Geografisch thema

August De Boeckstraat

ID
17200
URI
https://id.erfgoed.net/themas/17200

Beschrijving

De August De Boeckstraat vormt een van zuidoost naar noordwest georiënteerde as in het centrum van Merchtem. De as gaat terug tot de urbanisatie van hertog Hendrik III omstreeks 1254, waarbij ze tot de Nieuwstraat behoorde in het verlengde van de Krekelendries, de Markt en de huidige Nieuwstraat. Vanaf circa het midden van de 16de eeuw werd ze hernoemd tot Spiegelstraat naar het Hof ten Spiegel dat aan deze straat gelegen was. Ze behield deze naam tot de jaren 1940, toen ze werd hernoemd tot August De Boeckstraat.

Merchtemnaar Augustus De Boeck (1865-1937) was behalve een voornaam componist, ook actief als leraar en als organist van de Onze-Lieve-Vrouwkerk van Merchtem en van de Sint-Bonifaciuskerk in Brussel. Samen met enkele vrienden, waaronder Stijn Streuvels, Herman Teirlinck en James Ensor, richtte hij in 1909 de cultuurvereniging ‘Vlaamse Kring’ op. De Boeck was woonachtig in de toenmalige Spiegelstraat en overleed hier in 1937. Omwille hiervan werd iets later de straat ter zijn nagedachtenis hernoemd. Omstreeks 1972 werd een bronzen borstbeeld van August De Boeck onthuld, opgesteld op een hardstenen sokkel ter hoogte van zijn villa (heden nummers 60-62), die in 1960 was gesloopt en vervangen door een nieuwbouw naar ontwerp van Jean De Roy die tot 1973 dienstdeed als kraaminrichting en sinds 1983 in gebruik is door de politie. De sculptuur is gesigneerd door beeldhouwer Jos De Decker (Dendermonde) en werd vervaardigd in 1967.

Het straatbeeld bestaat heden voornamelijk uit een rijbebouwing in een eenvoudige baksteenarchitectuur uit het interbellum en de naoorlogse periode. Enkele restanten van oudere bebouwing breken met dit patroon. Zo is er een getuige van de vroegere landelijke bebouwing bewaard, namelijk een hoeve met losse bestanddelen (nummer 74), bestaande uit een woonhuis ten noordwesten van het erf, een stal ten noordoosten en schuur ten zuidoosten. Het erf is afgesloten van de straat met een later gebouwde muur in mechanische baksteen. In de straatgevel van het woonhuis is de datering 1871 aangebracht. Het uitzicht wijzigde echter door een vergroting en gedeeltelijke heropbouw, kadastraal geregistreerd in 1887 in opdracht van landbouwer Egidius Van Gucht. Het kadaster registreerde vervolgens nog een vergroting van het woonhuis voor de Eerste Wereldoorlog. Op basis van het huidig uitzicht, namelijk onder meer de typische ijzeren I-balken met rozetten boven de muuropeningen, betrof dit vermoedelijk een volledige heropbouw van het woonhuis. In de straatgevel van de woning is een niskapel met Onze-Lieve-Vrouwbeeldje aanwezig.

Ter hoogte van de huidige nummer 22 werd vanaf 1872 een gemeentelijke meisjesschool gebouwd. De school opende op 4 januari 1875. Het complex dat een schoolhuis met voortuin aan de straat en achterliggend een haaks schoolgebouw met de klaslokalen omvatte, is al sinds eind jaren 1980, begin jaren 1990 gesloopt. Eveneens vermeldenswaard is een vrijstaande villa zogenaamd Louise (nummer 36), kadastraal geregistreerd in 1908 in opdracht van landmeter Camiel Germanes-Van der Straeten. De karakteristieke volumewerking van het pand met een als toren uitgewerkte deurtravee is bewaard ondanks renovatie. Het hekwerk en de tuinmuur werden wel ingrijpend vernieuwd.

De best bewaarde en stilistisch sterkst uitgewerkte interbellumwoning van de straat is nummer 73. Andere voorbeelden zoals nummers 38, 40, 43 en 45, alle kadastraal geregistreerd omstreeks 1933-1934, vormen typische voorbeelden van kleurrijke baksteenarchitectuur, waarbij de lijstgevels op de bovenverdieping worden gemarkeerd door erkers. Nummers 43-45 bewaren de originele deur; nummer 43 eveneens het houten schrijnwerk en rolluiken.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Merchtem, afdeling II (Merchtem), 1887/56 en 1916/7 (nummer 74), 1908/35 (nummer 36), 1933/40 (nummer 43), 1933/44 (nummer 40), 1934/38 (nummer 45), 1934/41 (nummer 38).
  • ASSELMAN R. 1997: Merchtem ons dorp, deel II. Bloemlezing. Een reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, 82-95.
  • ASSELMAN R. en FEYTENS P. 2014: Gemeentelijke jongensschool aan de Reedijk 1866-1938, Merchtem.
  • BIESEMANS F. 2001: Merchtemse wegen en straten, een beknopte historiek, Merchtem, 36.
  • S.N. 1981: 150 jaar kleuter- en lager onderwijs te Merchtem 1830-1980, Merchtem, 48-49.
  • S.N. 1982: Merchtem van Vrijheid tot Fusie, Merchtem, 101, 156.
  • Informatie verkregen van de familie van architect De Roy (22 juli 2017).

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Is deel van
    Merchtem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: August De Boeckstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/17200 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.