Geografisch thema

Berkenhagestraat

ID
15785
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15785

Beschrijving

Lange, bochtige weg die vanuit de dorpskern, vanaf de Groenestraat, zuidwaarts naar Aartrijke loopt. Maakt samen met de Moubekestraat (zie Aartrijke) en de Kezelbergstraat deel uit van een oude verbindingsweg tussen Brugge en Torhout, circa 1750 vervangen door de huidige Torhoutsesteenweg.

De straat behoort tot het historisch stratenpatroon van de gemeente. De straat is afgebeeld op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). In de ommeloper van 1674 wordt de straat aangeduid met "Thourroutwech". Op een kaart (1761) met landerijen van de kartuizers te Brugge staat een gedeelte van de weg afgebeeld, aangegeven als "herrewegh zedelghem". Op een figuratieve kaart (circa 1782) van de weg van de herberg "De Blauwe Kroon" tot aan de herberg "Zuidwege" staat enkel het begin van de straat afgebeeld, aangeduid als "den brugge weg". Op een kadastrale kaart (1808-1810) uit de Napoleontische periode, samen met de Moubekestraat, aangeduid als "Chemin appelé Zandstraete". Volgens De Flou wordt de Zandstraat vermeld in 1821 en 1834 ("den Dorp-molen, paelende aen de Zand-straet"). Vormt op de Atlas der Buurtwegen (1844) samen met de Moubekestraat (zie Zedelgem, Aartrijke) onderdeel van chemin n° 7, de "Thouroutstraet. Chemin de Zedelghem à Thourout". Op grondgebied Aartrijke verder lopend als de "Molbekestraet" langs de herberg de Berkenhage (zie Moubekestraat, Aartrijke), volgens De Flou tevens de naam van een bos en wijk. De eerste vermelding van de "Berken-Haege-straet" komt volgens De Flou voor in 1839.

De weg is sedert circa 1854 door de aanleg van de Brugsestraat onderbroken en wordt vanaf daar verdergezet als Moubekestraat. Aanleg en verbreding van de straat in 1887. Staat gedurende een korte periode, tijdens de Eerste Wereldoorlog, bekend als "Mühlenstrasse" genoemd naar de *"Plaetsemolen" (zie Burgemeester J. Lievensstraat).

Tussen 1910 en 1951 loopt door Zedelgem de tramlijn Brugge-Leke. Vanuit het noorden komend, volgt de lijn vanaf de Mariakapel (rechts van nummer 64), gedeeltelijk het tracé van de Berkenhagestraat tot aan de Brugsestraat. Na het verdwijnen van de tramlijn (1952) wordt de bedding niet in het wegdek geïntegreerd waardoor de weg vanaf de Hollevoordestraat versmalt.

Vanouds een landelijke weg, op de Ferrariskaart (1770-1778) afgezoomd met bomen en met schaarse, verspreide hoevebouw. Op de Vandermaelenkaart (circa 1850) nagenoeg dezelfde situatie. Op een ICM-kaart van 1911 heeft het eerste straatdeel gedeeltelijk aaneengesloten bebouwing.

Woonstraat met bestuurlijke functie door prominente aanwezigheid van een politiekantoor (zie nummer 1) en bescheiden commerciële functie (zie nummer 9). De oudste bebouwing bestaat uit enkele landarbeiderswoningen uit het derde kwart van de 19de eeuw (zie nummers 44, 46).

In de dorpskern rijwoningen en enkele vrijstaande, lage woningen met oudere kern, zie jaartallen, nummer 21 van "1891", nummer 23 van "1889" maar met vernieuwd parement. De gelijkaardige woning, nummer 15, dateert wellicht uit dezelfde periode. De vrijstaande woning, nummer 29, beeldbepalend in een straatbocht, is volgens kadastergegevens opgetrokken circa 1863 en circa 1904 aan de straatzijde uitgebreid (zie huidig). Voorts enkele huizen uit het interbellum. Recente verkaveling aan de oostzijde van de straat. Op de hoek met de Burgemeester J. Lievensstraat beeldbepalende aanwezigheid van de molenromp van de *"Plaetsemolen", vermeld in 1528 en beschermd als monument bij B.V.R. van 01/06/1995.

Buiten de dorpskom schaarse bebouwing in landelijk gebied.

  • ARCHIEF RUIMTE EN ERFGOED – AFDELING WEST-VLAANDEREN, Archiefnr. W/00707.
  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Zedelgem, 1863/40, 1904/7.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen, nr. 173: Kaart met landerijen van de kartuizers van Brugge, gelegen te Zedelgem, 1761.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen, nr. 1607: Kaartboek met kadastrale kaarten (Napoleontische periode) van Jabbeke, Sint-Michiels, Sint-Andries, Snellegem, Varsenare, Zerkegem en Zedelgem, 1808-1810.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen van de Watering van Blankenberge, nr. 1449: Kaart van de weg lopende van de steenweg op Torhout gelegen te Zedelgem, aan de herberg Zuidwege, tot aan de herberg de Blauwe Kroon, circa 1782.
  • Boschvogelroute Zedelgem, Aartrijke, s.d., p. 4.
  • Militaire stafkaart, 1861, herzien in 1911.
  • BONDUEL L., Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen. Een verzameling foto's en prentbriefkaarten aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge, 1983, p. 15.
  • DECEUNINCK V., Zedelgem gedurende de Eerste Wereldoorlog, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 12, nr. 2, 1991, p. 67-80.
  • DECEUNINCK V., De tram Brugge-Leke in Zedelgem, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 13, nr. 2, 1992, p. 58-76.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1925, Deel I, kolommen 837-840; Deel XV, kolommen 883-884; Deel XVIII, kolom 277.
  • POLLET J., Zedelgem van de Vrede van de Pyreneeën (1659) tot de Vrede van Nijmegen (1678), in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 4, nr. 4, 1983, p. 124-136.
  • RONSE F., De geschiedenis van Zedelgem-Veldegem. Anastatische herdruk, Zedelgem, 1979, p. 19.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dokterswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Herberg en schrijnwerkerij

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van de Vrede

  • Omvat
    Landarbeiderswoning

  • Omvat
    Twee gekoppelde dorpswoningen

  • Is deel van
    Zedelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Berkenhagestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15785 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.