Geografisch thema

Steenkerke

ID
13974
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13974

Beschrijving

Gemeente (1190 ha; 494 inwoners in 1970) in de Westhoek en Zeepolders, aan het kanaal Veurne-Lo, Steengracht en spoorlijn Gent-Adinkerke. Vlakke grachtenrijke Oudlandpolders, bestaande uit kreekruggen en lagere polderkommen. Administratief en gerechtelijk arrondissement en kanton Veurne. In 1970 bij Veurne gevoegd.

Reeds vermeld in 828 als stichting van Sint-Bertinusabdij te Sint-Omaars. In 1093 zelfstandige parochie, van waaruit later de parochies Eggewaartskapelle (1111), Avekapelle (1149) en Bulskamp (1199) ontstaan; kerk onder patronaat van vermelde Sint-Bertinusabdij. Behorend tot de Noordvierschaar binnen de kasselrij Veurne; 1228, Ingelbertus van Steenkerke; 1239, schenking van grond, gelegen te Steenkerke (zogenaamd "Rolandesstic") aan de Sint-Bertinusabdij door ridder Jean Lauwaert uit Eggewaartskapelle; hetzelfde geschiedt in 1266 door Eustachius uit Steenkerke. Circa 1300, bezetting van de streek door de Fransen; aanleiding tot de Gulden Sporenslag (1302); Veurne-Ambachtse troepen aangevoerd door Eustachius Sporkin (Sporkijn), die te Steenkerke het "Hof van Sporkin", leen van de burcht van Veurne, bewoonde (tot vóór 1798 lag in het koor van de kerk op een verheven tombe en in harnas, de heer Sporkin). Ander leenhof van de burcht van Veurne, het "Aloverhof". 1328: slag bij Kassel; dood van 74 Steen- kerkenaren. 1442, melding van Jan de Baenst als baljuw van de abt van Sint-Bertinusabdij in Steenkerke. 1583: verwoesting door de Fransen, onder leiding van de hertog van Anjou, en vernieling van de kerk door de geuzen. Verwoestingen in 1650, 1659, 1702 en tijdens de Franse Revolutie. Van dan af deel uitmakend van het Departement van de Leie. Sinds 1802, parochie afhankelijk van bisdom Gent, vanaf 1834, van bisdom Brugge. Relatief weinig vernield tijdens de eerste wereldoorlog. 1944, onderwaterzetting van de streek door de Duitsers.

Steenkerke, heden woongebeid voor pendelaars naar Veurne, bezit een landelijk karakter, dat echter bedreigd wordt door het Veurnse-Industrieterrein I, deels op Steenkerke gelegen. De kleine dorpskom, gesitueerd aan de kruising van de Steenkerke-Haenestraat en Steengracht oost en west, kenmerkt zich door een 19de-eeuwse bebouwing van een à twee bouwlagen, onder zadeldaken (soms in de loop van de 20ste eeuw aangepaste gevels), aan slechts één straatzijde (uitgezonderd Haenestraat). Schilderachtig Sint-Laurentiuskerkje met omliggend, door middel van haag en linden omzoomd kerkhof, gelegen ten oosten van dorpsplein, in feite een verbreding van Steenkerkestraat (thans parking). Militaire begraafplaats en woonuitbreidingszone respectievelijk ten noordoosten en oosten van de kerk. Enkele hoeven, sommige met 18de-eeuwse kern, vlakbij dorpskom (Steenkerkestraat nummers 9 en 11 ; Haenestraat nummer 11); grote meerledige polderhoeven, vaak met 18de-eeuwse kern (zie zogenaamd "De Roode Poort", "Groot Pronkenhof", "Klokhof") verspreid over de gemeente. Steenkerke telt verschillende wijken met klinkende namen onder meer Elysese Velden, Ma Campagne, Presende. Vanop de brug over het kanaal, goed zicht op eerder zeldzame zogenaamd Friese bergschuur (zie Vaartstraat nummer 53). Steenkerke bezat eertijds een houten staakmolen op open voet.

  • BIJNENS B., Koksijde -Sint-Idesbald. Julius Caesar fietsroute, Koksijde, 1975.
  • SARRAZYN M., Historische schets van Steenkerke in De Gidsenkring, IX, 2, 1971.
  • WARREYN M., Steenkerke, Steenkerke, [1952).

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Belgische militaire begraafplaats Steenkerke

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpsherberg In de Zwaan

  • Omvat
    Herberg De Draaibrug

  • Omvat
    Herberg De Kroonbiljart

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve 't Kalkoenhof

  • Omvat
    Hoeve 't Klein Pronkenhof

  • Omvat
    Hoeve Blauwhof

  • Omvat
    Hoeve Crocodillehof

  • Omvat
    Hoeve De Grote Pronker

  • Omvat
    Hoeve De Roode Poort

  • Omvat
    Hoeve Klokhof

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met rest van wal

  • Omvat
    Hoeve Waesbrug

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Presendestraat

  • Omvat
    Stal

  • Omvat
    Veldkapel Onze-Lieve-Vrouw Troost in nood met knotlindes

  • Is deel van
    Veurne


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Steenkerke [online], https://id.erfgoed.net/themas/13974 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.