Geografisch thema

Deerlijkseweg

ID
15260
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15260

Beschrijving

Straat ten zuidwesten van het centrum van Waregem die loopt vanaf de kruising van de voormalige spoorweg Waregem-Anzegem, thans omgevormd tot fietspad, in het verlengde van de Henri Lebbestraat, tot aan de grens met Deerlijk (gevormd door de Alfortbeek), waarvan de straatnaam is afgeleid.

Van oudsher is de straat tot aan de aanleg in 1716-1717 van de huidige steenweg Gent-Kortrijk die over het grondgebied van Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve loopt, de meest directe verbinding tussen Waregem en Kortrijk. Vandaar dat de weg in de loop van de 18de eeuw de Grote Heerweg heet, in tegenstelling tot de Desselgemseweg die de Kleine Heerweg was. Oudste weergave van de weg op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778): de straat verschijnt er als een aaneenschakeling van kleinere, licht kronkelende tracés die met bomen zijn afgezoomd. De bebouwing is uiterst schaars en beperkt zich tot enkele kleinere volumes en enkele inwaarts gelegen grote hofsteden (zie nummer 35); op de hoek met de huidige Nieuwenhovestraat lag naar verluidt al sinds 1661 herberg "'t Grootje". Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat samen met de in het verlengde liggende Henri Lebbestraat vermeld als "Chemin n° 8", en omschreven als "Chemin de waegehem à Deerlyck" of de "Deerlyckstraet". Na de aanleg van de spoorweg Waregem-Anzegem in 1868 wordt het oorspronkelijke tracé onderbroken door een overweg. In 1871 wordt de straat verhard. Op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (1898), aanduiding van weg als een belangrijk tracé met aan de splitsing van de Vichtseweg aanduiding van "2e Bne", ter hoogte van de huidige Kerkhofdreef "3e Bne", weergave van de "Garenkapel", thans op de hoek met de Remi Vanmeerhaeghestraat; de "4e Bne" wordt weergegeven op de grens met Deerlijk. In 1934 wordt de spoorlijn opgeheven; weliswaar blijven de sporen nog vele decennia liggen; het tracé krijgt vermoedelijk pas in het begin van 21ste eeuw een geasfalteerd wegdek om te fungeren als fietspad. Op een kaart van het Nationaal Geografisch Instituut van 1959-1961, opvallende toename van bebouwing onder meer ter hoogte van het gehucht Nieuwenhove na de aanleg van enkele huizenclusters op initiatief van de bouwmaatschappijen voor goedkope woningen (zie Remi Vanmeerhaeghestraat), zogenaamd de "Sint-Margrietwijk", aan de Deerlijkseweg (nummers 155-189). Daarnaast springt ook de uitgestrekte bedrijfsite van Bekaert Textiles (nummer 22), thans internationaal hoofdkwartier van de producent van matrasstoffen in het oog; opgericht als eenmanszaak in 1892 en in de periode 1958-1966 oprichting van een volledig geïntegreerd textielbedrijf hier. Laatst genoemde wordt pas op de kaart van het Nationaal Geografisch Instituut van 1974 aangeduid met de vijveraanleg aan de straatkant. Op deze kaart ook nog verschillende kapellen die op heden vaak zijn verdwenen, zoals op de oosthoek met de Industrielaan en net ten zuiden van de kruising van de straat met de Hooibeek.

Thans weg met vrij recht tracé dat overal is geasfalteerd. Net na de splitsing met de Vichtseweg, bewaard landelijk karakter met enkele hoeves doch voornamelijk ingenomen door lintbebouwing, ter hoogte van het historische gehucht Nieuwenhove. De straat kruist de Hooibeek en bewaart daar een brugje met aan de noordwestkant van de straat een korte ijzeren brugleuning. De oudste bebouwing betreft de hoevebebouwing en klimt zeker op tot de 18de eeuw (zie nummer 35) doch voornamelijk bewaarde (vaak deels verbouwde) hoevebebouwing uit de 19de eeuw. Nummer 74, kleine, begin 19de-eeuwse hoeve met recent vernieuwd gevelparement; eerste weergave op het primitief kadasterplan (circa 1835), in 1874 wordt het woonhuis herbouwd, in 1879 wordt de uitbreiding van het landgebouw geregistreerd en in 1913 wordt de voormalige zwingelarij opgetrokken. Verankerde, wit beschilderde baksteenbouw onder zadeldaken met mechanische pannen. Nummer 51, hoeve gelegen aan de splitsing van de Vichtseweg, waarvan het woonhuis is gebouwd in opdracht van herbergier Leo Vandenbroucke en al in 1878 achteraan is uitgebreid met een bijgebouw en een magazijn, dwars op de straat; in 1883 worden woonhuis en bijgebouw onderling verbonden en in 1886 van de straat afgescheiden door de lange vleugel langs de straat. Woonhuis van twee bouwlagen voorzien van afgeschuinde hoektravee en in de tweede helft van de 20ste eeuw sterk gewijzigd qua openingen (verschillende gedicht en nieuwe gemaakt), gevelafwerking, schrijnwerk, deuromlijsting, glasdallen etc. Verankerde, deels wit beschilderde bijgebouwen onder zadeldaken met mechanische pannen; verschillende gedichte openingen. Aanpalende loods achter oranje bakstenen schermgevel met bakstenen omlijsting voor opschrift. In beperkte mate bebouwing van rond de eeuwwisseling. Nummer 104, voormalig eenlaagshuis van het dubbelhuistype, vermoedelijk gebouwd circa 1900 en in de tweede helft van de 20ste eeuw supprimatie van de openingen in de voorgevel en maken van drie (later twee) grote vensteropeningen; behouden waterlijstje boven de originele lekdrempels, bakstenen omlijsting (voor opschrift ?) en muizentandfries. In de interbellumperiode, is een eerste grote bouwfase te merken, soms in functie van de toen bloeiende vlasnijverheid. Nummers 237-239, twee gekoppelde woningen onder een samengesteld zadeldak met mechanische pannen en met eenvoudige rechthoekige openingen onder metalen lateien; gebouwd in 1925 nadat een kleine melkerij van 1901 van de "Comptoir Central des Grandes Laiteries" wordt omgebouwd tot woonhuizen. Nummers 138 en 142, twee woonhuizen met eertijds achteraan gelegen zwingelarij, gebouwd in 1928 door vlasbewerker Ivo Colpaert; zwingelarij later verbouwd tot loods. Nummer 138, woonhuis met weinig vernieuwde voorgevel van bruine baksteen met een erker en centrale beeldnis op de verdieping en op de begane grond een puivenster en aangepast venster. Nummer 142, verankerde, bruine baksteenbouw onder zadeldak met mechanische pannen, afgewerkt door een voorgevel van verankerde, oranje baksteen met licht getoogde openingen onder strekken van alternerend gele en oranje baksteen; uiterst rechts, smalle, dubbele poort onder latei; vernieuwd schrijnwerk; zijgevel met beluikte opening ter hoogte van de tweede bouwlaag. Na de Tweede Wereldoorlog, bouw van weinig vernieuwende architectuur. Nummer 264, dwars op de straat geplaatst woonhuis met achterliggende weverij, gebouwd in 1947 in opdracht van A. Vanwijnsberghe; wit beschilderde baksteenbouw onder zadeldak met mechanische pannen; eenlaags dubbelhuis met erker en blinde achtergevel. Nummer 121, woonhuis van het dubbelhuistype, gebouwd in 1946; bruine verankerde baksteenbouw met voorgevel van oranje baksteen met erkeruitbouw op de verdieping en inkom met afgeronde dagkanten; vermoedelijk (deels) bewaard schrijnwerk.

Nummers 155-189, deel van de "Sint-Margrietwijk", aangelegd in het begin van de jaren 1960 (ook in de Remi Vanmeerhaeghestraat), hier naar een ontwerp van de Waregemse architect Johan Van Geluwe; aaneengeschakelde woningen onder platte daken van twee à drie bouwlagen; voorgevels van een combinatie van baksteenmetselwerk en stucwerk getypeerd door een sterke ritmering van de vensteropeningen. De drie bouwlagen-hoge huizen hebben een begane grond die is ingenomen door een inkom, autobergplaats en sanitaire voorzieningen; lagere woningen met meer traditionele indeling.

Voorts vrijstaande bebouwing met tuin, daterend uit het laatste kwart van de 20ste eeuw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waregem, 1874/20, 1879/110, 1901/49, 1912/86, 1913/81, 1925-1928/109, 1928/92, 1946/128, 1947/134.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Van tuinwijk tot hoogbouw. Woonwijken in Waregem, 1922-1977, 2007, p. 44-47.
  • DENOULET W., Vlas en textiel te Waregem,  De Gavergids, jg. 3, 1999, nr. 7, p. 18.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 54.
  • MEURIS P., Straatnamen in Waregem, een bespreking van de Waregemse straatnamen anno 1992, Waregem, 1992, p. 8.
  • VANDEWIELE A., Oud en nieuw in Waregem: de Zultseweg,  De Gaverstreke, jg. 21, 1993, p. 531.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Begraafplaats De Barakke

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenburgerhuis

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouw van Lourdeskapel

  • Is deel van
    Waregem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Deerlijkseweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/15260 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.