Geografisch thema

Koekoekstraat

ID
15411
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15411

Beschrijving

Straat ten zuiden van het centrum van Sint-Eloois-Vijve. De straat verbindt de dorpskern met de ten zuiden ervan gelegen Gentseweg. De straatnaam verwijst naar de hier gelegen herberg "De Koekoek" (links van nummer 21). De naam Koekuitstraat en Koekoekstraat, toegekend na de Franse Revolutie komen beide voor; voorheen Doornikstraat genoemd.

Van oudsher locatie van bewoning, zie de in 1956 opgegraven Gallo-Romeinse nederzetting ten westen van de Koekoekstraat aan het licht. In de literatuur wordt vermeld dat tijdens de invallen van de Geuzen circa 1580 de in de toenmalige Koekoekstraat gelegen herberg "'t Goreel" wordt verwoest. Eerste afbeelding van de straat op de kaart van de heerlijkheid Het Vijve-Einsche, opgemaakt door Louys de Bersacques in 1642, waar hij wordt aangeduid als "Strate van vijve naar doornik". In 1642 wordt er enkel bebouwing weergegeven aan het begin van de straat, bij de dorpskern. Op de figuratieve kaart van Sint-Eloois-Vijve van 1754 weergegeven als een met bomen omzoomde weg; naast de bebouwing bij de dorpskern bevindt er zich één hoeve halverwege de weg en op de hoek met de Gentseweg wordt "herberghe Lindeken" weergegeven. Op de kaart van Sint-Eloois-Vijve, opgemaakt door landmeter Cornelis Steur in 1764, omschreven als de "Doornikstraat", verwijzend naar het kapittel van Doornik, die de voornaamste tiendeheffer is in de parochie. De kaart van 1764 geeft nog steeds een bebouwingsconcentratie weer bij de dorpskern met onder meer de herberg "De Coeijvoet", de hoeve halverwege de weg die in 1764 eigendom is van kanunnik François de Moerman uit Kortrijk en de herberg "Lindeken" op het einde van de weg. Op de kaart van de steenweg Wakken-Sint-Eloois-Vijve, opgemaakt door landmeter A. Lefebvre in 1788, aangeduid als "chemin venant dela chassée de gand". Op het einde van de 18de of het begin van de 19de eeuw ontstaat er een bebouwingconcentratie ter hoogte van de hoeve halverwege de straat, zie eerste weergave op het primitief kadasterplan (circa 1834). Op de Atlas der Buurtwegen (1844) aangeduid als "Chemin n° 3" met als beschrijving "Waereghemstraet" of "Chemin de Vive St Eloi à Waereghem".

In 1871 wordt na herhaaldelijk aandringen beslist om met gemeentelijk meisjesonderwijs van start te gaan. Het gemeentebestuur koopt in 1872 een perceel grond aan ter hoogte van het huidige nummer 26 en Joseph Depoorter uit Waregem wordt aangesteld als aannemer van de werken. Volgens de Gentse architect Pierre Brandes zijn de werken voltooid in 1873. Aan de straatkant bevindt zich het schoolhuis met koer voor de hoofonderwijzeres, achteraan bevinden zich de klaslokalen met speelplaats. Vanaf 1874 is de meisjesschool er gehuisvest. In 1879 wordt op initiatief van pastoor Van Eeckhoutte, Constant en Louis Boulez tegenover die school een perceel grond aangekocht voor de bouw van een nieuwe, vrije jongensschool (rechts van het huidige nummer 21). De gebouwen van de vrije jongensschool worden opgetrokken en ingewijd in 1880. In 1882-1883 wordt de meisjesschool achteraan uitgebreid met een vrijstaande kleuterschool met speelplaats en de bestaande gebouwen gerestaureerd. Vanaf 1896 proberen de katholieken om de gemeentelijke meisjesschool af te schaffen. In 1905 worden de gebouwen van de voormalige meisjesschool herbestemd tot een jongensschool. In 1909 slagen de katholieken er uiteindelijk in om de gemeentelijke meisjesschool, die reeds zeven jaar geen leerlingen meer heeft, af te schaffen. Hierbij moet de jongensschool omgevormd worden tot een gemengde school.

In 1868 wordt de spoorlijn Anzegem-Ingelmunster-Tielt aangelegd als tussenschakel tussen de lijn Brussel-Kortrijk, Gent-Kortrijk en Gent-Deinze-Lichtervelde (registratie in het kadaster in 1869). De spoorlijn Anzegem-Tielt kruist de Koekoekstraat ter hoogte van de huidige Spoorweglaan.

In 1876 verkoopt Felix Waelkens de herberg en winkel "De Koekoek" en in 1891 wordt de herberg samen met de omliggende gronden aan de Koekoek- en Remi Baertlaan aangekocht door senator Leon van Ockerhout in functie van de bouw van de school en het klooster van de zusters van Heule (zie Remi Baertlaan nummer 2). In de tweede helft van de 19de eeuw toename van bebouwing tussen de dorpskern en de spoorweg Anzegem-Tielt, zie kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898). In de periode 1910-1930 worden over de volledige lengte van de straat verschillende woningen opgetrokken. In 1934 wordt het reizigersverkeer op de spoorlijn tussen Waregem en Anzegem opgeheven, op de lijn Ingelmunster-Waregem blijft het reizigersverkeer gehandhaafd tot tijdens of kort na de Tweede Wereldoorlog. Na het verdwijnen van de spoorlijn ter hoogte van de Koekoekstraat wordt de Spoorweglaan aangelegd. In 1935 wordt het gemeentehuis ondergebracht in de voormalige woning van de hoofdonderwijzer aan de Koekoekstraat (het gemeentehuis was daarvoor gevestigd aan de Aloise Biebuyckstraat).

In 1952-1955 is het postkantoor gevestigd in het huis links van het schoolhuis van de meisjesschool. Van 1952 tot 1976 bevindt het gemeentesecretariaat zich rechts van het schoolhuis. In 1962 koopt het klooster van de zusters van Heule de voormalige vrije jongensschool aan de Koekoekstraat (rechts van nummer 21). De gebouwen worden in 1974 gesloopt. Na de slopingswerken wordt er een turnzaal opgetrokken en een oprit aangelegd, die beiden bij het klooster en de vrije meisjesschool aan de Remi Baertlaan worden gevoegd (Remi Baertlaan nummer 2). In 1977 ontdekt men, achter het gemeentehuis en de bijhorende schoolgebouwen (nummer 26), nog talrijke dakpanfragmenten uit de Romeinse periode. In 1987 worden alle gebouwen van de gemeentelijke meisjesschool (1873-1901) aan de Koekoekstraat gesloopt in functie van de bouw van het ontmoetingscentrum "De Linde" (nummer 26). Thans geasfalteerde straat met grotendeels aaneengesloten bebouwing. De huidige bebouwing klimt op tot de tweede helft van de 19de eeuw (zie nummer 9), doch dateert hoofdzakelijk uit de 20ste eeuw. Enkele lage dorpswoningen uit de jaren 1910 (nummer 33) en 1920 (nummer 21) bleven bewaard. Voorts verscheidene burgerwoningen uit de jaren 1930. Nummer 55, halfvrijstaande woning volgens het kadaster in 1932 opgetrokken door de weduwe van Achiel Vandenberghe. Decoratief verankerde bruinbakstenen woning met geelbakstenen muizentandfries tussen beide bouwlagen; openingen onder alternerend rood- en geelbakstenen strekken of betonnen lateien (vernieuwd houtwerk). Nummer 53, halfvrijstaande woning volgens het kadaster gebouwd in 1937 door onderwijzer Marnix Vandenberghe. Roodbakstenen straatgevel met centraal een over de twee bouwlagen doorgetrokken, driezijdige erker met betonnen tussen- en bovendorpels, verdiepte toegangsdeuren en vernieuwd houtwerk. Recente bebouwing onder meer de Stedelijke Basisschool Sint-Eloois-Vijve en gemeentelijk ontmoetingscentrum "De Linde" van 1987 (nummer 26) en de bibliotheek van Sint-Eloois-Vijve (nummer 63).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Sint-Eloois-Vijve, 1869/2, 1932/3, 1937/5.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en Plannen, nummer 504: Kaart van de steenweg Wakken-Sint-Eloois-Vijve, met aanduiding van de afstanden, getekend door A. Lefebvre, landmeter van de kasselrij Kortrijk, 1788.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en Plannen, nummer 545: Kaart van de gemeente Sint-Eloois-Vijve, getekend door Cornelis Steur, landmeter van de kasselrij Kortrijk, 1764.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds de Plotho, nummer 515: Vijfve Ainsche in de prochie van Waregem beginnende opde straete soomen van Vijfve naer de Hoochmuelen gaet, in Registre rentes seigneur dans la seigneurie dite 't Vijfhaemsche dans la commune de Waereghem, Louys de Bersacques, 1642.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds de Plotho, nummer 4550: Figuratieve kaart van Sint-Eloois-Vijve anno 1754.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Vensters op het Verleden, Erfgoedwandelingen in Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve, 2008, p. 68-70.
  • DELMOTTE M., Kerk, pastoors, kosters en parochianen van Sint-Eloois-Vijve van 1566 tot 1713, in De Gaverstreke, jg. 5, 1977, p. 186, 202.
  • DELMOTTE M., Om de ziel van het kind, de schoolstrijd in het liberale Sint-Eloois-Vijve (1878-1895) en de klerikale Gaverstreek (1878-1884), in De Gaverstreke, jg. 18, 1990, p. 378, 385-389.
  • DELMOTTE M., Om de ziel van het kind, de schoolstrijd in het liberale Sint-Eloois-Vijve (1878-1895) en de klerikale Gaverstreek (1878-1884), in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 103-104, 146, 166-171, 186-202, 220-221.
  • DESPRIET P., De Romeinse nederzettingen in Waregem en Sint-Eloois-Vijve, in De Gaverstreke, jg. 7, 1990, p. 418-, 420, 421.
  • NOLF M., Wandel- en fietsroutes, Waregem binnenste buiten (16), wandeling langs de residentiële straten van het centrum van Sint-Eloois-Vijve en de landelijke wegen van de Cauwenhoek, in De Gavergids, jg. 13, 2006, nummer 1, p. 31.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met schuur

  • Omvat
    Obelisk voor oorlogsslachtoffers

  • Omvat
    Stadswoning van 1932

  • Is deel van
    Sint-Eloois-Vijve


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Koekoekstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15411 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.