Geografisch thema

Koutermolenstraat

ID
12916
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12916

Beschrijving

Straat met een gebogen tracé vanaf de Torhoutstraat tot aan de Handzamestraat. Het tracé is als dusdanig reeds aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). In 1785 wordt deze straat de "baenstraete leidende vanden Coutermeulen naer Thourout" genoemd. De huidige straatnaam verwijst naar de zogenaamde "Koutermolen" (zie * Koutermolenstraat nummer 7) met oudste vermelding in 1438: "Noordoost van de Koutermeulen in de jeghenoote dat men heet ter Noortbeke" (zie Karel De Flou). De huidige straatnaam wordt voor het eerst vermeld op de Atlas der Buurtwegen (circa 1844).

De verkaveling zogenaamd "Koutermolen " van circa 1970 situeert zich ten zuidwesten van de straat in de driehoek Koutermolenstraat, Handzamestraat en Sneppestraat met een aantal kleine doodlopende straten (Koutermolenstraat en voorts straatnamen verwijzend naar de seizoensarbeid).

In 1992 wordt ter hoogte van de Koutermolenstraat een archeologisch noodonderzoek ingesteld naar grafheuvels uit de Bronstijd en een nederzetting uit de late IJzertijd. Deze locatie is eind de jaren 1980 reeds gekend van luchtfotografie. Aanleiding voor dit noodonderzoek is een verkaveling. Het betreft minstens twee grote cirkelvormige structuren die grafheuvels uit de Bronstijd bleken te zijn. In de grachten zijn tevens archeologica aangetroffen die kunnen wijzen op een nog oudere menselijke aanwezigheid (onder meer een onafgewerkte mesolithische spits) en die vermoedelijk te dateren zijn in het Midden Neolithicum. Er is echter onvoldoende materiaal teruggevonden om te besluiten dat er een neolithische nederzetting ter plekke zou zijn geweest.
De grachten van beide grafheuvels waren deels gevuld met materiaal uit de vroege La Tène-periode (zie geknikt aardewerk, scherven met kam- of groevenversiering). Dit wijst op een nabijgelegen nederzetting uit de tweede helft van de 5de eeuw voor Christus. De exacte locatie van deze nederzetting is nog niet gelokaliseerd, maar vermoedelijk bevindt ze zich op (relatief) korte afstand van de opgravingen.

De straat heeft nog deels een landelijk karakter zie enkele bewaarde hoeves en de site van de Koutermolen (zie * Koutermolenstraat nummer 7). Koutermolenstraat nummer 23/ Sneppestraat is een in de bocht van de weg gelegen hoeve met een in de tweede helft van de 20ste eeuw herbouwd boerenhuis. Bewaarde hulsthaag en lindes bij de erftoegang. Bewaarde 19de-eeuwse dwarsschuur met beplankte erfgevel. Deze hoeve is reeds vermeld in de ommeloper van 1680 als "buyckende en kerende in de Baenstraete", wat vermoedelijk wijst op het bochtig tracé. Voorts staan aan het begin van de straat een aantal lage 19de-eeuwse arbeiderswoningen, deels verbouwd en met vernieuwde parementen. Nummer 14 is een aan de straat gelegen boerenarbeidershuisje met geïncorporeerd stalletje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw: rode baksteenbouw met gecementeerde plint met imitatievoegen, rechthoekige muuropeningen onder betonnen latei en strek, vernieuwd houtwerk. Nummer 10 is een arbeidershuisje opgevat als diephuisje, daterend uit de jaren 1930. Koutermolenstraat zonder nummer (gelegen tegenover nummers 10, 14) is een arbeidershuisje uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, mogelijk oorspronkelijk tweewoonst, rode baksteenbouw onder zadeldak (rode Vlaamse pannen).

  • BOURGEOIS J., MEGANCK M., Noodonderzoek 1992 op een door luchtfotografie ontdekte site te Kortemark-Koutermolenstraat. Grafheuvels uit de bronstijd en nederzetting uit de late Ijzertijd, in Westvlaamse Archaeologica, jg. 9, nummer 1, 1993, p. 1-10.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel VIII, Brugge, 1928, kolommen 560, 571-574.
  • LAMMENS W., Archeologisch Site-Museum. Vaste Collectie, gemeentebestuur Kortemark, 2005, p. 10-14.
  • VERHAEGHE M., Uit het verleden van Kortemark, Brugge, 1953, p. 184.
  • WERBROUCK M., Het Ambacht binnen de Parochie Kortemark in 38 begins, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1995, p. 42.
  • WERBROUCK M., Van molens en molenaarsgeslachten: acht eeuwen molengeschiedenis te Kortemark, in Jaarboek van de heemkundige kring "Crekel Beke", Kortemark, 1990, p. 74.

Bron: BAERT S. & VANNESTE P. in samenwerking met CREYF S., DEVOOGHT K., GHERARDTS F. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortemark, Deel I: Deelgemeenten Kortemark en Handzame, Deel II: Deelgemeenten Werken en Zarren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL40, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Koutermolen met maalderij

  • Is deel van
    Kortemark


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Koutermolenstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12916 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.