Geografisch thema

Wulpen

ID
13985
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13985

Beschrijving

Landbouwgemeente (1237 hectare; 672 inwoners in 1970 teruglonend) in Westhoek en Zeepolders, aan het kanaal Duinkerke-Nieuwpoort, Bommelaeregracht en Langgeleed, met kleinige Oudlandpolders. Administratief en juridisch afhankelijk van Veurne.

Een van de oudste dorpen uit Veurne-Ambacht's "Blote": bestaande voor 961. Dicht bevolkte (voornamelijk vissers), bloeiende plaats in de 12de eeuw. Het altaar van Wulpen was eigendom van de Sint-Niklaasabdij te Veurne. Heerlijkheid, van 1100 tot 1307 toebehorend aan de Tempeliers, vervolgens, tot 1530 aan de Maltezer orde en ten slotte, tot in 1793 refugium van de Ter Duinenabdij. Eerste vermelding van de naam "Allaertshuizen", uithoeve van laatst genoemde abdij, in 1218, van de nederzetting, in 1228. Laatst genoemde verscheidene malen verwoest onder meer in 1590 en 1593. Oprichting van "Gasthuis Bethania" in 1252 ('56?); bezat in de 15de eeuw, 125 gemeten land en een windmolen, doch werd in 1577, samen met de kerk, door de Geuzen verwoest. Hugo van Wulpen, schepen van het Vrije, in 1306 tot ridder geslagen. 1645-'46: pestjaar. 17de eeuw: Franse en Spaanse belegeringen. In 1900 telde Wulpen nog vier steenbakkerijen (verspreid over Geushoek, Allaertshuizen-Steendam, Conterdijk). 1914-'18: staakmolen en kerktorenspits door genietroepen vernietigd; mei 1940: vernietiging Wulpenbrug door de geallieerden; 1970: fusie met Oostduinkerke, thans, samen met laatst genoemde, deelgemeente van Koksijde (wet van 30.12. 1975).

Voornamelijk woongebied voor pendelaars, doorkruist door twee belangrijke verkeerswegen: Toekomstlaan (over Wulpenbrug) en Veurnekeiweg (evenwijdig aan kanaal; storende garage nummer 46). Kernbebouwing rondom de kale, geasfalteerde Dorpsplaats (parking) en lintbebouwing uit de 19de- en het eerste kwart van 20ste eeuw, aan weerszijden het kanaal. Grote geïsoleerde hoeven, vaak met oudere kern, confer Allaertshuizen, buiten de dorpskom.

  • BIJNENS B., Koksijde. Dorp Wulpen. Sint-Willibrorduswandelpad, Koksijde, 1978.
  • DELRUE J., Wulpen. Het dorp, slagader van het land, getypte nota, (1952).

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De oorkonde uit 961 waarin Wulpen vermeld wordt, is al in 1974 als vals beschouwd. De oudste vermeldingen van Wulpen dateren uit de vroege 12de eeuw, maar er zijn geen demografische gegevens te vinden over die periode. Vanaf de vroege 12de eeuw behoorden de tienden van Wulpen aan het Sint-Walburgakapittel van Veurne, terwijl de parochie ten laatste in 1135 aan de Sint-Niklaasabdij van Veurne toeviel. De inventaristekst stelt dat Wulpen een heerlijkheid was die toebehoorde aan de Tempeliers en later een refugium van de Ter Duinenabdij, maar deze informatie is foutief. Wulpen vormde een ammanie met Booitshoeke, dat uit Wulpen ontstaan is, binnen de Noordvierschaar van de Veurnse kasselrij. Tot de afschaffing behorend tot het bisdom Terwaan, daarna tot dit van Ieper. De "Allaertshuizen", een groot uithof van de Duinenabdij, behoorden tot haar oudste bezittingen, gevormd vanaf circa 1139.

  • VAN CANNEYT G., STEKELORUM J. & VAN ACKER J. 2019: De terriers van Wulpen (1723-1725) en van Booitshoeke (1725), Koksijde, 5-6.
  • Informatie verkregen van J. Van Acker (5 augustus 2021).
Auteurs : Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    't Schoudervliet

  • Omvat
    Allaertshuizen

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Belgische mitrailleurpost

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning Den Toestand

  • Omvat
    Boerenhuis Damhof

  • Omvat
    Dorpsplaats

  • Omvat
    Geallieerde betonnen militaire post

  • Omvat
    Geallieerde militaire post

  • Omvat
    Geallieerde mitrailleurpost

  • Omvat
    Gedenkteken voor de 4de legerdivisie

  • Omvat
    Gerard Botshoeve

  • Omvat
    Herberg De Hullebrug

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve De Single

  • Omvat
    Hoeve Duivennest

  • Omvat
    Hoeve Geushof

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Westhoek

  • Omvat
    Hof ter Bommelaere

  • Omvat
    Ingebouwde mitrailleurpost

  • Omvat
    Torrelestraat

  • Omvat
    Veldkapel aan Kapelhoeve met linde

  • Is deel van
    Koksijde


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Wulpen [online], https://id.erfgoed.net/themas/13985 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.