Geografisch thema

Ekeren-Centrum

ID
14719
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14719

Beschrijving

Zuidwestelijk gedeelte van het district, grotendeels gelegen tussen de grens met Antwerpen en de ringspoorweg (de verbinding van het rangeerstation Antwerpen-Noord met de lijn Antwerpen-Roosendaal). In het zuidwesten de Markt met de Sint-Lambertuskerk en het voormalige gemeentehuis. Uitvalswegen naar het noorden: Dorpstraat, Driehoekstraat en Klooosterstraat; Veltwijcklaan naar het oosten en Steenstraat naar het zuiden.

In het westen: meestal eenvoudige arbeiderswoningen (één tot twee bouwlagen onder zadeldaken) uit de tweede helft van de 19de eeuw en het eerste kwart van de 20ste eeuw (onder meer Schoonbroek) en enkele steegjes, onder meer Groot Hagelkruis, Klein Hagelkruis, Kattenberg. De kasteeldomeinen, ten zuiden en ten oosten van de kerk, werden vanaf het eerste kwart van de 20ste eeuw verkaveld. Van west naar oost: "landgoed Cuylen of Van de Put", in 1920 verkaveld door de beheerders van de koekjesfabrieken De Beukelaer met gegroepeerde eengezinswoningen (zie De Beukelaerlaan); recente villawijk bij het "Hof De Oude Eik" verkaveld in het tweede kwart van de 20ste eeuw; de domeinen van het voormalige "Oosterlinckhof" en "Moretushof" verkaveld tot villagronden vanaf 1965; het aangrenzende domein van de "Konijnenberghoeve" werd vanaf 1963 verkaveld en omvat een lintbebouwing van eengezinswoningen. In de nabijheid van het station (ten oosten), vrij recente wijk met villa's of gegroepeerde eengezinswoningen, evenals landhuizen in cottagestijl uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Ten noorden van de Markt bevindt zich het Kristus-Koningplein, aangelegd na de verwoesting van de "Hoeve De Swane" (1945); een eenvoudige tuinwijk van 1922, bestaande uit een driehoekig ingeplante groep van dertig eengezinswoningen, in 1950 uitgebreid met tien woningen, werd gebouwd op initiatief van het gemeentebestuur en is gelegen aan de Driehoekstraat nummers 62-114, Kannekenslaan nummers 1-19, Geestenspoor nummers 6-16; ten zuidwesten graspleintje met bronzen "Akerbeeld" (1989) naar ontwerp van D. Van Damme. Juist over de ringspoorweg: kerkhof (Schriek) van circa 1910 met eclectische ingangspoort, te midden van landbouwgebied.

Meldenswaardig zijn een aantal scholen: onder meer in de Alfons Jeurissenstraat nummer 11: de voormalige gemeentelijke jongensschool (heden leegstaand) met onderwijzerswoning en achterin gelegen vleugel met klaslokalen (nok loodrecht op de straat) naar ontwerp van E. Gife van 1878 (zie gedenkplaat; ontwerp van 1877); vleugel met klaslokalen vergroot met verdieping naar ontwerp van F. Sel in 1929 (ontwerp van 1927). Kloosterstraat nummer 82 zogenaamd "Instituut Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes", waarvan de eerste klassen geopend werden in 1838, huidige gebouwen vermoedelijk uit het vierde kwart van de 19de eeuw - eerste helft van de 20ste eeuw. Oorderseweg nummer 8 zogenaamd "Sint-Lambertusintituut", een L-vormig gebouw van 1908 naar ontwerp van Br. Jonge (?) met latere uitbreidingen (onder meer van 1911 naar ontwerp van Th. De Grooff) en nieuwe lokalen vanaf 1968; merkwaardig gebruik van gele baksteen voor de in mozaïek uitgewerkte banden, muurvlechtingen en boogomlijstingen.

Hoeven ontbreken grotendeels met uitzondering van de Oorderseweg nummer 7: woonstalhuis met kern uit het eerste kwart van de 19de eeuw of de 18de eeuw; Schriek nummer 87 (zie Sint-Mariaburg): juist over de ringspoorweg gelegen hoeve met losstaande bestanddelen; tenslotte de zogenaamde "Konijnenberghoeve" aan de Veltwijcklaan nummer 139 uit de 17de eeuw.

  • Gemeente-archief Ekeren, Bouwaanvragen 1907-1909/S, doos 232; 1911/S, doos 237; 1912/S, doos 238.
  • Provinciaal Archief Antwerpen, Schoolgebouwen, Ekeren-centrum, plannen S 16.
  • BRESSELEERS F.-KANORA H. Geschiedenis van het onderwijs te Ekeren, [Ekeren], 1938.
  • BRESSELEERS F.-KANORA H., Portret van Ekeren, Ekeren, 1973.
  • GODDAERT R.-KEUKELINCK R., Het Akerbeeld, in Antwerpen, 1990, nummer 1, p. 19-20.
  • Wij bouwden 3000 woningen, De Ideale Woning - Arrondissement Antwerpen S.M., sine loco, sine dato, p. 16.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ekeren-Centrum [online], https://id.erfgoed.net/themas/14719 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.