Geografisch thema

Moere

ID
14384
URI
https://id.erfgoed.net/themas/14384

Beschrijving

Gemeente van 1.171 inwoners (02/2001) en een oppervlakte van 989 ha. Vormt sinds 1 januari 1970 een deelgemeente van Gistel.

Woondorp, de belangrijkste economische bedrijvigheid wordt er gevormd door landbouw. Gelegen aan de Moerdijkvaart.

Moere is ontstaan uit de zogenaamde "Moeren", moerassen gevormd na de grote overstroming in de 4de eeuw. Ligging van de "Moere-Blote-" en "Moere-Nieuwlandpolder" op het grondgebied, de laagste gebieden van Groot-Gistel (2,5 m tegenover Snaaskerkepolder 3,75 m). De "Moere-Nieuwlandpolder" (middenlandpolders) - begrensd door de Moerdijk- of Waerevaart ten oosten en ten zuiden, en het Groot Geleed ten noorden - is een zeer nat gebied met een opvallende smalle reepvormige percellering, met afwisselend weiland en akkers (alsdusdanig nog niet op de Ferrariskaart, 1770-1778). Afwatering via de geleden naar de Moerdijkvaart.

1127: eerste vermelding van de gemeente in het "Charterboek van Bergues". Moere kende verschillende benamingen: "Morri de Gistela", "Morra" en "Gistelmoere".

13de eeuw: na de drooglegging wordt Moere een aparte parochie. De eerste kerk werd gebouwd omstreeks 1231.1253. De kruiskerk werd toegewijd aan de Heilige Nicolaas en het patronaatschap ervan behoorde aan de bisschop en aan de abt van Sint-Andries te Brugge. De gemeente viel achtereenvolgens onder het bisdom Doornik, Brugge (vanaf 1559-1561), Gent (1801) en opnieuw Brugge (1834).

De gemeente bezit een groot aantal kleine waterlopen die werden gegraven en aangelegd tijdens de 13de eeuw onder impuls van de abdij Ter Duinen te Koksijde. Ze legden op die manier een groot deel van het grondgebied van de gemeente, "het Nieuwland" droog. Dit gebied werd vanaf de 16de eeuw bewoond.

Moere behoorde tot het Ambacht van Gistel en was één van de 67 gemeenten van het Brugse Vrije.

16de eeuw: grote impact van de godsdiensttwisten op de gemeente. Inval en plundering van de kerk door de Geuzen in 1582.

19de eeuw: in 1849 was er te Moere een gemengde gemeenteschool en in 1865 kwam er een afzonderlijke afdeling voor meisjes. Naar aanleiding van de schoolwet van Van Humbeeck werd er in 1879 een vrije school gesticht, waar vanaf 1882 onderricht gegeven werd door de Zusters van Eernegem.

De kerk wordt herbouwd in 1858-1860, de 13de eeuwse toren blijft behouden. De kasteeltjes "Le bon vouloir" en "Le bon séjour" worden gebouwd door de familie de Crombrugghe de Looringhe.

Eerste Wereldoorlog: de Duitse bezetter plaatst een kanon ("Lange Max") op het grondgebied van de gemeente.

Structureel. Moere vormt een straatdorp voornamelijk bestaande uit de Provincieweg met kerk, pastorie en enkele bewaarde 18de-eeuwse arbeidershuizen en hoeves; tevens lintbebouwing uit de jaren 1920-1930. Naar de Torhoutsebaan toe, verspreide bebouwing met hoeves uit het laatste kwart van de 19de eeuw. Ten oosten van de steenweg, Moerdijkstraat met verspreide bebouwing en voormalig station van Moere (nummer 29). Voorts haakse straten op dit tracé wat getuigt van een rationele polderontginning. Zeer weinig bebouwing in de genoemde polders.

  • Stadsarchief Brugge, Pieter Pourbus, Heraldische kaart van het Brugse Vrije (1561-1571).
  • DEKEYSER H., Gistel in oude prentkaarten, waarin enkele afbeeldingen van Moere en Zevekote, Zaltbommel, 1972.
  • HAELEWIJN, R., Oostenrijkse banen in West-Vlaanderen, in: Studiën en berichten, 67ste deel, 1970, p. 69-115.
  • POLLET A., Moere 1200 - 1920, Moere, 1971.
  • POLLET A., Moere, ons heem uit het verleden, Moere, 1972.
  • VANSEVENANT A.R., Bouwsteentjes voor de geschiedenis van Gistel . Moere, deel III, Moere, 1994.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van DE LEEUW S. 2003: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Gistel, Deelgemeenten Moere, Snaaskerke en Zevekote, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL3, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Moere [online], https://id.erfgoed.net/themas/14384 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.