Geografisch thema

Dammeke

ID
10661
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10661

Beschrijving

Dorpsstraat gelegen tussen de René Declercq- en de Pontstraat. Als "Dameke" vermeld in de Atlas der Buurtwegen (1849). Vormde eertijds samen met een deel van de huidige René Declercqstraat en de Pontstraat de "Dries" of "Fruithof", zie "Rentebouck vanden leene ende heerschip genaempt Noort Assschen" van 1625 (afbeelding) en het landboek van Deerlijk van 1747, opgemaakt door C. Steur. Vestigingsplaats van het rusthuis Heilige Familie, gelegen op de gronden van het voormalige "Buitengoed Renier",woonplaats van onderwijzer en fabeldichter Pieter-Jan Renier (1795-1859) en burgemeester Théophile Renier (1842-1928).

In het ancien régime situeerde zich hier het foncier van de heerlijkheid Ten Assche, een leen gehouden van het kasteel van Kortrijk en belangrijkste heerlijkheid van Deerlijk. Hier stonden de herenhoeve en de vierschaar. De opsplitsing van de heerlijkheid Ten Assche in 1524 in Assche en Noord-Assche luidt een periode van verval in. In de tweede helft van de 16de eeuw is de hoeve verdwenen. De opsplitsing van de heerlijkheid had tevens tot gevolg dat er zich twee vierscharen bevonden: één ter hoogte van het pleintje op de voormalige Dries en één ter hoogte van het huidige rusthuis.
Archeologisch onderzoek tijdens de graafweken in 1978-1979 voor de bouw van het rusthuis wijzen erop dat de site reeds bewoond was in de 14de eeuw. In de gedempte meervoudige omwalling werden aardewerk en bouwmaterialen aangetroffen.

In 1737 zijn de gronden waar zich voorheen de herenhoeve bevond (huidige rusthuis) in handen van de familie van Poucke die binnen de bestaande grachten een school opricht en die de voorloper is van de school van P.J. Renier. In 1793 wordt op deze plaats een nieuwe school opgericht door Jan Jozef Renier, de eerste Franse school in Deerlijk. In 1826 worden de gebouwen door P.J. Renier ingericht als meisjesschool, "Gesticht voor openbaar onderwijs". In 1845 herdoopt tot "Institut de Soeurs Renier" door zijn dochters. In 1832 worden tegenover deze school de nieuwe gebouwen opgetrokken van de school van Pieter-Jan Renier (huidige nummers 2-8), het "Pensionnat de Deerlijk", een privé-instituut, gesticht in 1811 in de huidige Schoolstraat. In 1854 bouwt Pieter Jan Renier voor de meisjesschool zijn eigen woning, het "Buitengoed Renier". Circa 1856 worden beide scholen gesloten. De school aan het Dammeke wordt opgesplitst in verscheidene woningen. In 1905 wordt het buitengoed door Aloïs Renier bij testament bestemd tot rustoord. De zusters van Lendelede staan in voor de uitbouw. De wal wordt gedempt, de gebouwen worden verbouwd en er wordt een kapel bijgebouwd (zie oude foto). In 1978 worden het buitengoed en de overige oude gebouwen gesloopt.

Ter hoogte van het rusthuis staat nu een natuurstenen borstbeeld van René Declercq van 1970 van de Gentse beeldhouwer Luc Van Parijs.

  • Archief Leon Defraye - gemeente DeerlijkK, Oude foto met zicht op het rustoord en de kloostergebouwen.
  • Rijksarchief Gent, Familefonds, nr. 3258. Rentebouck, 1625.
  • BYTTEBIER F., Deerlijk vroeger en nu, in Derlike, nr. 1, 1981, p. 24-29.
  • DEFRAYE L., Deerlijk in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, afb. 16 en 17.
  • DESPRIET P., Het kasteel van de heerlijkheid van Assche, in Derlike, nr. 1, 1980, p. 131-151.
  • HELLIN P., De heerlijkheid Ten Assche in Deerlijk, in Derlike, nr. 1, 1993, p. 9-23.
  • UYTTENHOVE K., Het voetspoor van de meester. Onderzoek naar de lokalisatie van Renier te Deerlijk, in Derlike, nr. 1, 1996, p. 3-22.

Bron: DE GUNSCH A. met medewerking van MOEYKENS S. & CALLENS T. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Deerlijk, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL34, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Schoolgebouwen met internaat

  • Is deel van
    Deerlijk


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dammeke [online], https://id.erfgoed.net/themas/10661 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.