Geografisch thema

Marialoopsteenweg

ID
12659
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12659

Beschrijving

Steenweg vanaf de rotonde Tieltstraat - Nijverheidsstraat - Oude Tieltstraat - Meentakstraat met oostwaarts verloop tot aan de Marialoopplaats. Verbindt samen met de Tielstraat het dorpscentrum van Meulebeke met het gehucht Marialoop, gelegen in het noordoosten van Meulebeke en uitgegroeid tot kerkdorp dat fungeert als zelfstandige parochie met basisvoorzieningen als onder meer kleuter- en lager onderwijs (zie Marialoopplaats).

Op een kaart bij het landboek van 1654-1656 wordt het grondgebied van Marialoop weergegeven als nog grotendeels bebost gebied met weinig bewoning. Van het nog niet rechtgetrokken tracé met verspreide landelijke bebouwing, onder meer aan de zuidoostzijde het "Goet ten Ackere" (zie nummer 72), wordt het westelijke deel tot aan de Vijfstraat vermeld als "straete van de plaetse naer maerloope voorbij de hofstede van joos vandenbussche" en het oostelijk deel als "straete vant noort eynde vanden Spillebusch naer maerloope", waarbij het tracé van de huidige Processieweg tot aan de Marialoopplaats gevolgd wordt. Ten noordwesten van de weg ligt "den grooten busch achter maerloope"; ten zuiden, zich uitstrekkende tot aan de westzijde van de Vijfstraat, ligt het "Spillebusch".

De Ferrariskaart (1770-1778) toont de door bomen omzoomde weg met toegenomen hoevebebouwing met losstaande bestanddelen.
Op de Atlas der Buurtwegen (1846) wordt het westelijke deel "Spilledamstraet" genoemd of "weg van de herberg genaemd het Peerdeken tot in de weg genaemd Vijfstraet voorbij d' hoeve Seynaeve"; het oostelijke deel met huidig recht tracé, "Akkerstraet" of "weg van de plaets genaemd Spillebosch naer het gehucht Marialoop".

Nadat Marialoop tot bloei begint te komen vanaf het tweede kwart van de 19de eeuw en onder meer in 1863-1865 aan de Marialoopplaats een gemeentelijke jongensschool met onderwijzerswoning wordt opgericht, stichten de Zusters van Liefde van Heule in 1881 op initiatief van pastoor Aernoudt een vrije meisjesschool aan de noordoostzijde van de weg. Hierdoor loopt de gemeenteschool leeg, die na sluiting als ontspanningszaal in gebruik wordt genomen.

In de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw worden langsheen de steenweg enkele herbergen uitgebaat, onder meer "De Landsman", "De Herder", "Ruyssenwijk", "Sint-Antonius", in 1910 herbouwd na brand, "De Voerman", "De Meerschbloem", "In Vondel", "De Samenkomst" later gekend als "Ippon" en "Het Dorphuis"; de meeste uitbatingen zijn in de loop der tijd gesloten en/of gesloopt. In 1863 wordt aan de zuidzijde van de weg "Lampaerts molen" opgericht, een korenwindmolen van het type staakmolen met open voet, die circa 1886 wordt afgebroken.

In 1871-1872 wordt vanaf "het Peerdeken" langs herberg "De Fortuyne" tot voorbij de gemeenteschool de huidige Marialoopsteenweg aangelegd; tot in de eerste helft van de 20ste eeuw ook gekend als "Meulebekestraat". Aan de noordoostzijde van de steenweg richten de gebroeders Vandenheede in 1900 een linnen- en katoenweverij op, ook gekend als de "kosterfabriek".

Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden er soldaten in de school en het klooster ingekwartierd. Zowel de school als de weverij Vandenheede lopen veel schade op. In oktober 1918 hebben zware gevechten plaats bij Marialoop, onder meer nabij de hoeve Pieters waar naar verluidt negen Franse soldaten sneuvelen; tevens wordt op verschillende erven van hoeves geschut geplaatst.

In 1928 worden langsheen de steenweg fietspaden aangelegd.

In 1945 richt vlashandelaar Aloïs Libeert uit Lauwe samen met zijn zonen een wattenfabriek op in de gebouwen van de weverij Vandenheede, die in 1931 is stopgezet. De fabriek verwerkt vezels en textielafval tot "effilochés" (uitrafelingen) en industriewatten en groeit uit tot één van de belangrijkste bedrijven van Meulebeke, met uitbreidingen in de jaren 1950. In 1956 sticht men de "p.v.b.a. Libeert & Zonen" en vanaf 1965 is het bedrijf gekend als "Libeltex" (Libeert Belgium Textiles), waarbij wordt omgeschakeld naar de productie van synthetische vezels en de fabriek volledig wordt verbouwd en gemoderniseerd. Sinds 1979 opgenomen in de multinational "British Vita"-groep uit Manchester, met thans een tewerkstelling van meer dan 200 mensen (zie nummer 51).

In 1947 sticht Marcel Crop, zoon van bouwondernemer Camiel Crop, de "N.V. Bouwbeton", een gekende aannemersfirma die zich in gewapende betonconstructies specialiseert en vele openbare en private werken in heel België realiseert. Om de aansluiting met de Marialoopplaats te verbreden, wordt de in verval geraakte voormalige gemeenteschool in 1963 afgebroken. In 1975 fusioneert de vrije school met de Sint-Amandusschool in het centrum en in 1977 schenken de zusters hun eigendom aldaar aan de parochiale werken van de dekenij Tielt (zie nummers 53-55).

Woon- en agrarische functie en school; aan noordoostzijde, terrein van bedrijf "Libeltex" dat zich tot tegen de Drongensveldweg uitstrekt. Heterogene bebouwing met grotere woonconcentratie tegen de Tieltstraat en de Marialoopplaats aan.

Grootste deel van de steenweg aansluitend bij het landelijke gebied met hoevebebouwing bestaande uit losstaande 18de-, 19de- en 20ste-eeuwse verankerde bakstenen bestanddelen onder pannen zadeldaken, waarvan enkele gelegen zijn op een oudere site weergegeven op het landboek van 1654-1656; veelal met aangepaste of volledig vernieuwde woonhuizen en recente bijgebouwen. Nummer 25, hoeve met verharde oprit en witgeschilderde, open betonnen erfafsluiting; woonhuis van zeven traveeën met gecementeerd en witgeschilderd parement, rechthoekige muuropeningen (schuiframen) onder vlakgecementeerde lijsten met platte sluitsteen. Nummer 27, hoeve waarvan erf met losse verharding en centraal grasperk met bomen, omgeven door haag en witgeschilderde, open betonnen afsluiting met toegang via recente bakstenen erfpijlers; vernieuwd witgeschilderd woonhuis met gewijzigde muuropeningen; haakse bakstenen bijgebouwen, stal met muuropeningen onder witgeschilderde betonnen lateien en verbouwde schuur met metalen schuifpoort. Nummer 37 met aangebouwde bakstenen aardappelkelder met korfboogtoegang. Nummer 64, woonhuis met muuropeningen onder lateien en sierplint. Nummer 70 met toegang tot onverhard erf via betonnen pijlers en ijzeren hek; open betonnen afsluiting met draad en hulsthaag; parallel aan het vernieuwde woonhuis, deels verbouwde schuurstalvleugel onder zadeldak met dakoverstek.

Restanten van 19de- en begin 20ste-eeuwse eenlaagsbebouwing van werkmanshuizen en voormalige herbergen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; mechanische pannen), veelal gerenoveerd en/of verbouwd, onder meer nummers 20, 31, 56. Nummers 39, gebouwd in 1875 en in 1909 vergroot met naastgelegen werkhuis aan de oostzijde; verankerd en witgekalkt baksteenparement op gecementeerde en zwartgeschilderde plint, gewijzigde muuropeningen en segmentboogdeur; nummer 41 later omgevormd tot woonhuis en verbouwd. Nummers 52-54, voormalige tweewoonst, thans woonhuis bij voorliggend tankstation. Witgeschilderde baksteenbouw met meerledige tandfries, gecementeerde en zwartgeschilderde plint, geschilderde natuurstenen onderdorpels, segmentboogopeningen (schuiframen), vernieuwde zijgevel en recentere aanbouw onder lessenaarsdak.

Enkele eenlaagswoningen met verankerd baksteenparement, veelal voorzien van gecementeerde en geschilderde plint onder pannen mansardedak (mechanische pannen). Nummers 9-11, vrijstaande tweewoonst met voortuintjes en muuropeningen (schuif- en T-ramen) onder betonnen latei; nummer 9 verbouwd. Nummer 16, dubbelhuis met ondiep voortuintje, banden in witte baksteen en tandfries; verbouwd, zie nieuwe muuropeningen in zwartbakstenen omlijsting, geïncorporeerde autobergplaats en brede dakkapel. Nummer 35/ Vijfstraat, werkmanshuisje van twee traveeën met muuropeningen onder betonnen latei met zaagtandmotief, rondbogig keldervenstertje in zijgevel en haaks bijgebouw langs de Vijfstraat. Nummer 59 met nieuwe dakkapellen, tandfries en segmentboogopeningen; links, later aangebouwde autobergplaatsen. Nummer 78 met nieuwe dakkapellen en gerenoveerde straatgevel. Nummer 57, aan de straat gelegen woonhuis gebouwd in 1887 door de Meulebeekse vlaskoper Pieter Snauwaert; thans gerenoveerd en deel uitmakende van de naastgelegen school. Dubbelhuis met gecementeerd en geschilderd parement, muuropeningen in vlakgepleisterde omlijstingen met oren en beglaasde gevelnis met beeld.

Zonder nummer, aan de straat gelegen electriciteitscabine gedateerd in gevelsteen "1923"; vrijstaande, gecementeerde en witgeschilderde baksteenbouw onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; zwarte mechanische pannen) met rechthoekige toegang in nis onder gekoppelde rondboogfries met natuurstenen consoles.

Nummer 41, villa van twee bouwlagen onder pannen schilddak gebouwd in 1942 met late inslag van art-decostijl, met rechthoekige benedenerker, gevelbreed balkon met buisleuning, muuropeningen (nieuw schrijnwerk) in simili-omlijsting en deur met gekleurde glas-in-loodinvulling.
Aanvullende, vrijstaande eengezinswoningen daterend uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Nummer 26, woonhuis daterend van 1961 met late cottage-inslag; zijgevel met aandaken op getrapte schouderstukken en inkomtravee met overkragende bovenerker voorzien van driehoekig gevelveld onder haaks zadeldak. Enkele villa's in landelijke stijl met witgeschilderd baksteenparement, pannen bedaking, dakvensters of -kapellen, aangelegde, hoog omhaagde tuin en toegang via witgeschilderde bakstenen pijlers met ijzeren hek. Nummers 46 en 48 gebouwd in 1965 in opdracht van nijveraar Jean Libeert, die een hoeve laat afbreken en het erf verkavelen; nummer 46, "Westkot", met bewaard witgekalkt bakhuis onder zadeldak met Vlaamse pannen aan de straat; nummer 48, "Goodwill", naar ontwerp van architect Carl Steyaert (Nieuwpoort).

Tevens woonhuizen in bungalowstijl uit het derde kwart van de 20ste eeuw, onder meer nummers 94-96, een tweewoonst onder licht hellend zadeldak. Nummer 15, woonhuis op U-vormig grondplan met grote voortuin en oprit, gebouwd in 1966 naar ontwerp van architect Jan Van Coillie (Roeselare). Volume onder plat dak met parement in lichtbruine baksteen en beige siersteen; horizontale belijning doorbroken door opgaande penanten en uitkragende schoorsteen; opengewerkte straatgevel met gevelhoog vensterregister, inkom met groot zijlicht en geïncorporeerde autobergplaats onder lager dak. Nummer 51/ Drongensveldweg, bedrijfsgebouwen van "Libeltex" daterend uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Aan de steenweg, gepleisterd en witgeschilderd complex van twee bouwlagen onder plat dak, waarin onder meer burelen met voorliggende parking; hoofdtoegang gemarkeerd door vooruitspringend risaliet voorzien van uitlopende schermgevel met segmentboogtoegang. Langs de Drongensveldweg, grootschalige productiegebouwen, onder meer onder gekoppelde zadeldaken met witgeschilderd baksteenparement, blinde oculus in zijpuntgevel en hoog uitkragende schoorsteenpijpen.

Ter hoogte van het kruispunt met de Vijfstraat aan de noordzijde, recent klein houten herdenkingskruisje.

  • Gemeentearchief Meulebeke, Bouwaanvragen, 1964/1.
  • Kadastararchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 2, 1872/9, 1876/10, 1887/20, 1902/15, 1910/18, 1913/28, 1941/30, 1951/57, 1961/40, 1964/48, 1965/55, 1966/39, 1966/40, 1967/63.
  • 50 jaar Libeltex : een geschiedenis van mensen, Tielt, 1995.
  • BAERT G., Tentoonstelling Meulebeke textielgemeente, brochure, Meulebeke, 1989, p. 45, 48-49.
  • BAERT G., Van aubergien, lantsherberghskens en brandewijnhuysen te Meulebeke, in De Roede van Tielt, jg. 18, nummer 4, 1987, p. 73, 75, 78, 84, 86, 89-90, 99-100, 110.
  • Beter anticiperen dan reageren, Libeltex stelt meer dan 200 mensen tewerk, in De Krant van West-Vlaanderen, 27 februari 1998.
  • BOUCKHUYT L., De kapellekensbaan, een inventaris van de Meulebeekse veldkapellen, Meulebeke, 1994, p. 160.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel I, Brugge, 1914, kolom 182.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel IX, Brugge, 1929, kolom 102.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel X, Brugge, 1930, kolom 136.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XV, Brugge, 1934, kolom 77-78.
  • DEMEDTS L., Kroniek van Marialoop, Oostrozebeke, 2000.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 1100-1101, 1106.
  • DEVELTERE F., Luitenant Ernst Potthoff, enige Duitser op het Meulebeeks Kerkhof. De Bevrijding van Meulebeke, oktober 1918, in De Roede van Tielt, jg. 37, nummer 4, 2006, p. 225.
  • GERMONPREZ R., Het boek van Meulebeke, Meulebeke, 1982, p. 154, 237-238.
  • HOUTHOOFD G.; DENEWET L.; BAERT G., De windmolens van Meulebeke, Meulebeke, 1994, p. 29.
  • Libeltex geeft aan textiel andere dimensies, in De Standaard, 7 november, 1995.
  • MAES F., Toponymie van Meulebeke t.e.m. 1700, onuitgegeven licentiaatverhandeling, Universiteit Gent, 1998-1999, p. 16-17, 92, 94.
  • TYTGAT C., De geschiedenis van Marialoop, de kapel van Marialoop, onuitgegeven studie voor de Gidsencusus, s.l., 1992.
  • VANNESTE H., Meulebeke, in HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 95.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoningen

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Goet ten Ackere

  • Omvat
    Herberg De Landsman

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Kruisbeeld bij hoeve Sint-Pietershof

  • Omvat
    Maalderij

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Omvat
    School en klooster Marialoop

  • Is deel van
    Meulebeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Marialoopsteenweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/12659 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.