Geografisch thema

Vlietestraat (Hulste)

ID
14913
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14913

Beschrijving

Straat in het centrum van de dorpskern van Hulste. De straat vertrekt op grondgebied Bavikhove en bereikt de grens met Hulste ter hoogte van de Eikbosbeek. Het eerste gedeelte van de straat op grondgebied Hulste heeft een landelijk karakter en loopt in westelijke richting tot aan het kruispunt met de huidige Muizelstraat. Ter hoogte van dit kruispunt draait de straat af in zuidelijke richting en loopt langs het voormalige klooster van de Gemeenschap der zusters van Liefde van Heule (nummer 129) en de Vrije Basisschool Hulste Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde (nummer 127) binnen de historische dorpskern naar de kerk van Hulste. Tot aan de fusie van Harelbeke met Hulste en Bavikhove werd de straat de Statiestraat genoemd. De huidige straatnaam verwijst naar de Vlietebeek, een meer algemene naam voor de Eikbos-, Havik- en Plaatsbeek. De "Vliette" is ook de naam van een wijk in Bavikhove, reeds vermeld in 1795; de benaming wijst op de aanwezigheid van stromend, ondiep water (beek, kreek).

Eén van de oudste tracés uit de streek, als verbinding tussen de bidplaatsen en dergelijke van Hulste en Bavikhove. "'t Hospitaalgoed", gelegen langs de Vlietestraat op de grens van Bavikhove en Hulste (Bavikhove, Vlietestraat nummer 99), zou reeds aanwezig zijn in de 13de eeuw. Het gedeelte van de Vlietestraat op grondgebied Bavikhove wordt reeds weergegeven op twee kaarten uit het landboek van Bavikhove, opgemaakt in 1639 door Loys de Bersacque. Het gedeelte van de Vlietestraat vanaf de grens met Bavikhove tot de huidige Muizelstraat wordt op de kaart van de eigendommen van het Onze-Lieve-Vrouwhospitaal te Kortrijk (1752) aangeduid als "Straete leedende van Bavichove naer Hulste". Het in zuidelijke richting lopende straatgedeelte (ter hoogte van de nummers 127-129) staat op de vermelde 18de-eeuwse kaart aangeduid als "Straete van Cortryck naer Thielt". Hoewel de Tiendekaart van Hulste (circa 1760-1765) de straat niet weergeeft, wordt de hoeve "'t Hospitaalgoed" (Bavikhove, Vlietestraat nummer 99) wel afgebeeld. De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), geeft enkel bebouwing weer op het einde van de straat, aansluitend op de dorpskern van Hulste. Aan de Vlietestraat wordt in 1784 op cijnsgrond van juffrouw Lesage, toenmalig eigenares van het kasteel van Hulste (Kasteelstraat nr. 58), een nieuw kasteel gebouwd in Lodewijk XVI-stijl (voormalig nummer 135, gesloopt) door Jan Baptiste Mulle († 1837), toenmalig baljuw van Hulste en latere burgemeester van Hulste. Het kasteel aan de Vlietestraat wordt in de volksmond "Den Bouw" of "Het Klein Kasteeltje" genoemd.

Op 2 januari 1788 koopt E.H. Petrus Joannes van Opstal († 1794), pastoor van Hulste in 1770-1794, een vrij recent huis aan het begin van de Vlietestraat (nummer 161 thans verbouwd en in gebruik als bloemenwinkel) en tegelijkertijd laat hij een gebouw, dienend tot werk- en leerschool, optrekken op het perceel ernaast waar nu een bank gevestigd is (nummer 159). Het onderwijs wordt er voorzien door enkele religieuzen, die hij doopt in de "Zusters des Heilige Herten van Jezus", in de hoop dat er nieuwe orde ontstaat. De stichting kent echter geen navolging. Pastoor van Opstal legt in zijn testament vast dat dit "Huys van de Allerheiligste Herten" moet dienen voor het onderwijs van arme kinderen en als zondagsschool. Het huis staat onder de bescherming van de bisschop van Doornik en onder de directie van de pastoor van Hulste. De wens van pastoor van Opstal om er een congregatie van religieuzen te stichten ten dienste van de jeugd wordt echter niet vervuld.

Op het primitief kadasterplan (circa 1830) wordt de straat aangeduid als "Chemin de Hulste à Bavichove". Op de Atlas der Buurtwegen van 1845 wordt het straatgedeelte tussen de grens met Bavikhove en de huidige Muizelstraat weergegeven als "Vlietestraet" met als aanduiding "Chemin n° 2" en omschrijving "Grand Chemin d'Hulste à Bavichove". Het straatgedeelte tussen de huidige Muizelstraat en de Kuurnsestraat staat op de Atlas weergegeven als "Thieltschenaerdeweg" met als aanduiding "Chemin n° 1" en omschrijving "Grand Chemin d'Hulste à Meulebeke". Het straatgedeelte tot de dorpskern van Hulste wordt op de Atlas der Buurtwegen (1845) weergegeven als "Lendelede of Brugstraet" met als aanduiding "Chemin n° 3" en omschrijving "Grand Chemin d'Hulste à Lendelede". In het verlengde van dit laatst vermelde straatgedeelte loopt een voetweg, "Bavichoveweg" met als aanduiding "Sentier n° 29" en omschrijving "Sentier de Hulste à Bavichove". In 1841 wordt de gemeenteschool ondergebracht in de Stichting van pastoor van Opstal, aangezien de gemeente verplicht wordt door de Belgische overheid te zorgen voor een schoollokaal en onderwijzerswoning; het eigendomsrecht blijft echter bij pastoor Petrus Remaut (1824-1859). De Stichting wordt in 1845 overgedragen aan het Bureel van Weldadigheid. In 1850 wordt er een leerwerkhuis met zes weefgetouwen opgericht. De minister van Binnenlandse Zaken verplicht de gemeente in 1856 om de Stichting van Opstal te verkopen om zo met de opbrengst een nieuwe gemeenteschool te bouwen. In 1857 doet men afstand van dit idee en worden de gebouwen van de Stichting (op dat moment in gebruik als kantwerkschool) hersteld. De woning aan de straatkant, thans bewaard als bloemenwinkel "Orphée" (nr. 161), wordt volgens de literatuur tot 1859 bewoond door de gemeenteonderwijzer. De speldenwerkersschool wordt in 1864 door een geforceerde toepassing van de wet op de schenkingen van 19 december 1864 in beslag genomen en tot gemeenschappelijk bezit uitgeroepen.

Na een akkoord tussen de geestelijkheid en de kasteelheer van Hulste (Kasteelstraat nummer 58), die beiden een deel van de gronden in bezit hebben, wordt het bestaande tracé ter hoogte van de dorpskern circa 1865-1872 aangelegd. In 1879 koopt Eerwaarde Heer pastoor Jan Baptiste Lelieur (pastoor van Hulste vanaf 1854), op naam van onderpastoor Karel Verburgh (1863-1886), de herberg "Au Commerce" met de naastgelegen zwingelarij aan de Vlietestraat (nummer 165). Pastoor Lelieur laat de zwingelarij omvormen in een katholieke school en de herberg tot woning voor de schoolmeester.

In 1892 koopt geneesheer Gustaaf Van Robays (1854-1909), burgemeester van Hulste van 1891-1909, het kasteeltje "Den Bouw" na een periode van leegstand (voormalig nummer 135, thans gesloopt). De burgemeester bouwt er een brouwerij bij, die later omgevormd zal worden tot een maalderij. De brouwerij zal de Eerste Wereldoorlog niet overleven want de Duitsers eisen alle koper en drijfriemen op. Na de Eerste Wereldoorlog wordt het gebouw aangekocht door de S.M. De Verenigde Werklieden, die er hun nieuwe lokaal openen in 1932.

In 1898-1899 laat de Gemeenschap der zusters van Liefde van Heule aan de Vlietestraat een klooster met een naastgelegen meisjesschool bouwen, thans de Vrije Basisschool Hulste Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde (nummers 127-129).

Nadat bij Koninklijk Besluit van 19 juni 1899 de "Intercommunale Courtrai S.A." concessionaris werd van de reeds bestaande en nog uit te baten buurtspoorwegen, rijdt op 1 mei 1900 de tram voor het eerst door Hulste. De tramhalte was gelegen aan de herberg "Tivoli" op de hoek van de Kuurnsestraat en de Havikstraat (Kuurnsestraat nummer 1).

In 1912 wil de gemeente de oude schoolgebouwen van de Stichting van pastoor van Opstal openbaar verkopen. Uiteindelijk wordt er overeengekomen om het perceel te ruilen voor 374 vierkante meter grond van de kerkfabriek. De schoolgebouwen worden gedeeltelijk afgebroken, met behoud van de voormalige onderwijzerswoning (nummer 161), en tijdens de Eerste Wereldoorlog worden er twee nieuwe woningen en een vlasschuur opgetrokken (nummer 159) (registratie in het kadaster in 1913). In de periode 1868-1927 worden er verschillende percelen langs de Vlietestraat onteigend en ondergaat de straat verscheidene herstellingen. Enkele dossiers in verband met de aanleg van wegen uit het stadsarchief van Harelbeke vermelden de aanleg van de steenweg Kuurne-Hulste in de periode 1908-1911 ("Chemin n° 1"). In de periode 1937-1948 worden er verbeteringswerken uitgevoerd aan de steenweg naar Hulste en Bavikhove ("Chemin n° 2").

Op de prentkaarten uit de eerste helft van de 20ste eeuw worden op het einde van de Vlietestraat aansluitend bij de dorpskern zowel lage dorpswoningen als woningen van twee bouwlagen weergegeven. In het eerste kwart van de 20ste eeuw is de straat gekasseid, vermoedelijk in het tweede kwart van de 20ste eeuw wordt aan weerszijden van de gekasseide straat een verhoogd voetpad aangelegd. In de jaren 1980 wordt het kasteeltje "Den Bouw" gesloopt (voormalig nummer 135) en in 1989 wordt een nieuw burelencomplex voor het A.C.V., C.M. en BACOB, gebouwd op de vrijgekomen gronden.

Recent heraangelegde, geasfalteerde straat met ter hoogte van de rotonde aan de kruising met de Muizelstraat een parking (vóór de nrs. 127-129). Het eerste gedeelte van de Vlietestraat op grondgebied Hulste is onbebouwd en heeft een landelijk karakter zie open zicht op velden en akkers. Voorts grotendeels dicht bebouwd en ingenomen door aaneengesloten dorpsbebouwing.

De bebouwing aan de Vlietestraat dateert hoofdzakelijk van het einde van de 19de eeuw (nummer 129, 196) en de 20ste eeuw. Enkel aan de kant van Hulstedorp bevinden zich nog drie dieper gelegen oudere volumes: nummers 169-173, lage dorpswoningen van de kerkfabriek van Hulste (nummer 171 genaamd "'t Huizeke"), gelegen naast de pastorie van de Sint-Pietersparochie en reeds weergegeven op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). Circa 1830 zijn de nummers 169-171 eigendom van de heer Vansteenkiste uit Gent en is nummer 173 van landbouwer A. Lammertyn. De drie aanpalende woningen worden volgens het kadaster vóór 1932 vergroot. Lage dorpswoningen van het dubbelhuistype onder een doorlopend pannen zadeldak; thans heterogeen karakter door de gewijzigde gevelafwerking en vernieuwd houtwerk. Verscheidene gebouwen herinneren vandaag nog aan de evolutie van het onderwijs in Hulste in de 19de en 20ste eeuw. Een beeldbepalend element net buiten het centrum van Hulste is het voormalige klooster van de Gemeenschap der zusters van Liefde van Heule gebouwd in 1898 samen met de aanpalende school, thans Vrije Basisschool Hulste Onze-Lieve-Vrouw van Vreugde (nummers 127-129). Van de school "d'Arke" in het centrum van Hulste is enkel de conciërgewoning van 1909 bewaard gebleven (nummer 165) en van de school van de Stichting van pastoor van Opstal, eveneens in het centrum van Hulste, is vandaag enkel de onderwijzerswoning bewaard als bloemenwinkel "Orphée" (nummer 161); lage wit beschilderde dorpswoning van vier traveeën onder een pannen zadeldak (deels verbouwd, onder meer vernieuwd houtwerk). Op het naastgelegen perceel dat deel uitmaakte van de Stichting van Opstal is thans het bankgebouw van de KBC (nummer 159) opgetrokken.

Voorts bebouwing uit de jaren 1920-1930, zowel woningen (nummer 186, nummer 141, nummer 174) als vlaserfgoed (vlasschuren: nummer 121, rechts van nummer 186, links van nummer 190, vlassite achter nummer 190). Links van nummer 166, woning met aanpalende vlasschuur gebouwd in opdracht van werkman Amaat Victor en geregistreerd in het kadaster in 1913. Bakstenen vlasschuur onder pannen zadeldak. Wit beschilderde straatgevel met grote rechthoekige poort met I-balk, opening ter hoogte van de vlaskelder (recente poort) en bakstenen spitsboognis met kruisje en heiligenbeeld.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Hulste, 1868/2, 1913/10, 1913/15, 1946/12.
  • OCMW-archief Kortrijk: Caerte figurative van het goedt t'Hospitael gelegen binnen de prochien van Bavichove ende Hulste tusschen beyde de Plaetsen, in Register van alle leenen, heerlycheden, hofsteden, landen, bosschen ende meerschen competerende aen het hospitael van Onse Lieve Vrouwe in Overleye..., F. de Bal, 1752.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 403: Eene ander splete van zelve thiende, de zuyt zijde van de prochie, In Lantbouck vanden lande ende baronnie van Ingelmunstre, Vijve Sint-Eloy appendentie ende dependentien..., Loys de Bersacque, 1639.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kerkarchief Harelbeke, nr. 2887c: Plan van de tienden van Harelbeke gelegen in de zes wijken van Hulste, eind 18de eeuw (circa 1760-1765).
  • Stadsarchief Harelbeke, Aanleg van wegen, nr. 575.2: Steenweg Hulste-Bavikhove, Steenweg Kuurne-Hulste.
  • Beelden uit het verleden, Harelbeke-Bavikhove-Hulste-Stasegem, Harelbeke, 1978, p. 113, 122, 131-133.
  • Familiegeschiedenis Masureel, Wortegem-Petegem, 2001, p. 92, 276.
  • KERCKHOF P., De Tramstatie te Hulste (vervolg), in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 5, 2002, nr. 1, p. 3-5.
  • KERCKHOF P., De verdwenen tram en tramstatie van Hulste, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 4, 2001, nr. 2, p. 19-25.
  • KERCKHOF P., Hulste en zijn wegen op kaart omstreeks 1850, Hulste, 1982, p. 3.
  • KERKCHOF P., Hulste in de Eerste Wereldoorlog, in De Leiegouw, jg. 25, 1983, p. 180.
  • KERCKHOF P., DECROIX L., Het onderwijs te Hulste, Vroeger en nu!, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 17, Harelbeke, 1997, p. 23-32, 35-37, 60-62, 70, 74-78, 87.
  • OPSOMER J., DECROIX L., Brouwerijen en herbergen Bavikhove-Hulste, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 25, Harelbeke, 2006, p. 163-164.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 68.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Conciërgewoning van 1909

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoningen met vlasschuur

  • Omvat
    Schoolgebouw met klooster

  • Omvat
    Villa in cottagestijl

  • Omvat
    Vlasschuur

  • Omvat
    Vlasschuur

  • Omvat
    Vlasschuur en zwingelarij

  • Is deel van
    Hulste

  • Is gerelateerd aan
    Vlietestraat (Bavikhove)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vlietestraat (Hulste) [online], https://id.erfgoed.net/themas/14913 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.