Geografisch thema

Rijksweg (Sint-Baafs-Vijve)

ID
12484
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12484

Beschrijving

Grosso modo oost-west lopende steenweg die vanaf de grens met Wielsbeke langsheen de dorpskern van Sint-Baafs-Vijve naar de Leiebrug van Sint-Eloois-Vijve leidt. Onderdeel van de verkeersas Roeselare-Waregem (N357). Historisch van belang als verbinding van Oostrozebeke, Wielsbeke en Sint-Baafs-Vijve met de steenweg Gent-Kortrijk ten zuiden van de Leie. De oudste vermeldingen zijn "strate commende van Thielt nar de Leybrugghe te Vijfve" (1639) en "Pontstraete naer den Abeele" (1763). Andere benamingen beslaan enkel het westelijke deel van de straat: in de 17de eeuw (1645) wordt het tracé samen met de huidige Bossenstraat en Abeelestraat "Vijvestraete", "Vyfstraete" of "Straete van de Abeele naer Vyve" genoemd.
In het midden van de 19de eeuw wordt het westelijke deel van de straat samen met de Leiestraat "Oost Roosebekestraet" genoemd, het oostelijke deel samen met de Sint-Bavostraat tot aan de Wakkensteenweg wordt "Rowerstraet" genoemd, zie Atlas der Buurtwegen (1844). Op kadastrale mutatieschetsen uit de tweede helft van de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw wordt de straat "Steenweg van Ingelmunster naar Waereghem" of "Steenweg naar Vive St. Eloi" genoemd. Vanaf 1947 wordt de straat "Ingelmunstersche Steenweg" genoemd, vanaf de fusie in 1977 met Wielsbeke gewijzigd in "Rijksweg".

Definitieve plannen voor de aanleg van de nieuwe "staatsbaan van Ingelmunster over Oostrozebeke naar Sint-Eloois-Vijve", worden voor de sectie Oostrozebeke - Sint-Baafs-Vijve opgemaakt in 1852 onder leiding van ingenieur Jonckheere. In 1856 wordt de uitvoering van het project, de verbreding en rechttrekking van het bestaande tracé, geregistreerd bij kadaster. Ter hoogte van de Wakkensteenweg heeft de weg een nieuw verloop, afbuigend in de richting van de nieuw aangelegde brug over de Leie in Sint-Eloois-Vijve.
Tussen de Rijksweg en het kruispunt Roterijstraat-Priesteragiestraat loopt een voetweg die het dorpscentrum en de kerk met de vroegere pastorie verbond (zie Priesteragiestraat).

Dicht bebouwde steenweg met voornamelijk woon- en handelsfunctie.
Vóór het midden van de 17de eeuw is quasi nog geen bebouwing langsheen de huidige Rijksweg weergegeven, zie kaarten bij het renteboek van de heerlijkheden Ingelmunster en Vijve (1642). Ook in het derde kwart van de 18de eeuw komt nog slechts weinig bebouwing voor, op de kaart van het eerste kanton "Kerckwyck" van het landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763) wordt bij de splitsing met Leiestraat en Sint-Bavostraat wel een kapel aangeduid. Uit de Ferrariskaart (1770-1778) en de kadastrale kaart uit 1815 blijkt dat sporadisch woningen langsheen de weg worden bijgebouwd. Onder meer nummer 123, teruggaand tot het laatste kwart van de 18de of het begin van de 19de eeuw. Voorkomen op het primitief kadasterplan (circa 1830) als samenstel van twee kleine woningen met tot op heden bewaarde langwerpige bijgebouwen haaks ten zuiden en parallel ten westen van de woning. Erf gedeeltelijk begrensd door witgeschilderde bakstenen muur en door ijzeren hekwerk gevat tussen dito pijlers. Ook toegang gemarkeerd door bakstenen pijlers met geprofileerde sokkel en kroonlijst. Deels gecementeerde gevels opengewerkt door rechthoekige en getoogde muuropeningen waarin vernieuwd schrijnwerk.

Tijdens de tweede helft van de 19de eeuw bevindt zich aan de zuidzijde van de Rijksweg ten oosten van het dorpscentrum een herberg "In de Sterre", aangeduid op de topografische kaarten van het Dépôt de la Guerre (1876) en het Institut Cartografique Militaire (1898).
Na de Eerste Wereldoorlog wordt in het dorpscentrum op de kruising van Rijksweg en Sint-Bavostraat een gedenkteken voor de gesneuvelde soldaten uit Sint-Baafs-Vijve opgericht, naar ontwerp van beeldhouwer Van Parijs uit Deinze.

De huidige basisbebouwing dateert voornamelijk uit het interbellum. Vóór de jaren 1920 is de noordzijde van de Rijksweg onbebouwd en eigendom van het Bureel van Weldadigheid van Sint-Baafs-Vijve. Tijdens de jaren 1920 worden de gronden verkocht en verkaveld, wat leidt tot een explosieve stijging van de bouw van dorpswoningen ten noorden en zuiden van de Rijksweg. Nummer 46, geregistreerd bij kadaster in 1924, lijstgevel in siercementering met geometrische en vegetale motieven. Identieke rijwoningen nummers 86-88, geregistreerd bij kadaster in 1927-1928, opgetrokken voor de broers Joannes en Gustaaf Claerhout, vlaswerkers te Sint-Baafs-Vijve. Tussen beide huizen lag hun vlasschuur met achtergelegen zwingelarij uit 1923, thans als uitbreiding van het woonhuis horend bij nummer 88. Roodbakstenen parement verlevendigd door gebruik van gele baksteenbanden, gekenmerkt door muuropeningen met afgeschuinde hoeken. Gelijkaardig volume nummer 41. Nummer 79 opgetrokken volgens kadaster in 1927 voor kleermaker Joris Galle. Het huis ernaast was van vader Alphonse Galle, thans vervangen door nieuwbouw. Nummer 98 (ast): "suikerijdroogerij" gebouwd door landbouwer Odiel Declerck-Tack in 1923, samen met woonhuis nummer 96.

Rij van acht interbellumwoningen aan noordzijde, onder meer nummers 32 en 34 gebouwd in 1930. Enkelhuizen van twee bouwlagen en twee of drie traveeën onder zadeldak. Veelal met vernieuwd houtwerk en kroonlijst. Nummer 32 met nieuw parement, nummer 34 met bewaarde houten poort. Onder meer nummer 40, met roodbakstenen parement verlevendigd door gebruik van similisteen en toepassing van getrapt consolemotief in metselverbanden. Ook ten zuiden van de weg worden in de jaren 1930 nieuwe woningen opgetrokken, zie nummers 37-43. Nummer 2, nabij de Leiebrug, op het kruispunt met de Hooiestraat, 1935 gedateerd in geveltop, enkelhuis in gele en rode baksteen onder zadeldak in zwartgeglazuurde pannen. Rechthoekige muuropeningen waarin nieuw schrijnwerk, natuurstenen plint. Erker op de eerste verdieping. Ouder bijgebouw uit 1872, baksteenbouw onder Vlaamse pannen, nieuwe muuropeningen.

Tevens worden oudere volumes verbouwd, zie nummer 146: interbellumverbouwing van een 19de-eeuws volume.
Elektriciteitscabine uit het interbellum in rode baksteenbouw onder lessenaarsdak, met gebruik van witte baksteen voor boog- en tandfries.
Tussen de Leiebrug en de Wakkensteenweg ligt open en halfopen bebouwing uit de jaren 1940-1950. Onder meer nummer 12, in gele baksteen onder schilddak in zwartgeglazuurde pannen, met winkelpui.

Op het einde van 2004 wordt onder meer het kruispunt met de Wakkensteenweg en de Loverstraat heraangelegd. Daarvoor werd de oude herberg "Hof van Vlaanderen" gesloopt.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Sint-Baafs-Vijve, 1857/2, 1872/8, 1923/1, 1926/1, 1926/9, 1927/13, 1928/10, 1936/11.
  • Rijksarchief Brugge, Provinciekaarten, nr. 210: Kaart staatsbaan Ingelmunster - Sint-Eloois-Vijve (1852).
  • DELANGE M., Sint-Baafs-Vijve, in HOLLEVOET F., Als straten gaan praten..., Tielt, 2005, p. 201.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Breiwerkfabriek Lava

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis met atelier

  • Omvat
    Burgerhuis uit het interbellum

  • Omvat
    Dorpswoning met vlasschuur

  • Omvat
    Dorpswoning uit het interbellum

  • Omvat
    Dorpswoningen met vlasschuur en magazijn

  • Omvat
    Eclectische burgerhuizen

  • Omvat
    Elektriciteitscentrale 150 KV station Sint-Baafs-Vijve

  • Omvat
    Gedenkteken gesneuvelden

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Klooster en meisjesschool

  • Omvat
    Landhuis met bijhorend koetshuis

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Vlasfabriek

  • Is deel van
    Sint-Baafs-Vijve

  • Is gerelateerd aan
    Rijksweg (Wielsbeke)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Rijksweg (Sint-Baafs-Vijve) [online], https://id.erfgoed.net/themas/12484 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.