Geografisch thema

Gevaerts-Zuid

ID
12301
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12301

Beschrijving

Doodlopende straat langs het kanaal Gent-Brugge beginnend bij de Fortstraat en eindigend bij de grens met Oostkamp.

Gelegen in de wijk Gevaerts aan de zuidzijde van het kanaal Gent - Brugge. De straatnaam verwijst naar Lamsin Gevaerts die hier met zijn familie woonde. Hij was tevens waard van een afspanning aan het veer dat Gevaerts-zuid verbond met Gevaerts-noord. Een brug wordt reeds vermeld in 1447: "van eenre nieuwe houtene brugghe die ghemaect es over de Leye voor Lamsin Ghevaert, dat wylen te Bloumegheems hiet".

Volgens de kaart van de Zuidleie of Gentse Vaart, van Brugge tot Knesselare, getekend in 1640-1642 door Antoon Willaeys en Octaviaan van Mayssien beëdigde landmeters, was de straat dichtbebouwd. Ter hoogte van de huidige Gevaerts-zuid zien we een concentratie aan bebouwing met overwegend een militaire functie. Op de kaart staan onder meer aangeduid een "soldate baracken", een "steene redoute", het "huus daer den capitain ghelogiert es toe staende", de "Brauwerie". Hieruit kunnen we afleiden dan hier vermoedelijk een hoofdkwartier gevestigd was.

Deze militaire bebouwing maakt deel uit van de "Staats-Spaanse linies" en vormt de overblijfselen van de Tachtigjarige Oorlog die van 1568 tot 1648 werd uitgevochten tussen de Spanjaarden en de Staatsen (inwoners van Nederland). Gedurende deze oorlog zijn door beide partijen veel militaire bouwwerken aangelegd. De linies zelf bestonden hoofdzakelijk uit een verdedigingswal met voorliggende gracht soms uitgerust met redoutes en/of forten. Aanvankelijk schakelde men de bestaande bedijking in bij de verdediging en plantte men de forten of redoutes op de bestaande dijktracés in. Te Beernem was dit de dijkage langsheen het kanaal Gent - Brugge. De forten en/of redoutes fungeerden als wachtpost en/of uitvalsbasis terwijl de linies zelf dienden als inundatiewering, antipenetratiestelling en verbindingsweg of communicatielijn tussen de steden en/of forten onderling. De restanten van deze forten en wallen zijn nu nog nauwelijks te onderscheiden op het terrein.

Op de kaart van Ferraris (1770-1778) staat de brug niet meer weergeven. Toen was een veerdienst in gebruik tussen Gevaerts-zuid en Gevaerts-noord. Op de Ferrariskaart (1770-1778) dicht bebouwd met vrijstaande woningen. De functie van de bebouwing hield verband met het aanwezige kanaal. Volgens de Atlas der Buurtwegen van circa 1844 aanwezigheid van herbergen. De herbergen "De oude smisse", "In de halve mane", "De vrede", "De kolenhandel", "In de vlasbloem" en "De Warende" vormden aan het ware een bijna aaneengesloten bebouwing met herbergfuncties. De herbergen bleven hier aanwezig tot in de jaren 1960. Ze verloren aan belang bij het afschaffen van "den Overzet" in 1965. Aanwezigheid van een lokaal schooltje gedurende de 19de eeuw (nummer 52).

Ter hoogte van de wijk Gevaerts vanouds een dicht bebouwde straat met vrijstaande kleinschalige boerenarbeiderswoningen, die staan weergegeven op de kaart van Ferraris (1770-1778). Een aantal oorspronkelijk 18de-eeuwse woningen werden vermoedelijk in de jaren 1970 afgebroken. Op de hoek van de Halvemaanstraat stond oorspronkelijk de herberg zogenaamd "de halfve Maene" (Gevaerts Zuid nummer 26), vermeld in 1779 en thans grondig verbouwd en voorzien van een nieuw gevelparement. Bij nummer 27 werd een verankerde gecementeerde lijstgevel voorzien van een nieuw gevelparement. Tot op heden zijn de houten blokramen behouden. Tussen Fortstraat en Keersluis nieuwbouwverkaveling.

  • STADSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Kaarten en Plannen, nummer 41.
  • COORNAERT M., RYCKAERT M., VANDERMAESEN M., De Witte Kaproenen. De Gentse Opstand (1379-1385) & De Geschiedenis van de Brugse Leie, Gent, 1979.
  • TERMOTE J., Bastions voor koning en God. Forten en verdedigingwerken in het krekengebied van Oost-Vlaanderen, Gent, 2004.
  • VLAEMYNCK J., De Gevaerts te Beernem, in Bos en Beverveld, jaarboek 1978, p. 98-107.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met smidse

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Is deel van
    Beernem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gevaerts-Zuid [online], https://id.erfgoed.net/themas/12301 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.