger de Lissewege- en Heistwegel, en loopt eigenlijk door naar de Blankenbergse Dijk, aan de andere kant van de Kerkstraat. Bij de aanleg van het Park De Craene in 1980 wordt de vroegere school "Alexandre De Craene" afgebroken, gelegen op de andere hoek van de wegel. Deze school wordt gesticht in 1919 door de "Commune de Schaerbeek" op de plaats van een oude herberg, die sinds de 19de eeuw 'De Zwarte Leeuw' heet (niet te verwarren met de gelijknamige herberg in de Zwarte Leeuwstraat). De oude bebouwing in de dorpskom, ten westen van de Kerkstraat, verdwijnt bij het verbreden van de straat in 1976. Een overgebleven lage dorpswoning is herberg "'t Putje", nummer 321/ Evendijk-West, waarvan de naam verwijst naar het feit dat het gebouw lager ligt dan de naastliggende voormalige dijk. Eind 19de-begin 20ste eeuw wordt de hele Kerkstraat voorzien van rijbebouwing, voornamelijk bestaande uit burgerhuizen van twee traveeën en twee of drie bouwlagen, al dan niet met bel-etage. Voorbeelden zijn nummer 166, met neo-Vlaamserenaissance-inslag en mooie houten kroonlijst; nummer 208, gecementeerde lijstgevel in de neoclassicistische traditie, deels bewaard houtwerk (naar ontwerp van architect J. Heerebout); nummer 225, gecementeerde en beschilderde neoclassicistische lijstgevel, twee dakvensters, bewaard schrijnwerk; nummer 215, gecementeerde brede lijstgevel afgewerkt met fronton en driezijdige erker in de brede venstertravee (van 1922 naar ontwerp van architect A. Neirynck); nummer 325, brede neoclassicistische pilastergevel met poortdoorgang; nummer 378, zogenaamd "Vogelensanckhuize", rode bakstenen puntgevel, bel-etage verbouwd. De rijbebouwing wordt verdergezet in het interbellum, met lijstgevels waarvan vele bekleed met geglazuurde baksteen of tegels. Voorbeelden nummer 400, bakstenen lijstgevel geïnspireerd op de neo-Vlaamse renaissance; nummer 195, rode baksteen gevel met art-deco-inslag, doorlopende convexe erker, bewaard schrijnwerk; nummer. 182-184, twee burgerhuizen met art-deco-inslag, lijstgevels bekleed met wit-grijze geglazuurde baksteen; nummer 355, vermoedelijk ouder huis, in interbellum bekleed met geglazuurde baksteen, mooi hekwerk in deur; nummer 351, zogenaamd "Villa Alice", burgerhuis van het bel-etagetype, trapgevel bekleed met geglazuurde baksteen (van 1912 naar ontwerp van J. Heyneman).

  • Stadsarchief Blankenberge, Bouwaanvragen Uitkerke, zonder nummer/ 1908, zonder nummer/ 1912., nummer 15/ 1922.
  • BILE E., De straatnamen van Blankenberge, oorsprong en betekenis, Blankenberge, 1988, p. 63, 90-93.
  • VERVAECKE R. en PRIEM J., Uytkerke toen, s.l., 1992, p. 7, 9, 32.

Bron: HOOFT E. & VANNESTE P. met medewerking van DE LEEUW S. & MISSIAEN H. 2003: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Blankenberge, Deelgemeente Uitkerke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bel-etageburgerhuis Villa Jeanne

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuizen Villa Ypriana, Villa Leon-Josephine en Villa Marcelle-Juliette

  • Omvat
    De Cottages

  • Omvat
    Kasteel van Uitkerke

  • Omvat
    Neoclassicistische bel-etageburgerwoningen

  • Is deel van
    Uitkerke

  • Is gerelateerd aan
    Kerkstraat (Blankenberge)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkstraat (Uitkerke) [online], https://id.erfgoed.net/themas/5478 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.