Geografisch thema

Ganzenstraat

ID
10263
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10263

Beschrijving

Van Langestraat naar Kazernevest. Geen verklaring voor de straatnaam. Huidig straattracé resultaat van verschillende wijzigingen. Rooilijnwijzigingen vastgelegd bij Koninklijk Besluit van 28 januari 1861, 11 mei 1877 en 12 september 1910. Pand nummer 59 en Ganzenpoort links ervan worden in 1965 gesloopt om de Hooistraat door te trekken en te verbreden tot aan de Vuldersstraat. De spitsboogpoort waarboven nis met Maria en Kind is hergebruikt in "Home Burgemeester Van Damme" in de Oostmeers. Deze poort kon "De Rame", een wijk met blekerijvelden, afsluiten. Lokalisatie van Ganzenbrug over een vertakking van het Vuldersreitje. Oorspronkelijke brug van hout bestond reeds in 1270. Op de stadsplattegrond van Marcus Gerards (1562) weergegeven als een stenen boogbrug. In het verlengde hiervan, tuinmuren van panden gelegen in nabijheid van Vuldersrei. Vermoedelijk is het huis Ganzenstraat nummer 24 en de poort van de stadsschool (nummer 13-15) op de gedempte rei gebouwd. Huidig uitzicht straat dateert van 1979 met aanleg van woonerf, banken en bloembakken. Onder andere in 1982 in opdracht van OCMW opmetselen van vier open bloembakken. Vanaf Hooistraat gekasseide straat.

Straat met verschillende bestemmingen die veranderen door de eeuwen heen. Religieuze functie vóór het Frans Bewind met onder meer vestiging van het "klooster Magerzo" van 1311 tot 1788. Bij Marcus Gerards (1562) afgebeeld als een ommuurd geheel tussen de Hooi- en de Moerkerkestraat. Volgens een 17de-eeuws plan stond op de hoek van de Hooistraat de abdiswoning met bijhorende tuin, rechts ervan enkele verhuurde huizen en school. De bakkerij, de wasplaats, de keuken, de refter, de kerk en de open ruimte zijn aan de Moerkerkestraat te situeren. Na het slopen van de gebouwen tijdens het Frans bewind wordt het domein gebruikt voor groenteteelt en in 1962 ingenomen door autoboxen. Op de hoek met de Langestraat, lokalisatie van het Predikherenklooster, zie Langestraat nummer 34. In de loop van de 19de eeuw locatie van het slachthuis, volgens bouwvergunning van 1860 bestaande uit een woonhuis, een lange muur die doorboord werd door een korfboogpoort, een smal dienstgebouw en een kleine korfboogdeur. Naast de nu overwegende woonfunctie ook sociale functie zie dienstencentrum "De Balsemboom" doorlopend tot Bilkske ter vervanging van het "Rood Huis" van 1860, dat tot 1908 een belangrijke rol speelde in het stedelijk- en cultureel leven. Tot 1971 locatie van twee scholen. Van 1908 tot 1971 werd de Sint-Benedictusschool in het "Rood huis" ondergebracht. De stadsmeisjesschool, nu "De Ganzeveer", dateert van 1865. Van 1841 tot 1885 locatie van de stadsschool "De Rame", even voorbij de nu verdwenen Ganzenpoort. Eveneens militaire functie. Vanaf 1763 wordt het huis "De Clercq" (nummer 34) gebruikt als kazerne. Vanaf 1766 biedt het onderdak aan zieke soldaten. Tijdens de Franse Revolutie komt het gebouw leeg te staan. In 1850 wordt het omgevormd tot een krijgsbroodbakkerij.

Bebouwing opklimmend tot de late Middeleeuwen. Marcus Gerards (1562) tekent panden met achterin liggende tuinen vermoedelijk gebruikt door volders, blekers en hoveniers. Overwegend breedhuizen van twee à vijf traveeën en één à twee bouwlagen onder zadeldak. Heterogene bebouwing van zowel trap-, punt- als lijstgevels. Aan het 16de en 17de-eeuwse straatbeeld beantwoorden onder meer enkele trap- en puntgevels te situeren tussen de Lange- en de Hooistraat; doch weinig oorspronkelijke elementen onder meer ten gevolge van aanpassingen in de loop van de 19de eeuw. Een aantal 17de-eeuwse panden worden in de loop van de 19de eeuw vervangen door lijstgevels; nummer 11 vervangt 17de-eeuwse puntgevel (?) in 1896; nummer 27 vervangt de puntgevel in 1837; nummer 53 vervangt een gotische tuitgevel in 1837. Arbeiderswoningen van twee traveeën en twee bouwlagen met lijstgevel onder zadeldak, vaak als eenheidsbebouwing opgevat en overwegend te situeren in het tweede straatgedeelte zie nummers 4-14 (1831); nummers 8-18 vervangen in 1844 lage 16de- tot 17de-eeuwse woningen en in 1847 een 17de-eeuwse puntgevel; nummers 76-82; nummers 86-100 van 1912; nummers 106-130. Ook locatie van kleine beluikjes of "fortjes" zie het "Fort Meulebrouck" en het "Fort Oreel". Eerst genoemde "ter hoogte van nummer 24, bestaande uit twee woningen; later verbouwd tot atelier. Het "Fort Oreel" is opgevat als steegbeluik, oorspronkelijk een groot terrein met huis en lusttuin. Vanaf 1855 gebruikt als blekerij. In 1883 wordt hier een "fort" gebouwd bestaande uit drie woningen. Ook enkele ruimere 19de-eeuwse panden zie nummer 46. In de loop van het eerste kwart van de 20ste eeuw wordt de eenheidsbebouwing doorbroken door weinig vernieuwende nieuwbouw onder meer in historiserende stijl van de jaren 1930. Einde van de straat vanaf nummers 105-113, sinds 1928 ingenomen door de voormalige fabrieksgebouwen van de weverij Meersseman (1930-1976) en vanaf 1970 vestigingsplaats van de firma Verimpex, gespecialiseerd in het vervaardigen van voetmatten. Omgebouwd tot de woonfabriek naar ontwerp van architect A. Vanderstraeten (Gijzenzele) in 1999 (zie Bilkske nummer 68). Weinig vernieuwende nieuwbouw zie nummer 44 (1971).

  • Dienst Infrastructuur en Ruimtelijke Ordening Brugge, Rooilijnwijzigingen, 28 januari 1861, 11 mei 1877 en 12 september 1910.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nummer 128/1844, nummer 23/1847, nummer 98/1860, nummer 16/1912, nummer 1032/1928, nummer 1018/1929, nummer 314/1931, nummers 635/1934, 964/1934, nummer 106/1971, nummer 1731/1982.
  • BAES W., WILLEMS J., DE BLIECK A., Van Rame tot Coupure, Brugge, 1997, p. 139-152.
  • BEUCKELS L., Magerzo - Brugge, in Kontaktblad Gidsenbond Brugge en West-Vlaanderen, IX, 1988, nummer 5, p. 65-70.
  • GEVAERT H., Brugse bruggen, Brugge, 2001, p. 63.
  • RAU J., De huisvesting van het proletariaat in het 19de-eeuwse Brugge. De Forten, in Brugs Ommeland, XXXVI, 1996, nummers 1-4, p. 39-40.
  • RAU J., Een eeuw Brugge. 1800-1900, deel 1, 2001, p. 265.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Blikdrukkerij en lakkerij De Clerck

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van drie stadswoningen en toegang tot beluik

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van stadswoningen

  • Omvat
    Samenstel van stadswoningen

  • Omvat
    Stadsmeisjesschool

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoningen

  • Omvat
    Twee stadswoningen

  • Is deel van
    Langestraatkwartier


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ganzenstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/10263 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.