Molen van Sevens

Tekst van Sevensmolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80341)

Wat achterin op een stuk weiland in het Wandelpark Heesakker gelegen, houten korenwindmolen, standaard- of staakmolen met half-open voet, waarbij de gehele molenkast draait rond een grote houten spil die bevestigd is op gemetselde teerlingen. Gedateerd 1832, uit Helchteren afkomstig, waar hij circa 1745 stond dichtbij het kasteel Ter Dolen, in 1853 naar Overpelt overgebracht en op het terrein tegenover het Ursulinenklooster in de Kloosterstraat heropgebouwd, confer inscripties: op de standaard: 1832, ICARMANS - MOLDER; op een houten balk op zolder 1: HERBRAEGT VAN HELCHTEREN NAER OVERPELT DOOR G. SEVENS 1853.

In 1964-65 gerestaureerd en naar Heesakker overgeplaatst. Bij die verplaatsing en herstelling, door molenmaker Hubert Adriaens uit Weert, werden in de molen ijzeren potroeden aangebracht, afkomstig van een windmolen te Paal. In 1988-89, restauratiewerken onder andere aan loopwerk en wieken, naar ontwerp van architect P. Gevers (Kasterlee). In 1995, schilderwerken door de Vlaamse Molenwacht. In 2000, bouw van een molenmuseum ten noordwesten van de windmolen aan de Breugelweg, naar ontwerp van architect W. Van Hoof (Hechtel-Eksel).

Langwerpige en vrij hoge bakstenen teerlingen afgedekt met rollaag; enkel teerlingblokken, geen teerlingplanken; voetgebint afgedekt met zogenaamde paraplu (dakleerbedekking); zware standaard met vierkante onderste helft; kruisplaten met geprofileerde centrale gedeelten; kortgerokt molenlichaam: zijwegen en voorweeg met verticale smalle beplanking, bovenbalk en stefelbalk priemen er doorheen; windweeg met visgraatbeplanking; beide helften van de windweeg vormen een aërodynamische hoek, de windweeg zakt dieper, heeft een geprofileerde onderrand en is versterkt door een achterliggende verticale versierde borstnaald; zijwegen met golvende onderrand. Kap met geknikt profiel, bovenliggende nok en geprofileerde hondjes; twee houten windluiken en grote luikap over de gehele kastbreedte; zichtbare geprofileerde koppen van de daklijsten; kunstleien kapbedekking en ijzeren windvaan. Balkon over de hele kastbreedte opgehangen aan trekstangen; smalle excentrieke trap met twee schalieren; tweedelige staart die vrij laag en ver voorwaarts eindigt, met kettingen aan de kast is opgehangen en voorzien is van een houten kruirol met haspel; zeer dunne staartschoren; ronde kruipalen met kop. De gehele kast is gebroken wit beschilderd. Gevlucht: geklonken ijzeren roeden, constructie Verhaege-Ruddervoorde; windplanken onderaan afneembaar en vastgezet door middel van veer. Tegen de zuidelijke-teerling, blauwe molensteen.

Interieur: Karakteristieke constructie met diagonaal gekruiste weegbanden; kapconstructie: hoofdspanten recht, maar secundaire spantjes gebogen. Eén koppel maalstenen aangedreven via spillantaarn, geknikte meelgoot, houten steenkist op ronde, houten ring, Franse stenen met 2-takse rijn; lichtsysteem vanop de meelzolder bediend door middel van touw dat over geleiderol loopt; één houten galg. Secundair koppel maalstenen op de meelzolder, aangedreven via bovenijzer dat aangesloten is op secundair wiel gekoppeld aan het vangwiel; houten steenkist, uitgerust met traditioneel houten lichtsysteem (houten hefbomen). Zware, houten liggende as met door middel van gesmede ringen versterkt pingedeelte; groot vangwiel bestaande uit strop met schuine hielverbanden; hieraan gekoppeld secundair en iets kleiner rad voor aandrijving maalstoel op meelzolder; blokvang: vangbalk opgetrokken via houten wiel, ijzeren sabel. Buitenluiwerk volledig van hout, houten kamwiel met ijzeren klauwen, aandrijving door middel van houten kamwieltje op vangwiel. Versterkte brasem.

  • Afdeling ROHM Limburg, Cel Monumenten en Landschappen, dossiernummer 407.
  • A.K. 1995: Twaalf Limburgse molens beschermd, Een verhaal over water en wind 7.23, 4, afbeelding.
  • Belgisch Molenbestand, Molendatabase van vzw Molenzorg.
  • BULTHUIS-VAN TUYL N. & BROM F. s.d.: De Dommel en haar watermolens, Eindhoven, 32.
  • CEULEMANS M. & VAN DEN PUTTE J. 1986: Overpelt in woord en beeld, Overpelt, 12 (prentkaarten), 60 (foto).
  • HOLEMANS H. & SMET W. 1981: Limburgse windmolens in heden en verleden, Nieuwkerken, 16, 141-142, 143-145 (afbeeldingen 140, 144-145), 197, 202, 203, 204, 205.
  • MOLEMANS J. 1976: Historisch-naamkundige studie van Sint-Huibrechts-Lille, Sint-Huibrechts-Lille, 372-373.
  • SCHREURS R., SCHREURS G. & LEDEGEN G. 1985: Het Overpelt van vroeger, Overpelt, foto nummer 24.
  • THEUWIS P. 1995: Sevensmolen opgeknapt door jongeren van de molenwacht, Een verhaal over water en wind 7.25, 3, 10 (afbeelding).
  • VER ELST A. 1980: De Belgische windmolens in beeld / Les moulins à vent belges en images, 4de druk, Zaltbommel, nummer 133, afbeelding.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sevensmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/80341 (geraadpleegd op ).