Geografisch thema

Kaatsspelplein

ID
4839
URI
https://id.erfgoed.net/themas/4839

Beschrijving

Met lindebomen afgezet plein ten noorden van de huidige Sint-Hermeskerk, oorspronkelijk collegiaal Sint-Pieters-en-Hermes met tot midden 17de eeuw aanpalend kloosterpand (van circa 1200) en kapittelgebouwen, centraal gelegen in de "Vrijheid van Ronse"; reeds "Caetspel" genoemd in kaartboek van 1684. Laatste rest van het kloostercomplex, het zogenaamd 17de-eeuws "Kapittelhuis", later herberg "Oud Kapittelhuis" gesloopt in 1924.

Ten noordoosten van de Sint-Hermeskerk stond tot midden 19de eeuw de voormalige parochiekerk Sint-Pieters. Plattegrond van een driebeukige kruiskerkje door vierkante pijlers verdeeld in drie traveeën met rechthoekig koor met halfronde absis, transept met twee absissen, zware kruising en westportaal, blootgelegd bij opgravingen in 1947 door A. Cambier en H. Bockstal, opgevolgd in 1948-53 door de toenmalige "Rijksdienst voor Opgravingen" onder leiding van H. Roosens en J. Mertens en gevisualiseerd door op de funderingen opgebouwde muurtjes in gerecupereerde ijzerzandsteen.

Vroeg-Romaans Sint-Pieterskerkje van circa 1050 volgens A. Cambier oorspronkelijk gebouwd als voorlopige collegiaal om de relieken van Sint-Hermes te bewaren bij de afbraak van de voor-Romaanse kapittelkerk van circa 945 en de bouw van de groots opgevatte Romaanse kerk waarvan de crypte ingewijd werd in 1089. Van eind 12de eeuw tot 1803 parochiekerk van het noordelijk-stadsgedeelte. Nadien onder meer oratorium, zondagsschool, vismarkt en vleeshal en in 1830 door onderpastoor S.M. Glorieux gebruikt voor zijn weldadigheidsinstelling. In 1843 verkocht en gesloopt door aannemer P. Lison.

Heraanleg van het westelijk deel van het plein na de opgravingen van het kloostercomplex (1947-1953) met een evocatie van het verdwenen kloosterpand met kruisgangen in haagbeuk in de vorm van pijlers, bogen en kruisgewelven. Binnentuin met renaissancetapijt van buxushaagjes en centrale vierlobbige fontein, gerealiseerd door tuinarchitect R. Pechère.

Noordzijde vanouds afgezoomd met rij woningen met erachter gelegen reeks versterkte motten tussen de Molenbeek en de gegraven Lozebeek, opklimmend tot 10de eeuw, vermoedelijk ter verdediging van het toen opgerichte kapittel. Eén van deze motten was zogenaamd "d'oude mote van den Bock", naar de vroegere eigenaar meester Jan de Bock, in 1546 hoogbaljuw van Ronse, later "college der Oratorianen", in 1833 gekocht door S.M. Glorieux en stichting van het klooster der broeders en zusters van Goede Werken.

Thans rijbebouwing met onder meer de dekenij (nummer 4), voorbouw van het scholencomplex "Sancta Maria" (nummer 6) en parochiaal centrum (nummers 9-10).

Nieuw aflijningsplan aan Oostelijke-zijde voor de vrijmaking van Sint-Hermeskerk samen met nieuwe aflijning van de Sint-Pietersnieuwstraat en Priestersstraat naar ontwerp van stadsarchitect A. Massez volgens KB van 31.03.1928.

  • Stadhuis Ronse, Archief Technische Dienst, Rooiplannen, nummer 3; W. 50.
  • CAMBIER A., Hoeveel Sint-Pieterskerken stonden er ooit en staan er nu te Ronse, in Annalen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Ronse en het Tenement van Inde, XLV, 1996, p. 307-320.
  • CAMBIER A., Het Kloosterpand aan de Noorderkant van de Kapittelkerk van Sint-Pieters-en-Hermes te Ronse, in Annalen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Ronse en het Tenement van Inde, XLIV, 1995, p. 5-31.
  • DECONINCK J., Een onbekende kaart van de vrijheid van Ronse uit 1623, in Annalen Geschied- en Oudheidkundige Kring van Ronse en het Tenement van Inde, XXXIX, 1985, p. 96.
  • ROOSSENS H. - MERTENS J., De oudheidkundige opgravingen bij Sint-Hermes te Ronse, in Cultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen, 1949 Eerste Band, Gent, 1950, p. 333-399.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K., TACK A. & VERBEECK M. 1998: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Kanton Ronse, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Brouwerij Planchon De Klok

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dekenij

  • Omvat
    Sint-Hermesbasiliek

  • Omvat
    Twee stadswoningen

  • Is deel van
    Ronse


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kaatsspelplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/4839 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.