Geografisch thema

Vuilputstraat

ID
12710
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12710

Beschrijving

Lange straat vanaf het kruispunt Kapellestraat - Kerkstraat - Astridlaan met zuidwaarts en kronkelend verloop tot aan de grens met Ingelmunster, alwaar onder dezelfde benaming verder gezet. Het noordelijke straatdeel is een onderdeel van de wegenlus voor doorgaand verkeer omheen het dorpscentrum, gevormd met de Kasteelstraat - Baronielaan, Regentiestraat, Kerkstraat, Hoogstraat, Oostrozebekestraat, Onze-Lieve-Vrouwstraat, Barnumstraat (deels) en Astridlaan.

Historische verbindingsweg reeds in renteboeken van 1614 vermeld; genoemd naar een stuk land zogenaamd "vulpit" en de gelijknamige brug over de Devebeek aan de grens met Ingelmunster, vermeld op de overzichtskaart van de kasselrij Kortrijk van 1641 opgemaakt door landmeter Lodewijk De Bersaques (afb.).

Op een kaart bij het landboek van 1654-1656 wordt de "Vulpudt straete" met verspreide landelijke bebouwing weergegeven, onder meer het "Goet te Potente" aan de noordwestzijde (zie Onze-Lieve-Vrouwstraat, Potentestraat), brugjes over de Jabbeke (huidige Citroenbeek) en de Devebeek, de akkerlanden "Seven Eecken" aan de noordoostzijde en "Jabbekestuk" met aanpalend grasland "Biesbilk" aan de oostzijde, en de "Capbusch" ten zuidwesten, aan het thans verdwenen Poperstraatje.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt de grotendeels door bomen omzoomde straat weergegeven met toegenomen hoevebebouwing met losstaande bestanddelen en stenen brugjes over de Citroen-en de Devebeek. Circa 1776 wordt in de straat herberg "De Slabance" geopend, gesloten in de 19de eeuw.

Op de Atlas der Buurtwegen (1846) wordt de "Vuylputstraet" ook omschreven als "weg van d' herberg genaemd Koeyvoet naer de brug gezegd Vuylputbrug voorbij d' hoeve Mallen".

In de 19de en de 20ste eeuw worden in de straat enkele herbergen uitgebaat, onder meer "Den Nieuwen Hast", "De Vincke" later gekend als "Mady", "De Biezaard" en "In 't Zomerland" (zie nummer 20); de meeste zijn in de loop der tijd gesloten.
In 1862 vragen de broers en textielfabrikanten Tack toelating voor de oprichting van een vlasspinnerij-stoomweverij in de straat.
In 1910 laat de Gentse nijveraar Joris Schaetsaert zowel aan de Vuilputstraat als aan de Barnumstraat op het voormalige akkerland "Seven Eecken" een rij werkmanswoningen optrekken.

In een studie van 1941 met betrekking tot de vlasvezelbereidingsnijverheid in Vlaanderen registreert men in de Vuilputstraat enkele vlasverwerkers, met name Albert Verbrugghe en de gebroeders Roger, Remi en Gerard Germonprez; l.g. hebben drie zwingelmolens in bezit.
In de jaren 1962-1964 wordt na sloop van de historische hoeve "Goet te Potente" een gelijknamige woonwijk gerealiseerd, die zich tot aan de Steenstraat uitstrekt, met invulling van koopwoningen door de Huisvestingsmaatschappij Midden-West-Vlaanderen; tevens worden in dezelfde periode in de straat enkele huurwoningen gebouwd.

Woon- en agrarische functie. Zuidelijk straatdeel aansluitend bij het landelijk gebied, waarlangs enkele geprononceerde kouterruggen met vruchtbaar, open akkerland; velden met vlasbundels aan de grens met Ingelmunster. Hoeves met losstaande, verankerde, bakstenen bestanddelen onder pannen zadeldaken, veelal met recente nutsgebouwen, waarvan enkele gelegen op een site die in het 17de-eeuwse landboek weergegeven wordt. Nummer 84, hoeve waarvan toegang tot erf met losse verharding en grasperken via geschilderd ijzeren hek tussen gecementeerde en vlak afgedekte pijlers; woonhuis met gecementeerde erfgevel en gewijzigde muuropeningen. Nummer 82, 20ste-eeuwse hoeve met woonhuis van twee bouwlagen onder pannen schilddak, omhaagde voortuin en achterliggende stal; bakstenen afsluitingsmuur met toegangspijler voorzien van rechthoekige, beglaasde gevelnis waarin beeldje van Onze-Lieve-Vrouw met Kind.

Veelal hoeves met vernieuwd of nieuw woonhuis en oudere bijgebouwen, onder meer nummers 66, 70, 72, 74, 112 (" Ter Leegendaele") en 127. Nummer 66 met haakse, witgekalkte schuurstalvleugel onder golfplaten zadeldak met metalen schuifpoort, tweedelige staldeuren en aanbouw met buitentoilet. Nummer 127 met erftoegang gemarkeerd door geschilderd ijzeren hek tussen witgeschilderde, betonnen pijlers; schuur onder zadeldak met dakoverstek op kardoezen, grote korfboogpoort met klinket, geïncorporeerde aardappelkelder en aanbouwen onder lagere nok; kleinere, uitgebreide schuur met metalen schuifpoort onder vernieuwde bedaking.

Noordelijk straatdeel met onderbroken rijbebouwing van een à twee bouwlagen aansluitende bij de bebouwing in het dorpscentrum. Frequent bewaarde 19de- en begin 20ste-eeuwse eenlaagsbebouwing - onder meer enkele voormalige herbergen - met verankerd bakstenen parement onder pannen zadel- of mansardedaken, veelal verbouwd of gerenoveerd, onder meer nummers 6, 8, 10, 18; nummer 106 met in gecementeerde zijgevel, rondboognis in zwartbakstenen omlijsting met kruis waarin beeldje van Sint-Antonius met Kind. Nummer 1/ Barnumstraat, voormalige herberg in 1911 voor de Pittemse brouwer Jules Tavernier gebouwd; witgekalkte baksteenbouw met dubbele, overhoekse muizentandfries en afgeschuinde hoektravee oplopende in trapgevel (vier treden) op licht uitkragende schouderstukken met ijzeren topstuk; gewijzigde muuropeningen en inkom op de hoek. Nummer 20, "In 't Zomerland", voormalige herberg met getrapte baksteenfries en gewijzigde muuropeningen. Nummer 79 met muizentandfries en segmentboogopeningen onder strek. Nummers 23-25, werkmanshuizen met aflijnende tandfries, segmentboogopeningen onder strek (nummer 25 met T-raam); nummer 23 met witgekalkt parement.
Enkele boerenarbeiderswoningen met witgekalkt parement en gewijzigde muuropeningen, onder meer nummer 137. Nummer 100 met baksteenfries, rechthoekige poort, zijgevel met vlechtingen en rondbogig zolderluikje.

Enkele eenlaagswoningen met gecementeerd (onder meer imitatiebanden), al dan niet geschilderd parement, onder meer nummers 9-11. Nummer 24, haaks op de straat ingeplant met bakstenen bijgebouw onder zadeldak (Vlaamse pannen) met in top van zijgevel rondboognis in zwartbakstenen omlijsting; recentere bijgebouwen en gassilo's. Nummer 92, diepergelegen, voormalige tweewoonst met getoogde openingen, in 1903 verenigd en naar verluidt tot in de 20ste eeuw door strodak afgedekt; recentere, witgeschilderde bijgebouwen, onder meer aan de straat gelegen, kleine langsschuur met schoorsteen en muuropeningen onder ijzeren I-profielen.

Tevens eenvoudige woonhuizen daterend uit het tweede en derde kwart van de 20ste eeuw; enkelhuizen van twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat) met roodbakstenen lijstgevel, gecementeerde plint en muuropeningen onder geschilderde of granitolateien, onder meer nummers 55-57, nummer 79 met getrapte baksteenfries en nummer 83 met siercementering in plint.

Nummer 85, dubbelhuis in typerende wederopbouwstijl met roodsierstenen parement, breukstenen plint en gebruik van natuursteen voor omlijstingen, sluitstenen, consoles van licht overkragende bovenbouw oplopende in puntgevel en ruitvormige gevelsteen met klavermotief.

Aanvullende, gekoppelde en vrijstaande eengezinswoningen daterend uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Recente eenheidsbebouwing, onder meer nummers 39-45, eenlagige woonhuizen onder pannen zadeldak met dakkapellen en -vensters, roodbakstenen parement met tandfries en geïncorporeerde autobergplaats.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 1, 1903/105, 1912/31.
  • BAERT G., Tentoonstelling Meulebeke textielgemeente, brochure, Meulebeke, 1989, p. 46.
  • BAERT G., Van aubergien, lantsherberghskens en brandewijnhuysen te Meulebeke, in De Roede van Tielt, jg. 18, nummer 4, 1987, p. 72, 87, 90, 94, 103-104, 107, 112.
  • BOUCKHUYT L., De kapellekensbaan, een inventaris van de Meulebeekse veldkapellen, Meulebeke, 1994, p. 169.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XVI, Brugge, 1935, kolom 884.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XVIII, Brugge, 1938, kolom 454.
  • GERMONPREZ R., Het boek van Meulebeke, Meulebeke, 1982, p. 22, 102.
  • MAES F., Toponymie van Meulebeke t.e.m. 1700, onuitgegeven licentiaatverhandeling, Universiteit Gent, 1998-1999, p. 19, 61, 64, 84, 93.
  • Onze vlasvezelbereidingsnijverheid. Jaarboek 1941. Textielcentrale, Kortrijk, 1941, p. 13, 263.
  • VANNESTE H., Het andere Meulebeke, Een getekende terugblik, Meulebeke, 2007, p. 55.
  • VANNESTE H., Meulebeke, in HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 106.
  • VERMEULEN B., 75 jaar bouwmaatschappij De Mandel, 1920-1995, Roeselare, 1995, p. 68-69.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Goed te Hulsvelde

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Kapelletje

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Omvat
    Sint-Annakapel

  • Omvat
    Wegkruis

  • Is deel van
    Meulebeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vuilputstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12710 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.