Geografisch thema

Waregemstraat

ID
15665
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15665

Beschrijving

Straat in het centrum van Desselgem. De straat vertrekt van de Gentseweg en loopt in oostelijke richting naar de grens met de deelgemeente Waregem, waar de straat wordt voortgezet als de Desselgemseweg. De straatnaam verwijst naar de verbinding vanuit Desselgem met de gemeente Waregem. De huidige Waregemstraat is een deel van de voormalige Kleine Heerweg die zich van de Grote Heerweg afsplitst in Beveren-Leie, bij de grens met Harelbeke, en dwars door Desselgem in de richting van de Waregemse Markt loopt.

Vóór de 11de-12de eeuw is het zuidelijke gedeelte van Desselgem ingenomen door het Methelawoud, dat reikt tot op een boogscheut van de huidige Waregemstraat. Circa 1050-1200 wordt het Methelabos gerooid. Op de vrijgekomen grond aan de zuidzijde van de Waregemstraat komt vermoedelijk tussen 1050 en 1100 het goed "Ten Rade" (nummer 100) tot stand. Op de figuratieve kaart van Desselgem, opgemaakt in 1620 door landmeter Lowijs de Bersacques, wordt de straat aangeduid als "de cleenen herwech"; weergave in 1620 van een drietal verspreid gelegen hoeves, waaronder het goed "Ten Rade". Op de figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid, opgemaakt door pastoor Gudwaldus van der Mariën in 1675, aangeduid als "de Cleen heer Straete". Het goed "Ten Rade" wordt vreemd genoeg niet afgebeeld op de figuratieve kaart van 1675. In de 18de eeuw wordt het kruispunt met de Leemputstraat "het krekelken" en "den Krekel" genoemd (wijk Krekel). Mogelijk worden de gebouwen van het goed "Ten Rade" in het eerste kwart van de 18de eeuw versteend, zie jaarsteen "1724" in de geveltop van het thans verdwenen wagenhuis. De met bomen omzoomde straat wordt op het plan van het "'t goed te Raede" van 1753 aangeduid als "den ouden gentschen herwegh". Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, worden de drie afzonderlijke achterlenen van Sint-Pieters weergegeven in de omgeving van de "heerewegh in Desselghem by 't goedt ten Raeden": de heerlijkheid Ten Rade bevindt zich voornamelijk ten zuiden van de straat, het leengoed ten Rade omvat het goed "Ten Rade" en het leen Ten Rade ten zuiden van het leengoed is duidelijk een afscheiding van dit leengoed. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat weergegeven als "Yzerenstraet" / "den Kleinen aerdeweg" met als aanduiding "Chemin n° 3" en omschrijving "Chemin de Desselghem à Waereghem". De Atlas der Buurtwegen (1844) en de Poppkaart (1840-1850) geven naast de bebouwing aan het begin van de straat, het goed "Ten Rade" en herberg "Den kreke, ancien cabaret" aan het kruispunt met de huidige Kwadestraat (voormalig nummer 170) weer. In 1917 wordt er tussen de huidige Waregemstraat, Gentseweg en Kwadestraat een vliegveld aangelegd. Vanaf de jaren 1920 neemt de bebouwing aan de straat verder toe met de bouw van enkele vlasserswoningen en vlasschuren. In de jaren 1940 wordt bij het kruispunt met Leemputstraat de vlassite van de familie Lavens opgetrokken en in de jaren 1950 bouwt de familie Seyns een vlassite aan de zuidzijde van de straat (nummer 28). Volgens een lijst van gewijzigde straatnamen, bewaard in het kadasterarchief, wordt in 1960 de "Steenweg op Waregem" omgedoopt in de Waregemstraat. Met de gemeentelijke onteigening in de jaren 1970 wordt herberg "De Krekel" afgebroken in functie van een betere zichtbaarheid op het kruispunt met de huidige Leemputstraat.

Straat met wegdek van betonplaten. Verspreid gelegen en hoofdzakelijk vrijstaande bebouwing. Uitgezonderd één dieper gelegen, 18de-eeuwse hoeve aan de zuidzijde van de straat (nummer 100), dateert de bebouwing uit de 20ste eeuw. Grote aanwezigheid van vlaserfgoed, onder meer voormalige vlasserswoningen met aanpalende vlasschuren uit de jaren 1920-1940. Rechts van nummer 169: tweebeukige vlasschuur gelegen op de hoek met de Kwadestraat, volgens het kadaster gebouwd in 1922 door vlashandelaar Remi Lavens. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken (nok evenwijdig met de straat); straatgevel met dubbele schuifpoort op hangrail. Nummer 177, voormalige vlasserswoning met tweebeukige vlasschuur, volgens het kadaster gebouwd in 1925 door landbouwer August Putman. Verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldaken (nok evenwijdig met de straat); dubbelhuis met straatgevel met gebruik van gele baksteen voor de decoratieve baksteenfries en de strekken boven de getoogde openingen (vernieuwd houtwerk). Vlasschuur met schuifpoort op hangrail aan de straatkant. Nummer 191, vlasschuur volgens het kadaster samen met de naastgelegen woning gebouwd in 1949 door Theophile Peers. Bakstenen schuur onder golfplaten zadeldak (nok evenwijdig met de straat); straatgevel met X-vormige verankering en vernieuwde poort (bewaarde hangrail). Daarnaast ook enkele grote vlassites of vlasfabrieken uit de jaren 1940-1950. Nummer 53, vrijstaande vlasschuur met achtergelegen zwingelarij, volgens het kadaster gebouwd in 1951-1952 door vlashandelaar Roger Thiers uit Beveren-Leie. Grootschalige, bakstenen vlasschuur met trapgevel aan de straatkant; straatgevel met rechthoekige openingen (waaronder twee poorten) onder betonnen lateien en met een rondboogvormige, bakstenen heiligennis met kruisbekroning. Achtergelegen zwingelarij niet zichtbaar vanaf de openbare weg. Nummer 28, dieper gelegen vlassite met roterij, zwingelarij en vlasschuren, gelegen achter de woningen aan de straatkant en thans leegstaand. Volgens het kadaster bouwen vlashandelaars Gentil en Odilon Seyns in 1951-1952 een roterij, die in 1956 wordt vergroot tot de vlasfabriek. Centraal gelegen roterij en zwingelarij, met aan weerszijden enkele vlasschuren. Roterij met bewaarde verjongende, bakstenen schoorsteen. Zwingelarij in betonskeletbouw opgevuld met rode baksteen onder een platte bedaking; rechthoekige openingen onder betonnen lateien, betonnen buitentrap en ijzeren schuifpoorten. Aangebouwde vlasschuur aan de oostzijde; baksteenbouw onder lessenaarsdak bedekt met golfplaten en voorzien van een rechthoekige schuifpoort met bovenliggende heiligennis.

Industriezone aan de zuidzijde van de straat, ten westen van de Leemputstraat. Nummer 112, gebouwen van Unilin Systems, een bedrijf dat sinds 1973 zelfdragende, isolerende dakelementen en prefab daksystemen produceert. De huidige gebouwen zijn in 2006 opgetrokken naar de ontwerpplannen van architecten Dirk Belaen en Arnout Van de Loock uit Waregem en Buro I en Buro II uit Roeselare. De nieuwbouw met kantoren, vergader- en ontvangstruimtes wordt omgeven door een open ruimte, aangelegd met groen, waterpartijen, tuinmuren en toegangspaden. Aan de straatkant gelegen kantoorgebouw, opgetrokken met dak- en wandelementen geproduceerd door de Unilin groep. Gebruik van grote glaspartijen, lichtgekleurde betonnen wanden en zinken dak- en gevelbekleding. Achter de glazen gevel bevindt zich een donker gekleurd, houten volume. Interieur met licht- en kleuraccenten, onder meer voor de trappen en de loopbrug op de eerste verdieping. Brede schuifdeuren tussen de werkplekken, vrijstaande wandkasten uit maatwerklaminaat ingewerkt in glazen binnenwanden als visuele en akoestische afscherming, doorlopende plafonds en indirecte verlichting. Donkerkleurige laminaatvloeren.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Desselgem, 1922/22, 1925-1926/43, 1949/22, 1951/29, 1951/30, 1956/36, 1960.
  • Provincie West-Vlaanderen, Inventaris vlaserfgoed in het Leiebekken, Brugge, onuitgegeven studie, 2003-2007, inventarisfiche DES010.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten Popp, Arrondisssement Kortrijk, nummer 205: Desselgem, 1840-1850.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 558: Kaerte figuratieve van de groote thienden in de prochie van Desselghem door Louis de Bersacques, 1620.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 2719: Plan van een allodiale hoeve te Desselgem (goed "ten Raede"), door Cornelis Steur, 1753.
  • ALGOET G., Vliegvelden in Desselgem, in De Gaverstreke, jg. 27, 1999, p. 506-507.
  • DELANGE B., DUCATTEEUW E., De herbergen in Desselgem door de eeuwen heen, Een tijdskroniek, in De Gaverstreke, jg. 33, 2005, p. 298-302.
  • DE RIDDER C., Nieuw kantoorgebouw van Unilin Systems in Waregem-Desselgem, in Op de werf, 2006, nummer 2, p. 70-73.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve Ten Rade

  • Omvat
    Vlassite

  • Is deel van
    Desselgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Waregemstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15665 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.