Geografisch thema

Den Overzet

ID
12296
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12296

Beschrijving

Naam voor straat en wijk bij een veer over het kanaal Gent - Brugge. Doodlopende straat beginnend bij Gevaerts-zuid, gevat tussen het kanaal Gent - Brugge en de oude kanaalarm van het kanaal Gent - Brugge. De geschiedenis van het kanaal Gent - Brugge gaat terug tot de 13de eeuw en is daarmee een van de oudste kanalen van Vlaanderen. Het kanaal ontstond toen tussen 1270 en 1280 de hoogtekam (een hoge zandrug) tussen Beernem en Sint-Joris werd doorgegraven. Hierdoor werd een verbinding gemaakt tussen de twee historische rivieren de Zuidleie en de Hoge Kale. De Hoge Kale vormde de bovenloop van de Durme. De Zuidleie was de bovenloop van de Reie en voerde water uit de streek tussen Beernem en Brugge af via het Zwin naar de Noordzee.

Het waren de Bruggelingen die met de kanaliseringwerken startten, in eerste instantie om (overigens tevergeefs) hun aan verzanding onderhevige Zwingeul te spuien. En anderzijds om Brugge van drinkwater te voorzien en de Reie in droge periodes met vaarwater te voeden. De waterweg die toen ontstond was primitief en bezat nog tal van sluizen en een kronkelend verloop in tegenstelling tot recente kanalen. In de periode 1330-1335 werd de Zuidleie vanaf het Minnewater tot aan de Moerbrug gekanaliseerd. Omstreeks 1360 besloot het Brugse stadsbestuur tot grootscheepse werken over te gaan en de bedding van de Zuidleie overal op de gewenste diepte en breedte te brengen.

In 1448 laat de stad Brugge een nieuwe houten brug over het kanaal bij de Gevaerts bouwen: "van eenre nieuwe houtene brugghe die ghemaect es over de Leye voor Lamsin Ghevaert, dat wylen te Bloumegheems hiet". In 1512 wordt "de Waelbrugghe" vermeld, deze lag 500 meter ten zuidoosten van het Laerekasteel (zie Kasteelhoek nummers 11-12) en werd daarom ook Laerebrug genoemd. In 1540 werd daar een nieuwe sluis opgericht. Ook ter hoogte van Beernem Dorp bevond zich in 1393 een houten brug.

Over het kanaal Gent - Brugge sinds 1995 aanwezigheid van een keersluis naar ontwerp van architect Hans Vandeweghe. Van de 15de tot de 18de eeuw werden door de "Gevaerts-brugghe" de Gevaerts-zuid en Gevaerts-noord met elkaar verbonden. Later kwam er een veer, in de buurt beter gekend als "de schuute". Deze bleef in werking tot 1965.

Schaars bebouwde straat met verspreide hoevebouw, waarvan de oudste staat weergeven op de kaart van Ferraris (1770-1778) zie Den Overzet nummer 4 en Den overzet nummer 5. Nummer 4 een voormalige hoeve bestaande uit losse bestanddelen. Volumes staan weergeven op de Ferrariskaart van 1770-1778. Oorspronkelijk gelegen op de hoek van de straat Gevaerts-noord. Opgetekend op het primitief kadasterplan van 1830 als een vrijstaand woonhuis en magazijn, beide parallel met de straat en gelegen in een boomgaard. Vergroting van het woonhuis volgens kadastergegevens in 1883. Aanbouw van westelijke dwarsvleugel in 1983. Bijhorende beeldbepalende schuur met centrale doorrit. Verankerde baksteenbouw, zijpuntgevel afgewerkt met muurvlechtingen. Tegenaan de westgevel een nieuwbouwvolume.

  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN, Primitief kadasterplan; 207: Mutatieschetsen, Beernem, 1883/1, 1983/2.
  • COORNAERT M., RYCKAERT M., VANDERMAESEN M., De Witte Kaproenen. De Gentse Opstand (1379-1385) & De Geschiedenis van de Brugse Leie, Gent, 1979.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Keersluis

  • Is deel van
    Beernem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Den Overzet [online], https://id.erfgoed.net/themas/12296 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.