Geografisch thema

Oude Vaartstraat

ID
12318
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12318

Beschrijving

De straatnaam refereert aan de ligging van de straat langs het kanaal Gent - Brugge. De geschiedenis van het kanaal Gent - Brugge gaat terug tot de 13de eeuw en is daarmee een van de oudste kanalen van Vlaanderen. Het kanaal ontstond toen tussen 1270 en 1280, de hoogtekam (een hoge zandrug) tussen Beernem en Sint-Joris werd doorgegraven. Hierdoor werd een verbinding gemaakt tussen de twee historische rivieren de Zuidleie en de Hoge Kale. De Hoge Kale vormde de bovenloop van de Durme. De Zuidleie was de bovenloop van de Reie en voerde water uit de streek tussen Beernem en Brugge af via het Zwin naar de Noordzee. De waterweg die toen ontstond was primitief en bezat nog tal van sluizen en een kronkelend verloop in tegenstelling tot recente kanalen. In de periode 1330-1335 werd de Zuidleie vanaf het Minnewater tot aan de Moerbrug gekanaliseerd. Omstreeks 1360 besloot het Brugse stadsbestuur tot grootscheepse werken over te gaan en de bedding van de Zuidleie overal op de gewenste diepte en breedte te brengen. Pas toen in 1604 de Westerschelde als scheepsroute door de Hollanders werd geblokkeerd, ontstond eensgezindheid tussen de Vlaamse steden over een kanaal dat Gent, Brugge en Oostende met elkaar en de zee zou verbinden. Het sluisloze kanaal Gent - Brugge (42 km) werd gegraven tussen 1613 en 1623 en werd opengesteld in 1625. Sinds de openstelling in 1625 en tot op de dag van vandaag is in verschillende fasen gewerkt aan de verbreding, verdieping en rechttrekking van het kanaal. Bij de achtereenvolgende delfwerken werd de uitgegraven grondmassa telkens over relatief grote breedte aan beide zijden van het kanaal uitgespreid zodat de foute indruk wordt gewekt dat het kanaal een smalle langgerekte rug volgt. Tussen 1738 en 1754 werd het kanaal verdiept zodat ook grotere zeeschepen Gent konden binnenvaren. In 1856 werden opnieuw grote werken aangevat: de bedding werd verruimd tot een diepte van 3,2 meter en een breedte van 12 meter in de rechte lijn (in de bochten 16 meter). In laatste decennia werd het kanaal verbreed en verdiept van Gent tot Oostkamp en werd een bocht van 1,5 km aan de Snauwhoek rechtgetrokken.

Straat met overwegend woonfunctie, doch ook aanwezigheid van bedrijven met name aanwezigheid van Houtzagerij "Lemahieu", thans verwerkingsbedrijf van polystyreen. De houtzagerij werd in 1886 gesticht door de gebroeders Lemahieu en heeft een belangrijke invloed gehad op de ontwikkeling van Beernem én Sint-Joris. Na het huwelijk van de broers werd het bedrijf in 1888 gesplitst en werd te Sint-Joris een tweede fabriek voor houtzagerij en lattenklieverij opgericht. Het lattenklieven werd hoofdzakelijk uitbesteed aan thuiswerkende lattenklievers, een activiteit die de gemeente Sint-Joris haar bijnaam gaf. Door de verbreding van het kanaal bleef van de oorspronkelijke fabriekssite enkel de schoorsteen bewaard.

  • BONAMIE D., Het industrieel-archeologisch erfgoed van Beernem, Oedelem en Sint-Joris-ten-Distel, in Bos en Beverveld, jaarboek 1996, p. 136-137.
  • COORNAERT M., RYCKAERT M., VANDERMAESEN M., De Witte Kaproenen. De Gentse Opstand (1379-1385) & De Geschiedenis van de Brugse Leie, Gent, 1979.
  • LAUWERS W., De gebroeders Lemahieu te Beernem en te Sint-Joris, in Bos en Beverveld, jaarboek 1988, p. 116-128.
  • RYSERHOVE A., Beernem. Een heemkundige studie, Handzame, 1979, p. 20-22.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Is deel van
    Beernem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Vaartstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12318 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.