Geografisch thema

Driekoningenstraat

ID
12473
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12473

Beschrijving

Landelijke weg met licht gebogen verloop die vanaf het kruispunt Heirweg-Wakkensteenweg langsheen de Mandelvallei naar het noorden toe loopt, naar het oosten afbuigend om op grondgebied van Oostrozebeke uit te komen aan de Nieuwbrug.

In 1767 wordt de straat weergegeven als "straete van dherberge de Dry Coninghen naer den meulen de Cruyptindeaerde", in 1770 als de "straete van de Nieuw brugge naer Ste Baefsmeulen", in 1830 als "Molenweg". Op de Atlas der Buurtwegen (1844) vermeld als "Molenstraet" en omschreven als "chemin du cabaret dit le Cerf à Oost-Roosebeke". Vanaf 1947 "Driekoningenstraat" genoemd.

Zogenaamd naar de herberg "De Drie Koningen", gelegen op een boogscheut van de hoeve "Blauw Kasteelke". Herberg zogenaaamd naar de aanwezigheid van afgevaardigden van de Franse en Engelse koning en van de Vlaamse graaf bij het ondertekenen van een bestand in 1297 (zie inleiding). De herberg wordt als "De Dry Coninghen" vermeld in een herbergenlijst uit 1779, met de mededeling dat deze toen meer dan 40 jaar bestond. De herberg wordt tevens vermeld in het landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763).
De "Lange Wegel" leidt in het verlengde van de Drogenbroodstraat via een voetbrug over de Mandel ("Teeuwtjesbrug") om op grondgebied Wakken verbinding te maken met de Ommegangstraat. De Flou vermeldt een "Theeuwke's brugge" in 1651 (landboek van Wakken). De naastgelegen woning (nummer 36) gaat vermoedelijk terug op de voormalige herberg "Drie Koningen", het volume wordt weergegeven op de kaart van het derde kanton "Droogenbroothoeck" van het landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763).
Op kaarten in het renteboek van de heerlijkheden Ingelmunster en Vijve (1642) wordt een molen afgebeeld, op de hoek van Driekoningenstraat en Heirweg. Op de kaart van het derde kanton "Droogenbroothoeck" van het landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763) wordt de molen iets noordelijker afgebeeld, ter hoogte van huidige nummers 4-6-6A. In het landboek wordt een herberg met de naam "den Cruypt in D'aerde" vermeld. Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt de molen vermeld als "Cruypt in d'eerde Meulen". De molen wordt in een proces-verbaal uit 1789 beschreven als: "eenen meulenwal ... den coorenwindmolen, het ros of peerdekot ... de boomcateijlen ende haegen, midsgaeders het meulenhuijs ende voordere edificien", gepacht door de familie Lambrecht. Vanaf de Wakkensteenweg leidde een molenweg tot vlakbij de molen, in de Atlas der Buurtwegen (1844) aangeduid als "Molenweg" en beschreven als "Chemin de la route de Waereghem à Wacken au moulin dit Jacquersmolen". In het derde kwart van de 19de eeuw wordt de molen afgebroken, op de topografische kaart van het Dépôt de la Guerre (1876) wordt ze niet meer weergegeven.

Op de Mandel voeren ooit platbodems en zeilschepen, cf. vermelding van vervoersdocumenten uit 1576. Door het geringe hoogteverschil en de sterkte meandering gaat de rivier na verloop van tijd steeds verder dichtslibben. Na aanleg van het kanaal Roeselare-Leie (1863-1871) degradeert de Mandel tot een afwateringsgracht, met sterke vervuiling tot gevolg. Bij de ruilverkaveling van circa 1980 worden enkele meanders van de Mandel afgesneden en/ of rechtgetrokken.

Landelijke straat met agrarisch karakter wegens verspreide hoevebebouwing en landschappelijke waarde door de ligging langs de Mandelvallei. Weinig bebouwing met uitzondering van enkele hoeves en bebouwing met woonfunctie bij het kruispunt met de Heirweg. Industrie aan weerszijden van het begin van de straat.
Aanwezigheid van historische hoevebebouwing. Het "Goet ter Winckele" of "te Wincle", thans "Patrijzenhof" (nummer 38) heeft een oude geschiedenis als foncier van de heerlijkheid "Ter Wincle", op cartografische bronnen weergegeven als omwalde site met opperhof-neerhof structuur. Vermeld in het landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763) als "hofstede genaemt t'goet te Winckele met de wallen, boomgaert ende ommeloop" en weergegeven als een vierkante omwalling met westelijke toegang, waarbinnen drie volumes. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) als "Patryssegoed". De hoeve werd aan drie zijden omgeven door een meander van de Mandel en was verbonden met de Driekoningenstraat via een private dreef. Een kadastrale kaart van 1815 toont een vierkant neerhof met drie gebouwen op langwerpig grondplan rondom het erf, omgeven door een walgracht met verbreding aan zuidwestzijde en aparte omgrachte circulaire structuur ten noordwesten. Thans sterk verbouwde hoeve met oude hoevegebouwen omgeven door moderne aanbouwen. In de 18de eeuw was de hoeve eigendom van Charles de Maldeghem, graaf van Wakken. In 1862 verkocht aan familie Kervyn de Lettenhove, daarna aan de familie Eggermont. In 1971 wordt de hoeve gekocht door de toenmalige pachters.
Nummer 11, gerenoveerde hoeve, teruggaand tot het tweede kwart van de 19de eeuw. De Atlas der Buurtwegen (1844) toont een oost-west georiënteerd woonhuis en noordelijker zomerkeukentje. Bakstenen hoevegebouwen onder zadeldaken, verbouwd woonhuis, heropgebouwd na een brand in 1934, met gewijzigde muuropeningen onder betonnen lateien, en voorzien van een nieuw dak. Ten zuiden parallel met het woonhuis een gaaf bewaarde 19de-eeuwse schuur met wagenhuis onder zadeldak in Vlaamse pannen, segmentbogige muuropeningen. Natuurstenen negblok geplaatst in wagenhuisopening, met inscriptie: "CAMIEL / DE / MEULEM- / EESTER / ...". Zomerkeukentje onder zadeldak in Vlaamse pannen, met bebording op zijpuntgevels, getoogde muuropeningen.

De oorspronkelijke bebouwing in het begin van de straat gaat terug tot de 18de eeuw, de Ferrariskaart (1770-1778) toont bebouwing ter hoogte van het kruispunt met de Heirweg. De huidige bebouwing klimt hoogstens op tot de 19de eeuw. Op de kruising met de "Heirweg" bevindt zich volgens literatuur eertijds de herberg "De Groene Wandeling", voor het eerst aangeduid op de topografische kaart van het Dépôt de la Guerre (1876). Woonhuis nummer 2 komt voor op de Atlas der Buurtwegen (1844) als een kleiner volume, vermoedelijk sterk verbouwd of herbouwd in de loop van de 20ste eeuw. Groot bakstenen volume van twee bouwlagen en zeven traveeën met toegevoegde garages. Thans geflankeerd door het bedrijf Kartonnage Lefevere-Beel/ Crea Pack, met bedrijfsgebouwen gelegen aan weerszijden van de weg. In het laatste kwart van de 19de eeuw wordt een woning bijgebouwd (nummer 12), zie eerste weergave op topografische kaart van het Institut Cartografique Militaire (1898). Gerenoveerd bakstenen eenlaagsbouw onder zadeldak in Vlaamse pannen, met haakse achteraanbouwen (stalletjes) met verschillende nokhoogtes. Nieuw schrijnwerk, gepleisterde straatgevel. Vanaf het interbellum worden meer huizen gebouwd, bijvoorbeeld nummer 34: enkelhuis met vernieuwd schrijnwerk en bewaarde deels beglaasde voordeur onder betonnen luifel; opgetrokken met nummer 32, ingrijpend vernieuwd.

  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel III, Brugge, 1923, kolommen 568, 627-628; Deel VIII, Brugge, 1928, kolom 884; Deel XV, Brugge, 1934, kolom 799.
  • DELANGE M., Een slag van de molen (1789), in Leiesprokkels 1999-2001, jaarboek 7, 2002, p. 262-265.
  • DELANGE M., Sint-Baafs-Vijve, in HOLLEVOET F., Als straten gaan praten..., Tielt, 2005, p. 198.
  • PAUWELS H., Sint-Baafs-Vijve, een dorp, Sint-Baafs-Vijve, 1978, p. 60-61.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Gedenkteken Henri Vandenhende

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Is deel van
    Sint-Baafs-Vijve


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Driekoningenstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12473 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.