Geografisch thema

Kervijnstraat

ID
14870
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14870

Beschrijving

Straat ten zuiden van de dorpskern van Bavikhove. De straat vertrekt aan het kruispunt Bavikhovedorp/ Bavikhoofsestraat/ Vlietestraat en loopt dood ter hoogte van de Leie. De straatnaam, die volgens De Flou voor het eerst wordt vermeld in 1913, verwijst naar baron Joseph Kervyn de Lettenhove (1817-1891) die hier eertijds een hoeve en landerijen bezat (nummer 41). Baron Kervyn de Lettenhove was volksvertegenwoordiger (sinds 1861) en minister van Binnenlandse Zaken (1870-1871).

Eerste vermelding van dit tracé in de 16de eeuw naar aanleiding van de historische hoeve "Ter Leie" (nummer 41), gelegen op het einde van de straat nabij de Leie. Omstreeks 1600 wordt de hoeve verwoest door de Spanjaarden en wordt een nieuwe hofstede gebouwd op het tegenoverliggende perceel; de landerijen en de meersen aan weerszijden van de Kervijnstraat worden bij de nieuwe hoeve gevoegd. Op de kaart uit het landboek van Bavikhove, opgemaakt in 1639 door Loys de Bersacque, vertrekt de straat van de dorpskern naar de hoeve "Ter Leie". Op een kaart van 1750, opgemaakt door Frans De Bal, is de dreef naar de hoeve "Ter Leie" omzoomd met bomen; ter hoogte van het kruispunt met de huidige Dwarsstraat wordt een kapel weergegeven (hierna niet meer weergegeven). Hoeve "Ter Leie" is in 1750 via een dreef verbonden met de hoeve "'t Hoog Hemelrijk". Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), heeft de Kervijnstraat eerder een gebogen verloop.

Op de Atlas der Buurtwegen (1845) wordt de straat weergegeven als "Harlebekeschen voetweg" met als aanduiding "Sentier n° 27" en omschrijving "Sentier de Bavichove à Harlebeke par la ferme Jagers Kruys" (sic). Buiten hoeve "Ter Leie" nog steeds geen andere bebouwing op de kaart van het Dépôt de la Guerre (circa 1865). In 1872 verkavelt baron Kervijn de Lettenhove een deel van zijn gronden ten noordwesten en ten zuidoosten van zijn uitgestrekte hoeve "Ter Leie" (70 hectare) en laat er twaalf huizen op bouwen. Het kadaster dateert de bouw van die woningen in 1875. De kaart van het Militair Cartografisch Instituut van circa 1885 geeft deze woningen weer aan de noordzijde van de straat aan weerszijden van de hoeve.

In het begin van de 20ste eeuw wordt de noordzijde van de straat verder bebouwd zie kaart van het Militair Cartografisch Instituut van circa 1910. In de periode 1911-1914 wordt de Kervijnstraat aangelegd nadat enkele percelen langs de straat zijn onteigend. Het kadaster registreert de aanleg van de "Steenweg van Leye naar Bavichove" in 1914; volgens de literatuur gebeurt die verbreding en verharding dankzij de tussenkomst van de baron. Na de aanleg wordt ook de zuidzijde van de straat stilaan bebouwd. Na de fusie van Harelbeke met Bavikhove en Hulste in 1977 wordt ook het zijtracé langs de Leie bij de Kervijnstraat gevoegd.

Thans loodrechte, doodlopende straat met geasfalteerd wegdek; net vóór de Leie loopt een zijtracé in noordoostelijke richting. Gesloten en halfvrijstaande bebouwing vanaf de dorpskern tot aan de Dwarsstraat. Vanaf de Dwarsstraat krijgt de straat een meer landelijk karakter; de straat eindigt in een natuurgebied langs de Oude Leiearm. Oudste bebouwing opklimmend tot de 18de eeuw doch zwaar verbouwd. Nummer 41, voormalige historische en grotendeels herbouwde hoeve "Ter Leie" (thans met bankfiliaal). De hoevenaam verwijst naar de nabijheid van de Leie, andere benamingen zijn het "Oud hof Parmentier", "het Kasteelhof", "'t Oud Casteelke", "Bavo's hoeve" en "het Riddershof". Vanaf 1572 eigendom van Joos de Hane (pachter Roegaer de Borchgrave). Circa 1600 verwoest door de Spanjaarden en bouw van een nieuwe hofstede op het tegenoverliggende perceel (eigenaar Roegaer de Borchgrave). Vermeld in het renteboek van Ter Coutere in 1610 als een "leen onder heerlijkheid van 't Ronsevaalse, eigendom van Olivier Meyne in Gendt, te vooren Roegaer de Borchgrave". In 1639 nog steeds eigendom van Oliver Meyne (pachter Jan van Outrijve, baljuw van Bavikhove); weergave van een boerenhuis met schuur op de kaart uit het landboek van Bavikhove, opgemaakt in 1639 door Loys de Bersacque. In 1688 eigendom van Jacques Coornaert (pachter Matheus Vandenberge). In 1726 verkoopt de heer Van Laken de hoeve aan barones van Bellem (verpacht in de periode 1719-1780 aan de familie Verhaest). Op de kaart van 1750, opgemaakt door Frans De Bal, weergave van een boerenhuis, schuur en stal. Circa 1780 is de heer Baud, heer van Rasmon, de nieuwe eigenaar; de hoeve wordt vanaf dan (tot 1872) bewoond door de familie Parmentier. In de periode 1830-1845 eigendom van baron A. Baudt, heer van Rasmon, uit Gent. De hoeve bestaat op het primitief kadasterplan (circa 1830) en de Atlas der Buurtwegen (1845) uit een boerenhuis, een schuur, een stal en drie kleinere landgebouwen. In 1872 wordt de hoeve verkocht aan baron Joseph Kervyn de Lettenhove uit Sint-Michiels (Brugge), die volgens het kadaster vóór 1856 het boerenhuis laat vergroten en omvormen in een tweewoonst. In 1876 registreert het kadaster de afbraak en de vergroting van een landgebouwtje op het erf. Verbouwing van het boerenhuis in 1880 zie naar verluidt gedateerde balk van de dakconstructie. Volgens de literatuur worden de stallingen in 1920 heropgebouwd na verwoesting tijdens de Eerste Wereldoorlog. In 1922 registeert het kadaster de afbraak van de 17de-eeuwse schuur; op het perceel wordt een zwingelarij met motor (ingebruikname in 1922) en een magazijn (ingebruikname in 1923) opgetrokken in opdracht van vlashandelaars Gustaaf en Jules Vandekerckhove. In 1923, uitbreiding tegen de achtergevel van de meest noordelijk gelegen woning en in 1925 bouwt de Samenwerkende Maatschappij "De Leye" een "kunstmatige roterij" tegen de bestaande zwingelarij. Volgens het kadaster worden de bestaande landgebouwen vóór 1932 uitgebreid en worden er een drietal nieuwe landgebouwen opgetrokken. Uitbreiding van de meest zuidelijk gelegen woning in 1941 door de Harelbeekse nijveraar Robert Bossuyt. Vandaag bestaat de hoeve uit een nieuwbouwvilla en een bewaarde stalling dwars op de weg. Hoge bakstenen stalling onder een vernieuwd pannen zadeldak; erfgevel met muuropeningen onder betonnen lateien (onder meer schuifdeuren en laadluiken), kopgevel met heiligennis met bekronend kruisje.

Daarnaast belangrijke aanwezigheid van vlasschuren en roterijen uit de jaren 1920-1930 cf. nabijheid van de Leie. Nummers 47-49, woning met een aanpalend en achtergelegen vlasschuur onder golfplaten zadeldak; dieper gelegen schuur met centrale schuifpoort op hangrail en bovenliggende heiligennis met bekronend kruisje, aanpalende vlasschuur onder pannen zadeldak met vernieuwde centrale poort. Nummer 42, woning eveneens met aanpalende en achtergelegen vlasschuur, dieper gelegen schuur (nok loodrecht op weg) met centrale poort met bovenliggende heiligennis, aanpalende schuur met schuifpoort op hangrail. Vervallen, betonnen roterij uit de eerste helft van de 20ste eeuw, gelegen schuin achter de woning nummer 45 en aangebouwd tegen een bijgebouw en garage; één bewaarde rootkamer (voorheen minstens twee) met kijkgat en bovenliggende waterbak.

Voorts lage woningen daterend van circa 1900 (nummer 23, nummer 5) en interbellumwoningen (nummer 7, nummer 48). Aan het begin van de straat bevindt zich het Cultureel Centrum en feestzaal "Torengalm" daterend van 1970-1971 (nummer 1A), gelegen achter het café "In 't Gemeentehuis".

  • Dexia-archief: prentkaartencollectie, Brussel.
  • Informatiedienst Harelbeke: Bezienswaardigheden Harelbeke, nr. 28.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Bavikhove, 1876/2, 1914/10, 1922/5, 1923/4, 1925-1926/19, 1941/11, 1943/10.
  • Provincie West-Vlaanderen, Inventaris vlaserfgoed in het Leiebekken, Brugge, onuitgegeven studie, 2003-2007, inventarisfiche BAV002.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 403: Eene ander splete van zelve thiende, de zuyt zijde van de prochie, in Lantbouck vanden lande ende baronnie van Ingelmunstre, Vijve Sint-Eloy appendentie ende dependentien..., Loys de Bersacque, 1639.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 403: Noch eene ander spliete vande zelve thiende, de westzijde vande prochie, in Lantbouck vanden lande ende baronnie van Ingelmunstre, Vijve Sint-Eloy appendentie ende dependentien..., Loys de Bersacque, 1639.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nr. 1296: Drie figuratieve kaarten vande thiende toebehorende hooghe adele, ende moghende heere Vloessgang Adhelher van Plotho, baron van lande van Ingelmunster en inde prochie van Bavichove. In Tiende inde prochie Bavichove toebehoorende den lande ende baronie van Ingelmunster, 1639.
  • Rijksarchief Kortrijk, Kaarten en Plannen, nr. 495: Caerte figurative van twee geprojecteerde steenwegen leedende van de stadt Cortryck naer de gonne van Thielt, F. De Bal, 1750.
  • Stadsarchief Harelbeke, Aanleg van wegen, nr. 575.2: Kervijnstraat.
  • Beelden uit het verleden, Harelbeke-Bavikhove-Hulste-Stasegem, Harelbeke, 1978, p. 92-94.
  • BOTTE K., GLORIEUX R., VANDEWALLE (red.), Het hoevenboek van Harelbeke, Deel 1: Bavikhove, Harelbeke, 1985, p. 34-36.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1927, Deel VII, kolom 669.
  • MAERTENS-VERKINDEREN M., Uit het verleden van Bavikhove, Handzame, 1974, p. 7, 22-23, 54.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 33.
  • VUYLSTEKE G., Het dorp Bavikhove in 1639, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 2, nr. 3, 1999, p. 12.
  • Zo was Bavikhove, Handzame, 1976, nr. 17-19.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning van 1894

  • Omvat
    Dorpswoning van 1912

  • Omvat
    Dorpswoning van 1930

  • Omvat
    Herberg De Roterij

  • Is deel van
    Bavikhove


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kervijnstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14870 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.