Geografisch thema

Leiestraat

ID
15636
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15636

Beschrijving

Straat in het noorden van Desselgem. De straat vertrekt vanaf de Opstalstraat in noordelijke richting naar de Ter Lindenstraat, om ter hoogte van deze straat af te draaien in oostelijke richting en ter hoogte van de Ritsaard opnieuw af te draaien in noordelijke richting om tenslotte te eindigen tegen de Leie (Desselgem-Trakel). De straatnaam verwijst naar de nabijgelegen rivier de Leie, die in de tweede helft van de jaren 1970 en in het begin van de jaren 1980 wordt de Leie gekanaliseerd.

Aan het kruispunt met de Nieuw- en Kasteelstraat, genaamd "Strate" of "Cruijsstraete", is reeds vroeg bewoning. Dit van oudsher belangrijke kruispunt verbindt de Leie met de oude heerweg tussen Kortrijk en Gent. Reeds in 1557 ligt herberg en hoeve "De Gulden Sterre" aan dit kruispunt (tegenover de 20ste-eeuwse herberg "De Sterre"). De straat wordt op de figuratieve kaart van Desselgem, opgemaakt in 1620 door landmeter Lowijs de Bersacques, weergegeven met verspreid gelegen hoevebebouwing. Op de figuratieve kaart van de parochies Desselgem en Beveren, opgemaakt in 1675 door Gudwalus van der Mariën, en op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, aangeduid als "de ley straete"; weergave van verspreid gelegen hoevebebouwing en woningen/herbergen aan het kruispunt "Strate". In 1769 opent slager Antone Ottevaere aan dit kruispunt herberg "Het Beenhuys" of "d' Alve Maene". Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat weergegeven als "Leyestraet" met als aanduiding "Chemin n° 8" en omschrijving "Chemin du hameau Straete à la Lys". De kaart van het Dépôt de la Guerre (1862) geeft een kapel weer op de hoek met de huidige Hooistraat. Rond 1865 verbouwt Charles Verbeke een huis tot herberg op de hoek met de Nieuwstraat, tegenover de eerste herberg "De Gulden Sterre". De kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898) geeft een tweede kapel weer ter hoogte van de huidige Ritsaard. Na de Tweede Wereldoorlog start de familie Delodder met de cinema "De Gouden Ster" in de vlasschuur achter de herberg van 1865 op de hoek met de Nieuwstraat. Op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut (1959-1961) is de bebouwing ten zuiden van de Hooistraat sterk toegenomen en wordt de kapel op de hoek met de Hooistraat niet meer weergegeven. In het laatste kwart van de 20ste eeuw verdwijnen enkele historische hoeves aan de Leiestraat. Zo wordt de hoeve met hondenkarn ten noorden van de Hooistraat, aan de oostzijde van de straat, afgebroken. De hondenkarn met wiel van circa drie meter doorsnede was tegen de gevel van het boerenhuis aangebracht (de as van het wiel steekt door de muur in het karnhuis). Ook de hoeve Van Overbeke ten noorden van de huidige straat Ritsaard wordt gesloopt.

Lange, kronkelende straat met deels geasfalteerd wegdek en deels met wegdek van betonplaten. De straat loopt door de wijk Leiekant en het voormalige overstromingsgebied van de Leie, wat zorgt voor zeer vruchtbare landbouwgronden. De oudste hoeves en woningen dateren uit het derde kwart van de 19de eeuw. Nummers 136-138, voormalige hoeve met magazijn aan de straatkant, grondig verbouwd/herbouwd in de tweede helft van de 19de en in de 20ste eeuw. De figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, geeft reeds een hoeve weer met een boerenhuis dwars op de weg. In 1864 wordt het boerenhuis in opdracht van onderwijzer Adolphe Tremmerie deels afgebroken en opgesplitst in twee woongedeeltes. Beide woningen worden in 1896 door Jan Baptiste Oosterlynck verenigd, om in 1906 door landbouwer Leo Delcour terug opgesplitst en vergroot te worden met een aanpalend zwingelkot aan de straatkant. Delcour laat woning nummer 136 in 1910 vergroten en in 1915 het aanpalende zwingelkot herbouwen. Het zwingelkot wordt in 1946 door vlashandelaar Charles Vandenhende nogmaals herbouwd. Dwars op de straat gelegen woningen met magazijn aan de straatkant. Verankerde baksteenbouw onder pannen en golfplaten zadeldaken. Nummer 136, dubbelhuis van anderhalve bouwlaag en drie traveeën; rechthoekige openingen met vernieuwd houtwerk. Nummer 138 met gedichte en nieuwe openingen. Het straatbeeld wordt gekenmerkt door enkele grote, bakstenen vlasschuren onder golfplaten zadeldaken uit het midden van de 20ste eeuw. Nummer 80, vlasschuur volgens het kadaster opgetrokken in 1947 door C. Biebuyck. Schuur met trapgevel aan de straatkant; poort- en deuropening onder betonnen latei en hogerop oranjebakstenen heiligennis in driehoekige omlijsting onder kruisbekroning. Nummer 19, dieper gelegen vlasschuur, volgens het kadaster gebouwd in 1951-1952 door R. Neirynck. Straatgevel met centrale schuifpoort op hangrail en bovenliggende, bakstenen heiligennis. Nummer 112, vlasschuur volgens het kadaster gebouwd in 1958-1959 door A. Lampaert met rechts ervan een recentere schuur. Centrale poort en bovenliggende, bakstenen heiligennis met kruisje. Voorts aanwezigheid van nieuwbouwwoningen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Desselgem, 1864/19, 1897/5, 1907/10, 1911/26, 1916/38, 1946/26, 1947/23, 1951/8.
  • Provinciale Bibliotheek Tolhuis te Brugge: postkaarten Desselgem.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 558: Carte figurative vande groote thiende in de prochie van Desselghem, 1620.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 559: Figuratieve kaart van de rentegronden onder Sint-Pieters heerlijkheid van de hand van pastoor Gudwalus van der Mariën, 1675.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nummer 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Vensters op het Verleden, Erfgoedwandelingen in Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve, 2008, p. 45, 51-53.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1929, Deel IX, kolom 519.
  • DELANGE B., DUCATTEEUW E., De herbergen in Desselgem door de eeuwen heen, Een tijdskroniek (deel 2), in De Gaverstreke, jg. 34, 2006, p. 173-176.
  • MERLIER R., De landelijke bebouwing in de Sint-Pietersheerlijkheid door de eeuwen heen in Desselgem, Beveren-Leie, Deerlijk en Waregem, promotor F. Dambre-Van Tyghem, Waregem, 1976, p. 538-539.
  • NOLF M., Waregem binnenste buiten, 5, in De Gavergids, jg. 10, 2003, nummer 1, p. 26.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Elektriciteitscabine

  • Omvat
    Hoeve

  • Is deel van
    Desselgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Leiestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15636 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.