Station Oostkamp

Tekst van Station van Oostkamp met luifel en wachthuisje (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87879)

Station van de N.M.B.S., gelegen langs de tussen 1834 en 1838 opgerichte spoorlijn Gent-Oostende. Gebouwd in 1889 naar een ontwerp van Henri Fouquet van 1887, architect van onder meer de stations te Leuven, Oudenaarde, Harelbeke en Nieuwpoort-Bad. Neoclassicistisch station met luifel, dienstgebouwtje en wacht- of schuilhokje.

Historiek

De spoorlijn Gent-Brugge wordt in 1838 geopend. In 1849 krijgt Oostkamp een stopplaats, zogenaamd "barrière 54", elf jaar na de openstelling van de spoorlijn. Vrij snel daarna wordt een petitie gericht aan de koning, opdat de halte van de treinen tussen Brugge en Gent zou veranderen in een werkelijk station voor reizigers en reisgoederen. In 1865 verleent het Ministerie van Openbare Werken na jarenlang aandringen van het gemeentebestuur de toestemming om voortaan de treinen (behalve expresstreinen) te laten stoppen in Oostkamp; voor het eerst wordt er een echt stationsgebouwtje gebouwd, recht tegenover de halte van 1859. Deze eerste overdekte halte bevindt zich volgens de gegevens van het kadaster op de kruising van het spoorwegtracé en de huidige Patersonstraat. Het nieuwe treinstation wordt nog in 1865 ingewijd. Aangezien het stationsgebouwtje al snel te klein wordt, wordt het in 1877 uitgebreid; tegelijkertijd wordt de oude halte verbouwd tot woning voor de stationschef.

Het huidige, neoclassicistische station is gebouwd in 1889. Volgens De Bot kan het ontwerp van het station van Oostkamp met zekerheid worden toegeschreven aan Henri Fouquet, die op 16-jarige leeftijd in 1841 in dienst komt van de Staatsspoorwegen en er in 1880 wordt gepromoveerd als "architecte principal à titre personnel". Het station wordt gebouwd volgens het concept van de lage stationsgebouwen dat vooral in de provincie Henegouwen (onder meer te Bois-du-Duc en Bonne-Espérance) wordt gebruikt. Op het ontwerpplan van het stationsgebouw staan ook al de "Cour des Marchandises" en een laad- en loshelling getekend, doch naar verluidt zijn die pas later uitgevoerd. In 1907 koopt de staat 360 m² grond van het Armbestuur van Oostkamp om het station van Oostkamp te kunnen uitbreiden.
Het stationsgebouwtje van 1865 en het wachthuisje van 1859 zijn afgebroken in 1953. Het stationsgebouw bevat gietijzeren en gesmede onderdelen, waaronder een luifel en een trapleuning uit 1955-1956.
Omdat men de uitbreiding van de spoorlijn Oostende en Brussel met een derde en vierde spoor plant, zijn er plannen om in het begin van de 21ste eeuw het beschermde station af te breken en elders herop te bouwen. In afwachting werd het stationsgebouw in 2006 herschilderd.

Beschrijving

Neoclassicistisch stationsgebouw, bepleisterde en witgeschilderde baksteenbouw onder een zadeldak. De straatgevel wordt gekenmerkt door een middenrisaliet gemarkeerd door geblokte pilasters; identieke pilasters op de hoeken van het gebouw. Openingen met getoogde omlijstingen onder geprofileerde waterlijsten. In oorsprong waren er aan de straatzijde twee toegangen, waarvan de linkerdeur voor de 1ste en 2de klasse die leidde naar de "vestibule", het "bureau des recettes" en de bagageruimte. De rechterdeur gaf toegang tot de grotere "Salle d'attente de voyageurs 3ième classe". De perronzijde is voorzien van allemaal deuren. Zijgevels met gekoppelde vensters, gescheiden door een arduinen stijl; in het topstuk, spoorwiel als symbool van de staatsspoorweg.

Ten zuidoosten van het stationsgebouw gelegen dienstgebouwtje op een vierkante plattegrond in een vereenvoudigde stijl.

Op het tweede spoor staat een uitzonderlijk wacht- of schuilhokje. Bakstenen constructie met voorgevel gekenmerkt door een bakstenen sokkel en open middenportaal tussen gietijzeren gecanneleerde zuilen van de Ionische orde. Twee wachtkamers aan weerszijden van het portaal en grote ramen met mooi uitgewerkte smeedijzeren traceringen. Platte bedaking.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, Archiefnummer DW002010 en Levend Archief.
  • BOULJON B., Het Oostkamp, Ruddervoorde, Hertsberge en Waardamme van toen. Een verzameling foto's van de vier Oostkampse deelgemeenten in de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw, Brugge, 1984, p. 18-19.
  • CLAEYS G., Kroniek van Oostkamp, Brugge, 1985, p. 271-272, 282, 286, 367.
  • CLAEYS G., Oostkamp in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1982, nr. 35.
  • DE BOT H., Stationsarchitectuur in België, Deel I, 1835-1914, Turnhout, 2002, p. 42-44.
  • SOUILLAERT C., Het station van Oostkamp: een situering van de architectuur, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 6, jaargang 3, 2002, p. 2-19.
  • SOUILLAERT C., Het station van Oostkamp: een situering in de geschiedenis van het spoor, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 5, jaargang 3, 2002, p. 2-22.
  • VANDE GINSTE S., Archiefbeelden Oostkamp, Gloucestershire, 2005, p. 103.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Station van Oostkamp met luifel en wachthuisje [online], https://id.erfgoed.net/teksten/87879 (geraadpleegd op ).