Geografisch thema

Grote Markt

ID
10433
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10433

Beschrijving

Reeds vermeld als "Forum Machliniense" in een schepenakte van 1286, met inbegrip van de huidige Schoenmarkt: een dries gevormd door de Romeinse heirbaan Bavay-Utrecht langs Steenweg-Onder den Toren, met een vertakking langs Scheerstraat-Befferstraat. Nadien belangrijk knooppunt van oude wegen, namelijk Brussel-Antwerpen-Lier-Diest. In het begin van de 14de eeuw uitbreiding naar het oosten door de afbraak van een huizenrij tussen de Standonckstraat en Bruul, voor de bouw van de nieuwe Lakenhal. Sinds 1486 benaming "Grote Markt".

Met de bouw in 1526 van het Paleis van de Grote Raad (noordelijke stadhuisvleugel) verdween ook de vroegere gevangenis "het Steen" gelegen in de uitsprong van de Standonckstraat (voorheen de zogenaamde Steenstraat).

Van oudsher en tot op heden politiek, economisch en commercieel centrum met het stadhuis, een concentratie van markten, belangrijke afspanningen en hotels voor het reizigersvervoer, later aangepast als winkel- en horecabedrijven; de grotendeels verbouwde begane grond splitst de oude gevelwanden op in twee registers.

Plein met nagenoeg vierkante plattegrond, met als blikvanger ten oosten het stadhuis en de voormalige Lakenhal, ten westen de zogenaamde "Beyaert" met op de achtergrond de Sint-Romboutskerk, en ten zuidwesten geopend naar de Schoenmarkt met het voormalig Schepenhuis.

Pleinwanden gekarakteriseerd door overwegend 18de-eeuwse bebouwing ter vervanging van de vroegere houten gevels. Enkele panden werden eind 19de, begin 20ste eeuw gerestaureerd (onder meer nummers 4, 9, 13 en 17) of heropgebouwd in neotraditionele stijl (nummers 5, 14, 16, 27 en 31), volgens oude archieffoto's van circa 1900-1910 vaak in de plaats van een vroeger diephuis van drie bouwlagen met bepleisterde lijstgevel uit de 18de of 19de eeuw.

Centraal op het marktplein staat een wit marmeren beeld van Margareta van Oostenrijk, opgericht in 1849 door Jozef Tuerlinckx (1809-1873). Arduinen sokkel met biografisch opschrift en neorenaissancemotieven, ontworpen door toenmalige stadsarchitect F. Bauwens; gietijzeren hek; eromheen patroon van vroegere uurwijzerplaat van de Sint-Romboutstoren, ingewerkt in het gekasseide plein. Ernaast stond voorheen een fraaie gietijzeren kiosk, afgebroken in het begin van de 20ste eeuw.

  • GODENNE L., Malines jadis et aujourd'hui, 1908, p. 290.
  • UYTTERHOEVEN J.-STEURS V., De Plaatsnamen van Mechelen binnen de Oude Wallen, Mechelen, 1942, deel I, p. 79-82.

Bron: EEMAN M., KENNES H. & MONDELAERS L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9n, Brussel - Gent.
Auteurs: Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het beeld van Margaretha van Oostenrijk werd verplaatst naar de Schoenmarkt. Het ijzeren hek staat nog altijd rond het standbeeld.
Auteurs : Govaert, Carine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Grote Markt en omgeving

  • Omvat
    Afspanning De Schaal

  • Omvat
    Afspanning De Zwaan

  • Omvat
    Apotheek De Kat

  • Omvat
    Art-deco stadswoning

  • Omvat
    Art-decowinkelhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis 't Verken

  • Omvat
    Burgerhuis De Beer

  • Omvat
    Burgerhuis Gulden Ster

  • Omvat
    Burgerhuis In het Haentien

  • Omvat
    Burgerhuis Keulen

  • Omvat
    Burgerhuis Sint-Antonius

  • Omvat
    Burgerhuizen Groot Lam en Klein Lam

  • Omvat
    Classicistische stadswoning

  • Omvat
    Herenhuis De Beitel, de Passer, 't Penseel

  • Omvat
    Hoekhuis gedateerd 1737

  • Omvat
    Hoekhuis In den Boer à la Mode

  • Omvat
    Hoekhuis In het Suyckerhuys

  • Omvat
    Hoekhuis Koning van Schotland

  • Omvat
    Hotel De Kraan

  • Omvat
    Postkantoor De Beyaert

  • Omvat
    Stadhuis van Mechelen met Lakenhal

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoningen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Grote Markt [online], https://id.erfgoed.net/themas/10433 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.