Geografisch thema

Schoendalestraat (Desselgem)

ID
15759
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15759

Beschrijving

Straat in het oosten van de gemeente. De straat vertrekt bij de grens met Sint-Eloois-Vijve en loopt in zuidwestelijke richting naar het kruispunt met de Nieuwstraat en de Zilverbergstraat, waarna de straat wordt voortgezet als de Nieuwstraat. De Schoendalestraat verbindt de dorpskernen van Desselgem en Sint-Eloois-Vijve. De grens tussen beide deelgemeentes wordt gevormd door de Schoondalebeek. De straat is genoemd naar de plaats "Schauwendaele" of "Schoendale", voor het eerst vermeld in 1419. De Schoondalebeek op de grens met Sint-Eloois-Vijve is genoemd naar het Schoudendal waarin ze vloeit. Schouwendal verwijst mogelijk naar de gebroken lijn van de beek (J. Lindemans) of de aanwezigheid van een lis in het dal bij de beek (M. Gysseling). De "Schauwendaelbeek" wordt volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1570. De Middelvlaamse vorm "Scoudendale" loopt vanaf 1570 uiteen in het Westvlaamse "Schoendale" en het Oostvlaamse "Schouwendale".

De straat volgt het traject van de historische heerweg, getrokken over de hoogste kouterruggen zo'n 3.000 jaar geleden. De heirweg liep langs de rechteroever van de Leie van Kortrijk naar Deinze. In 1525 wordt volgens De Flou het leengoed "Schouwendale" voor het eerst vermeld. De hoeve "Schouwendale" is gelegen tegen de Schoondalebeek op grondgebied van Sint-Eloois-Vijve, vlakbij de grens met Desselgem (Sint-Eloois-Vijve, Gentseweg nummer 409). De "Groote heerstrate" wordt volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1570. Op de figuratieve kaart van Desselgem, opgemaakt in 1620 door landmeter Lowijs de Bersacques, aangeduid als "de groote heestraete van ghent naer cortryck", op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, als "De Groote heerstrate", en op de kaart van het goed "Ter Pitantie", opgemaakt door Philippus Jacobus Benthuys in 1728, als "Den Ouden Steenwegh van Ghendt naer Cortrijck". De figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, geeft "den grooten heerewegh naer vijfve Ste Eloij" nog steeds zonder bebouwing weer, met uitzondering van de kapel op de hoek met de Zilverbergstraat horend bij het goed "Ten Zilverberge" (Opstalstraat nummer 77). De Atlas der Buurtwegen (1844) geeft de straat weer als "Plaets aerdeweg" met als aanduiding "Chemin n° 1" en omschrijving "Chemin de Desselghem à Vive St Eloi". De "Schoondaalweg" wordt volgens De Flou voor het eerst vermeld in 1846. Op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut (1959-1961) wordt voor het eerst bebouwing weergegeven langs de straat, meer bepaald bij de grens met Sint-Eloois-Vijve. Diezelfde kaart van 1959-1961 geeft tevens een zandgroeve weer aan de zuidzijde van de straat, ten oosten van de Zilverbergstraat. Op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut van 1974 is deze zandgroeve sterk uitgebreid (ontstaan van de visvijvers van het huidige recreatiegebied tussen de Schoendalestraat en de Gentseweg). Volgens een lijst van gewijzigde straatnamen, bewaard in het kadasterarchief, wordt de "Weg van Desselgem naar Vijve Sint Elooi" in 1960 omgedoopt in de "Schoondalestraat" en bij de algemene herschikking van straatnamen in 1990 wordt de "Schoondalestraat" herdoopt in de Schoendalestraat. In 1994 wordt de nieuwe begraafplaats van Desselgem aangelegd aan de zuidzijde van de straat. In 2005 worden er 8.000 bomen en struiken aangeplant langs de Schoendalestraat, ter hoogte van de nieuwe begraafplaats van Desselgem. De gemeente Waregem beslist in 2005 om de oude zandwinningsput op de hoek met de Pitantiestraat, die jarenlang in gebruik was als stortplaats, aan te kopen.

Straat met wegdek van betonplaten. Einde van de straat met recente villabebouwing, aansluitend bij de zijstraten Alsteen en Henri De Brabanderestraat. Nabij de Zilverbergstraat bevindt zich een elektriciteitscabine met muurkapel (rechts van nummer 381), volgens het kadaster gebouwd in 1969; roodbakstenen cabine onder platte bedaking met gebruik van gesmoorde steen voor de omlijsting van de rondboogdeur en de rondboogvormige nis met Onze-Lieve-Vrouwbeeld. Voorts zeer schaars bebouwde, landelijke straat omzoomd met knotbomen. Nieuwe begraafplaats van Desselgem, gelegen aan de zuidzijde van de straat nabij het kruispunt met de Pitantiestraat en volgens het kadaster aangelegd in 1994. Het paviljoen op de begraafplaats dateert van 1996 en wordt in het kadaster vermeld als lijkenhuis. Paviljoen op kruisvormige plattegrond met postmoderne vormgeving en twee aanpalende, vierkante vijvers. De uitgestrekte begraafplaats is vandaag nog hoofdzakelijk een grasveld, op uitzondering van de gegroepeerde arduinen grafstenen. Aan de zuid- en oostzijde van de begraafplaats is een recreatiegebied dat zich uitstrekt in de richting van de Gentseweg (onder meer visputten).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Desselgem, 1960, 1969/31, 1994/11, 1996/5.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 558: Kaerte figuratieve van de groote thienden in de prochie van Desselghem door Louis de Bersacques, 1620.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Kaerte figurative van de heerlykheyd van de parochie van Desselghem en Beveren met hun bestrek in de parochien Wareghem en Deerlyck, competerende d'abdy van St-Pieters, gemaekt door Gudwalus Van der Marien, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 560: Charte Boeck van het goed competerende de pitantie van St-Pieters, gelegen binnen de prochie van Desselghem gemaekt door Philippus Jacobus Benthuys, 20 april 1728.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Kortrijk, Gemeentearchief Desselgem, nummer 10: Sesden canton genaemt den Driesch, in Landtboeck der prochie van Desselgem, C.P. Minne, 1771.
  • ALGOET G., De Desselgemse plaatsnaam Schoendale, in De Gaverstreke, jg. 19, 1984, p. 515.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., De Sint-Pietersheerlijkheid op Desselgem, Beveren, Waregem en Deerlijk, Het Munkenhof, in De Gaverstreke, jg. 5, 1977, p. 99.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1923, Deel III, kolom 199.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1933, Deel XIV, kolommen 191, 192, 319, 320.
  • DELANGE B., DUCATTEEUW E., De herbergen in Desselgem door de eeuwen heen (4), in De Gaverstreke, jg. 36, 2008, p. 306-307.
  • Gemeente Waregem, Overeenstemmingslijst, Straatnaamwijziging en nieuwe huisnummering, oktober 1990.
  • Kort geknipt, in De Gavergids, jg. 13, 2006, nummer 1, p. 33.
  • Stad Waregem, Milieujaarprogramma 2009, Waregem, 2009, p. 91.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schoendalestraat (Desselgem) [online], https://id.erfgoed.net/themas/15759 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.