Nationaal Monument

Tekst van Het Nationaal monument ter ere van het Verzet in Limburg (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80454)

Duinen der gefusilleerden en Monument van de Weerstand. Bij de ingang van een boswegeltje, vertrekkend van een gebetonneerde zijweg van de Kamperbaan, leest men op een bord: HET NATIONAAL MONUMENT TER ERE VAN HET VERZET IN LIMBURG. In het 302 hectare grote Gemeentebos, deel uitmakend van het militaire oefenterrein van het Kamp van Beverlo, werd begin 1942 door de Duitsers in het geheim een executie- en begraafplaats voor gefusilleerden aangelegd, vandaar dat deze plaats in de volksmond het zogenaamd "geheim kerkhof" heet.

Van het voormalige executieterrein getuigden de vier palen voor de kogelvanger, een muur bestaande uit op elkaar gestapelde boomstammen. In plaats van de verdwenen houten kogelvanger staat nu een recente bakstenen muur.

Rechts op de aanpalende vlakte begroeven de Duitsers hun slachtoffers. Ze plaatsten op elk graf een paaltje met een nummer. In september 1944 vond men 204 graven, respectievelijk van 174 weerstanders, van wie de namen bekend zijn, twintig onbekenden, twee Britse R.A.F.-soldaten en acht zo door de Duitsers bestempelde "misdadigers van gemeen recht". Tegen de paaltjes plaatsten de Belgen een houten kruisje, alsook een hoog kruis voor de gehele begraafplaats. In de periode 1945-47 werden de lijken opgegraven en naar hun respectievelijke gemeenten overgebracht. Andere lichamen werden overgebracht naar het militaire kerkhof van Leopoldsburg of naar de Nationale omheining der gefusilleerden, op de Citadel te Luik.

In september 1950 liet de vereniging Nationaal gedenkteken aan de Weerstand op de executieplaats te Hechtel een gedenksteen plaatsen, die in 1953 werd aangevuld met twee bronzen platen. Het Monument van de Weerstand bestaat uit een enorme rotsblok met een bronzen reliëf van een weerstander met geweer aan de schouder, met inscriptie: LOUIS DUPONT SCULP/ D’APRÈS LE DESSIN DE/ DAXHELET. Daaronder leest men: 1940/ 1944/ WEERSTAND/ RESISTANCE, en op twee kleinere bronzen plaatjes: HIER LEEFT/ DE HERINNERING/ AAN DE WEERSTANDERS/ DIE VOOR DE VRIJHEID/ GESTORVEN ZIJN, alsook dezelfde tekst in het Frans.

Beeldhouwer Louis Dupont (1896-1967) genoot zijn opleiding aan de academie van Luik en ontwierp tevens het Monument voor de Weerstand aldaar. De schilder, tekenaar, aquarellist en graficus Paul Daxhelet (1905-93) volgde les aan dezelfde academie. Sedert 1984 staan op de gewezen begraafplaats 174 witbeschilderde betonnen kruisen met een naam erop, vier rijen aan weerszijden van het genoemde Monument. Op 5 september 1987 huldigde de Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger Limburg in het noorden van de begraafplaats een groot metalen kruis in, het zogenaamde "Kruis van de Weerstand"; plaatje met inscriptie: DIT KRUIS WERD INGEHULDIGD/ OP 5-9-87 EN WERD GEPLAATST/ TER ERE VAN DE 60 GEVALLEN/ VERZETSTRIJDERS VAN LIMBURG/ IN '40-'45./ BLIJF HEN GEDENKEN,/ DE VOORZITTER J. HAUBEN. Links ervan staat een paneel met de namen van de Limburgse politieke gevangenen, die in Europa het leven lieten.

  • JACQUES E., Bijdrage tot de toponymie van Hechtel, in Limburg, 39, 1960, p. 339.
  • PIRON P., De Belgische beeldende kunstenaars uit de 19de en de 20ste eeuw, Brussel, 1999, p. 280, 516 (in verband met Paul Daxhelet en Louis Dupont).
  • S.N., Lei en griffel, 1, 2, 1993, p. 12-15, afbeelding en schets.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Nationaal monument ter ere van het Verzet in Limburg [online], https://id.erfgoed.net/teksten/80454 (geraadpleegd op ).