Geografisch thema

Sint Andriesstraat

ID
15726
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15726

Beschrijving

Straat die rond de Sint-Andrieskerk leidt, benaming ook gebruikt voor de verbindingwegen tussen de Sint-Andrieskerk en de Schouttetenstraat en de Zandestraat. De straat is dus samengesteld uit verschillende straatgedeeltes die oorspronkelijk een afzonderlijke benaming hadden. Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846) is de weg ten zuiden en ten westen van de Sint-Andrieskerk aangeduid als een voetweg "Ommegang" genaamd terwijl de weg die ten noorden en oosten van de kerk loopt dan nog deel uitmaakt van de Dweersstraat. Het straatgedeelte tussen de Sint-Andrieskerk en de Schouttetenstraat is pas aangelegd in 1878 en de verbinding tussen de Schouttetenstraat en de Zandestraat is pas getrokken in 1892. Volgens de literatuur wordt de straat (gedeelte rond de kerk) als eerste in de gemeente verhard met kasseien in 1879 door tussenkomst van bisschop Faict (1864-1894).

De weg rond de kerk is reeds weergegeven op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) gekopieerd door Pieter Claeissens (1601) met twee gebouwen aan de oostzijde. Op de Ferrariskaart (1770-1778) volgt het noordelijk en oostelijk gedeelte van de weg de deels bewaarde omwalling van de kerk. Het zuidelijk en westelijk deel is niet duidelijk afgebeeld. Wel situeren zich daar een viertal parallelle, vrijstaande woonhuizen. Het perceel ten noorden van de kerk is ingenomen door een hoeve binnen een boomgaard (nummer 23, het zogenaamde "Sint-Andreashof"). Zelfde weergave op de Atlas der Buurtwegen (circa 1846) waarbij zich ten zuiden van de kerk een aaneengesloten rij kleine woonhuizen heeft ontwikkeld.

Tussen circa 1850 en het begin van de 20ste eeuw zijn alle open percelen langsheen het straatgedeelte rond de kerk ingevuld. De rijbebouwing ten zuiden van de kerk wordt getypeerd door kleinschalige, lage breedhuizen onder zadeldak, alle met 19de-eeuwse kern maar heden sterk verbouwd met nieuwe parementen, muuropeningen en houtwerk. Nummer 12 is een lage woning van vier traveeën + poorttravee met bewaarde witgeschilderde cementering afgewerkt met imitatievoegen en schild-/ zadeldak met rode Vlaamse pannen. Langs de oost- en westzijde lage woningen van dezelfde schaal maar vrijstaand. De voormalige herberg het "Schaeck" (deze benaming voor een hofstede op de plaats van Zande komt reeds voor in een akte van 1789), op nummer 20, is een vrijstaand laag volume parallel aan de straat en gaat in kern terug tot eind 18de eeuw, zie weergave op de Ferrariskaart (1770-1778), heden grondig verbouwd. Aan de noordkant, vrijstaande breedhuizen van twee bouwlagen. Nummer 22 is een dubbelhuis van twee bouwlagen onder zadeldak, met bewaarde cementering met schijnvoegen en dateert vermoedelijk van circa 1900. De verbindingsweg tussen de Sint-Andrieskerk en de Schouttetenstraat die is aangelegd in 1898, vertoont een tweeledig straatbeeld: ter hoogte van de aansluiting op het kerkplein een aantal (half-) vrijstaande, tweelagige woningen van begin 20ste eeuw met aangepaste parementen en nieuw houtwerk en verder naar de Schouttetenstraat toe vrijstaande villa’s uit de jaren 1970 tot heden. Tussen de Schouttetenstraat en de Zandestraat is enkel de westzijde bebouwd met vrijstaande woonhuizen van één à twee bouwlagen, langs de oostzijde bevinden zich akkers en weiden.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Zande, 1878/1.
  • VAN 'T HOF P., SEYS R., Klein Zande-ke adieu. Een klein stukje geschiedenis van een klein gemeentje. Met een In memoriam door Raf Seys, Koekelaere, 1977, p. 22.

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Gedenkzuil Duits Landwehr Infanterie Regiment 74 met gedenksteen Lehmann

  • Omvat
    Gedenkzuil slachtoffers Eerste Wereldoorlog

  • Omvat
    Gemeenteschool en onderwijzerswoning

  • Omvat
    Herberg van 1878

  • Omvat
    Kerkhof rond de Sint-Andrieskerk

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Andries met kerkhof

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Sint-Andreashof

  • Is deel van
    Zande


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint Andriesstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15726 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.