Herenhuis touwfabrikanten Vermeire-Lagae en spinbaan van touwslagerij Vermeire

Tekst van Herenhuis van touwfabrikanten Vermeire-Lagae met tuin en spinbaan (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85633)

Herenhuis, voormalige woning Vermeire-Lagae. Merkwaardig gebouw in scherpe straatbocht tegenover de Guillaumestraat. Volgens kadastergegevens gebouwd circa 1930 in opdracht van de touwfabrikanten Vermeire-Lagae. Achterliggende spinbanen opgericht door touwslager Pieter Jacobus Vermeire circa 1866 en later voortgezet door Arthur Somers-Vermeire, gelijktijdig met de bouw van het woonhuis aan de straat afgebroken. Restant van deze spinbanen is nog aanwezig achterin de tuin op de perceelgrens met Slangstraat nummer 47. Woning en domein door kinderloze eigenaars testamentair ondergebracht in stichting, die complex in oorspronkelijke staat houdt en ter beschikking stelt voor socio-culturele doeleinden.

Spievormig gebouw met geknikte straatgevel gerealiseerd in een eclectische stijl met art-deco-inslag, door hoogte, stijl en inplanting zeer bepalend in het straatbeeld. Architect vooralsnog niet bekend, maar uitvoering en materiaalgebruik getuigen van gedegen vakmanschap. Hoofdgebouw opgedeeld in drie brede risalieten onder een geknikt zadeldak, met rechts lagere achteruitwijkende poorttravee. De wat verdiepte en afgeronde middentravee met drieledig balkon op de bel-etage loopt hogerop in een afgeknotte klokgevel en markeert zodoende de straatknik. Bepleisterde straatgevel op een hoge hardstenen sokkel, rijkelijk versierd met een 20ste-eeuwse interpretatie van decoratieve elementen ontleend aan tal van stijlen: zoals vrouwenhoofdjes, gestrikte guirlandes, schelp- en bloemenmotieven en dergelijke. Onderbouw voorzien van bossage met omlijste rechthoekige vensters, waarvan de versiering met gestileerde guttae hernomen is in de plint alsook in het schrijnwerk in de achtergevel. Vlak gepleisterde bovenbouw verlevendigd door gekoppelde rondbogige bovenvensters met uitgewerkte vensterdammen op pseudoconsoles en vrouwenhoofdjes. Borstwering geaccentueerd door twee parallelle hardstenen cordons. Samengesteld hoofdgestel met guirlandes tussen uitgelengde modillons en tandlijst onder houten kroonlijst. Lagere koetsdoorrit rechts, met boogvormige poort aan hardstenen schamppalen, gevat in een geprofileerde omlijsting met siersluitsteen en gevleugelde adelaar. Daarboven drielicht aan een smeedijzeren balustrade en dakkapel. Toegang voor bewoners en gasten, contrasterend met smalle en weinig opvallende personeelsingang links die rechtstreeks in verbinding stond met de dienstvertrekken in de achterbouw.

Interieur. Monumentaal gebouw, met afzonderlijke circulatie voor bewoners en dienstpersoneel. Ingang via koetsdoorrit en ruime zeszijdige traphal waarrond alle kamers asymmetrisch geschikt zijn. Opengewerkte vestibule verlicht door een zeszijdige lichtkoepel, op de begane grond omgeven door halve zuilen en afgewerkt met granitovloer, wanden met schijnvoegen en binnenschrijnwerk met houtimitatie. Samengestelde trap met fraaie art-decotrappaal, overgaand in een galerij op de bovenverdieping waar de zeldzame vlinder- en kevercollectie van de familie Vermeire is opgehangen. Salons rijkelijk aangekleed, met onder meer imitatiegoudlederbehang, marmeren schouwen, parket, spiegeldeuren, gestucte plafonds en dergelijke.

Voormalige dienstvertrekken, achteraan haaks op het woonhuis via de diensttrap achter de vestibule inwendig met het woonhuis verbonden. Twee lage baksteenbouwtjes onder pannen afgewolfde zadeldaken, met rondbogige vensters en deuren onder geschoorde luifeltjes.

Rest van vroegere spinbaan in de tuin. Lage bakstenen constructie onder pannen zadeldak met halve korfboogvormige venstertjes. Deur in puntgevel onder houten latei.

Bijhorende autobergplaats volgens bouwplan van 1937 voor rekening van de familie Charles Vermeire-Lagae in de Hospitaalstraat door aannemer Pieter De Vrome opgericht, destijds via de tuin met het woonhuis in de Slangstraat verbonden. Garage inmiddels afgebroken en vervangen door nieuwbouw (Hospitaalstraat nummer 31).

  • Gemeentearchief Hamme, Bouwplannen Hospitaalstraat.
  • Prentbriefkaartcollectie H. De Looze, Hamme.
  • BOCKLANDT L. 2004: Interieur – Huis Vermeire-Lagae, onuitgegeven seminariewerk, Universiteit Gent.
  • BUYSE S. 1996-1997: De touwslagerij te Hamme. Macrostudie over de touwindustrie te Hamme met nadruk op de 19de en de 20ste eeuw, gevolgd door een casestudie over het touwslagersgeslacht Vermeire van de 16de eeuw tot de 20ste eeuw, , onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 172.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis van touwfabrikanten Vermeire-Lagae met tuin en spinbaan [online], https://id.erfgoed.net/teksten/85633 (geraadpleegd op ).