Geografisch thema

Boterpotstraat

ID
14767
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14767

Beschrijving

Straat in het centrum van Harelbeke, lopende van de Gentsestraat naar de Noordstraat. De straatnaam verwijst naar "den Boterpot", een tiendegebied in Harelbeke.

Eertijds lange straat die het traject van de huidige Arendsstraat volgde en zo "leedende naar den Boterpot", een stuk grond ter hoogte van de Gavers. Reeds aangeduid op het stadsplan van Jacob van Deventer (1560). In de Spaanse tijd (1585-1713) het "Nachtergaelstraetje" genoemd. Op een kaart uit het landboek van Harelbeke-buiten, opgemaakt in 1768 door landmeter Frans De Bal, wordt de straat over de volledige oorspronkelijke lengte het "Boterpot Straetken" genoemd. Volgens De Flou is dat dan ook de eerste vermelding van deze straatnaam. Op het einde van de 18de eeuw is het een met bomen omzoomde weg waarlangs over de ganse lengte een drietal hoeves liggen, zie Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778). Op de Atlas der Buurtwegen (1845) wordt de straat aangeduid als "Chemin n° 10" of "Boterpotstraet" met als beschrijving "Chemin pavé par l'endroit dit Oosten vers le Deerlyckschen heirweg". Aan de zuidwestzijde, smal steegje dat loopt naar de parallel gelegen Peter De Coninckstraat en dat in oorsprong een landwegje is (deel van de Ballingenweg of vesteweg) cf. op de Atlas der Buurtwegen (1845) omschreven als "Sentier n° 47" en "Sentier du Sweveghemsche kalsyde au Boterpotstraet".

Door de aanleg van de spoorlijn Kortrijk-Gent in 1839 wordt de straat opgesplitst: het noordelijke deel van de straat behoudt de oorspronkelijke naam, het zuidelijke deel krijgt de naam Herpelsstraat, thans Arendsstraat. Op het einde van de 19de eeuw is de straat slechts met enkele woningen bebouwd zoals nr. 33, een woning met een in oorsprong sobere lijstgevel gebouwd in 1868 in opdracht van brouwer August Deconinck.

Huidige bebouwing dateert voornamelijk van de eerste helft van de 20ste eeuw. Nummers 26-28, gelegen op de hoek van de huidige zijarm van de straat - restant van de oude, hoger vermelde voetweg - is gebouwd in 1904 als één woning en in 1908 opgedeeld in twee. Typische, beraapte voorgevel met licht getoogde openingen in geprofileerde, wit beschilderde omlijstingen; begane grond van nummer 26 recent gewijzigd aan voor- en zijgevel. Nummer 32, een later aan de zuidkant ingebouwd rijhuis opgetrokken in 1913 in opdracht van timmerman Karel Bert met achteraan een werkplaats zie dienstingang. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel met neoclassicistische inslag zie geriemde omlijstingen, imitatievoegen. Nummer 42, eveneens uit de beginjaren van de 19de eeuw, bewaart metalen lateien met bloemen en deels oorspronkelijk schrijnwerk.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Harelbeke, 1870/19, 1905/11, 1908/7, 1914/21.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 1933: Vierde carte figurative van den vierden canton genaemt Wijde Gracht palende west ten suyden den volgenden canton, in Landboek van Harelbeke-buyten, J. De Lannoy naar plan van F. De Bal, 1768.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1921, Deel II, kolommen 450-451.
  • Harelbeke grafelijke stad, Harelbeke, 2003, p. 119, 173, 227.
  • LAMPAERT F., De Harelbeekse straatnamen in 1845, in Tijdingen van de Roede van Harelbeke, jg. 2, nr. 3, 1999, p. 3.
  • Straatnamen Harelbeke van a tot z, Harelbeke, 2002, p. 9.
  • WOSTIJN A., Harelbeke in de Spaanse tijd, 1585-1713, in De Roede van Harelbeke (De Leiegouw), nr. 14, Harelbeke, 1994, p. 16.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis met garage

  • Is deel van
    Harelbeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boterpotstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/14767 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.