Geografisch thema

Prinsendreef

ID
15469
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15469

Beschrijving

Korte straat die de verbinding maakt tussen de Kortrijksestraat en de Brugstraat. Aangelegd in de jaren 1930, als een eerste maatregel om het doorgaand verkeer op het traject Roeselare-Tielt van het Marktplein te weren. Maakt vanaf dan samen met de huidige Kortrijksestraat, Brugstraat en Pittemsestraat deel uit van het tracé van de weg die Roeselare met de belangrijke steenweg Kortrijk-Brugge verbindt. Wordt op een gemeentelijk kaartje in de publicatie "Dit is West-Vlaanderen" (1960) aangeduid als dicht bebouwde centrumstraat, onderdeel van de staatsbaan van Rijselende naar Roeselare. Wordt op haar beurt van verkeer ontlast door de aanleg van de Oostlaan in de jaren 1960.

De benaming Prinsendreef heeft ofwel te maken met het feodale verleden van de site (zie nummer 6), ofwel genoemd naar burggraaf de Jonghe d'Ardoye die tijdens het interbellum de grond beschikbaar stelde tot aanleg van de openbare weg.

Vanaf de middeleeuwen bevond het centrum van de dorpsheerlijkheid van Ardooie zich aan de zuidzijde van de dorpskern, ter hoogte van het huidige Prinsenhof (nummer 6). De heerlijke site was opgebouwd in een klassieke opperhof-neerhof-structuur. Het kasteel op het opperhof is al afgebroken in de loop van de 17de eeuw, waarna enkel nog de gebouwen op het voormalig neerhof worden gebruikt. De huidige woning "Prinsenhof" dateert uit 1766 en is vermoedelijk een verbouwing van een ouder volume, waar een verdieping aan is toegevoegd. De bewoner, griffier Van Coquelaere bekleedde een belangrijke functie binnen Ardooie als vertegenwoordiger en beheerder van de goederen van de heer van Ardooie, de Noord-Franse edelman de Houchin. Aldus fungeerde als het "Prinsenhof" als administratief centrum binnen de heerlijkheid Ardooie. De omwalde mote bevond zich ten oosten, tussen de huidige Motestraat en Blekerijstraat. De walgracht rond de mote en de grachten van de bleekweide worden in 1894 gedempt. Minstens vanaf het einde van de 19de eeuw maar mogelijk al vroeger, wordt het Prinsenhof in gebruik genomen als herberg.

In 1875 wordt volgens kadaster op gronden van Auguste de Jonghe d'Ardoye gelegen tussen Kortrijksestraat en Brugstraat, ten noorden van de huidige Prinsendreef, een noord-zuid georiënteerd volume opgetrokken, omschreven als "congregatiekapel". Het gebouw wordt ook "Lokaal der Xaverianen" genoemd, naar de gelijknamige Gilde die er haar vergaderlokaal had. In 1878 wordt ten oosten daarvan een haakse vleugel opgetrokken, in 1879 bij het uitbreken van de schoolstrijd meteen omgebouwd tot vrije jongensschool. Deze nieuwe vrije betalende school wordt toegewijd aan de Zalige (vanaf 1888 Heilige) Jan Berchmans van Diest. Na de schoolstrijd wordt de Berchmansschool verder beheerd door de zusters van de Heilige Kindsheid, die er een betalende lagere school vormen voor jongens van de gegoede klasse. Vanaf 1912 is in het "Lokaal der Xaverianen" ook een bibliotheek gevestigd, gesticht door de onderpastoor als Sint-Jozefsvolksboekerij. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de school gebruikt als logement voor Duitse soldaten. In 1919 wordt de Berchmansschool overgegeven aan de broeders maristen uit Pittem, in 1921 wordt de school, die op dat moment zes klassen telt, aangenomen door de gemeente. In 1923 verlaat de school de lokalen in de Prinsendreef om zich te vestigen in de Kaaistraat. In 1940 raakt het gebouw zwaar beschadigd en wordt na de oorlog hersteld. In 1972 is de oostelijke vleugel reeds afgebroken en wordt op dezelfde plaats een nieuwe vleugel opgericht. In 1982 wordt de bibliotheek door de gemeente overgenomen als "Gemeentelijke Openbare Bibliotheek". In 1991 verhuist de bibliotheek naar het herenhuis de Mûelenaere (Mgr. Roelensstraat nummer 26). Rond de eeuwwisseling wordt de resterende bebouwing gesloopt.

Na de bevrijding in 1944 wordt op de hoek met de Kortrijksestraat een kapelletje opgericht. Een postkaart uit het midden van de 20ste eeuw toont een eenvoudige bakstenen kapel op de hoek van het perceel van het "Lokaal der Xaverianen". Vermoedelijk rond 1960 wordt het kruispunt Prinsendreef-Kortrijksestraat verbreed en wijkt de kapel voor de huidige muurkapel, geïntegreerd in de tuinmuur van de onderpastorie (Kortrijksestraat).

Korte centrumstraat, voornamelijk met woon- en handelsfunctie. Bebouwing toegevoegd na aanleg van de openbare weg in de jaren 1930. Interbellumpanden nummers 10-12-14, thans verbouwd en/of voorzien van nieuw schrijnwerk. Nummer 14 opgetrokken in 1936 samen met een achtergelegen smidse, in opdracht van zinkbewerker Aimé Vanaudenaerde-Sercu. Nummer 10 en 12 worden opgetrokken in 1938, respectievelijk voor bankbediende Louis Dezeure en stoelenmaker Cyrille Behaeghel. Nr. 10, twee bouwlagen onder zadeldak in zwartgeglazuurde pannen, linkerdeurtravee hoger oplopend in dakvenster; vernieuwd schrijnwerk; deur met betonluifel en bovenlicht in glas in lood. Nummer 12, twee bouwlagen onder platte bedaking, in langwerpige gele baksteen en met balkon met afgeronde hoek en buisleuning. Verbouwde begane grond (supermarkt Spar). Nr. 14/ Motestraat, woonwinkelpand van drie bouwlagen onder platte bedaking, straatgevel in langwerpige rode baksteen, rechthoekige muuropeningen onder cimorné betonlateien; gecementeerde begane grond met grote winkelvitrines, in de bovenlichten met glas in lood met opschriften: "J VERHELLE HEYNDRICKX", "STOVEN LOOD ZINKWERK", beglaasde winkeldeur met geometrisch hekwerk.

Nummer 1, jeugdhuis De Komeet, op de plaats van het vroegere "Lokaal der Xaverianen".

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Ardooie, 1875/19, 1878/15, 1936/32, 1938/20.
  • COYMANS M., VAN ACKER L., Wegwijzer "nieuwe" gemeentelijke bibliotheek, Ardooie, 1991.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 74.
  • VAN ACKER L., Figuren van bij ons. Pater Frans Sercu, in Jaarboek van de heemkundige kring Ardooie-Koolskamp, jg. 4, 2008, p. 47-54.
  • VAN ACKER L., De geschiedenis van het gemeentelijk onderwijs te Ardooie, Ardooie, 1973.

Bron: SANTY P. & BOONE B., met medewerking van CALLAERT G. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ardooie, deelgemeente Koolskamp, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL44, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Boone, Benjamin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Herberg Prinsenhof

  • Is deel van
    Ardooie


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Prinsendreef [online], https://id.erfgoed.net/themas/15469 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.